نیاز ترکیه برای کشته‌سازی، تحریک آنکارا برای ممانعت از آزادسازی سراقب یا ...؟
۴ گزاره درباره علت‌های هدف قرار دادن نظامیان ترک در ادلب
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با تأکید بر این‌که آنکارا در واکنش به این حملات دست بسته نیست، مدعی شد ارتش ترکیه با ۱۲۲ راکت توپخانه و ۱۰۰ خمپاره به ۴۶ پایگاه ارتش سوریه حمله کرده و این حملات با پشتیبانی بمب‌افکن‌های f-16 ارتش ترکیه همراه بوده است! او همچنین ادعا کرد تلفات ارتش سوریه در اثر این حملات، بین ۳۰ تا ۳۵ نفر بوده است!
نسیم آنلاین ، علیرضا مجیدی: نیمه‌شب دوشنبه، ارتش سوریه پایگاه دیده‌بانی ارتش ترکیه در شهرک «ترنبة» واقع در جنوب غرب شهر سراقب را با خمپاره‌های سنگین هدف قرار داد که باعث شد تعدادی نظامی ترک کشته و زخمی شوند. این مساله ادلب را به ترند اول شبکه‌های اجتماعی ترکیه تبدیل کرد. بلافاصله هلی‌کوپترهای ارتش ترکیه به این پایگاه اعزام شدند تا کشته‌ها و زخمی‌ها را به داخل خاک ترکیه منتقل کنند. وزارت دفاع ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرد در این حمله ۴ نظامی کشته و ۹ نفر زخمی شدند که جراحت وارده به یک نفر بسیار سنگین است. در ادامه واکنش‌ها و تحلیل‌های عمده را در این قضیه مرور خواهیم کرد. ظهر امروز وزارت دفاع ترکیه در اطلاعیه‌ای، از مرگ دو نفر از مجروحان خبر داد تا به این ترتیب، آمار تلفات این حمله به ۶ کشته و ۷ زخمی برسد.
۱- واکنش نظامی آنکارا به کشته شدن سربازان خود
در واکنش به این حمله، پایگاه‌های ارتش ترکیه در استان‌های حماه و ادلب، پایگاه‌های ارتش سوریه را از نیمه‌شب تا ساعات ابتدایی صبح امروز هدف حملات توپخانه‌ای و موشکی قرار دادند. بیش‌ترین تمرکز حملات بر پایگاه‌های موجود در حومه اعزاز و شهرهای شیعه‌نشین «نبل» و «الزهراء» واقع در شمال غرب استان حلب بوده است. علاوه بر شمال غرب استان حلب، پایگاه‌های ارتش ترکیه در شهرک «الصرمان» و ارتفاعات «تل الطوقان» در شرق استان ادلب و حتی پایگاه موجود در «شیرمغاز» واقع در شمال غرب استان حماه نیز پایگاه‌های ارتش سوریه را هدف قرار دادند. نکته قابل توجه این است که پایگاه نظامی «الصرمان» ارتش ترکیه در محاصره کامل بوده و تا شعاع حدودا ۲۰ کیلومتری آن تحت سیطره ارتش سوریه است. با این حساب، حمله به پایگاه‌های ارتش سوریه از این پایگاه، معنادار و تحریک کننده می‌باشد.
به نظر می‌رسید این شدیدترین پاسخ نظامی ترکیه به دمشق از ابتدای جنگ نیابتی در این کشور بوده است. وزارت دفاع ترکیه، این اقدام را در راستای حق دفاع از خود ارزیابی کرد!
در واکنش به این حملات، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با تأکید بر این‌که آنکارا در واکنش به این حملات دست بسته نیست، مدعی شد ارتش ترکیه با ۱۲۲ راکت توپخانه و ۱۰۰ خمپاره به ۴۶ پایگاه ارتش سوریه حمله کرده و این حملات با پشتیبانی بمب‌افکن‌های f-16 ارتش ترکیه همراه بوده است! او همچنین ادعا کرد تلفات ارتش سوریه در اثر این حملات، بین ۳۰ تا ۳۵ نفر بوده است!
رئیس جمهور ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی خود پیش از عزیمت به اوکراین، با تهدید دمشق، حمله به پایگاه‌های ارتش ترکیه را «خطای بزرگ» خواند و به مسکو توصیه کرد تا در این مورد خویشتنداری نشان دهد: «هدف حملات ما صرفا ارتش سوریه است.» او در ادامه افزود: «ما همچنین مصمم هستیم که عملیات خود را برای تأمین امنیت کشور، مردم و برادران خود در ادلب ادامه دهیم. کسانی که نسبت به عزم و اراده ما تردید دارند به زودی متوجه خواهند شد که دچار اشتباه شده‌اند.»
۲- تلاش مسکو برای مصالحه
در واکنش به این حملات، مرکز مصالحه ارتش روسیه که وظیفه دیدبانی در مورد آتش بس در ادلب را بر عهده داشت، علت حمله به ارتش ترکیه را «عدم هماهنگی از سوی آنکارا» خواند و در بیانیه‌ای تأکید کرد: «شب گذشته بود که ارتش ترکیه بدون اطلاع دادن به روسیه، وارد مناطق کاهش تنش در ادلب شد و به همین دلیل تحت حملات هوایی جنگنده‌های سوری به مواضع تکفیریها در سراقب، قرار گرفت.»
با این حال، مسکو موضع خود را به طرز محسوسی تلطیف کرد تا بتواند از طریق دیپلماتیک، مانع از تشدید بحران و مهار خشم ترکیه شود. ظهر امروز دمیتری پسکوف سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه (کرملین) اظهار داشت: «مقامات نظامی ترکیه و روسیه همواره در ارتباط هستند.» او در ادامه افزود: «مقامات نظامی ترکیه و روسیه در ارتباط هستند. هیچ دیداری در سطح عالی انجام نگرفته است. بنا به خواست رهبران می توانیم به زودی دیداری ترتیب دهیم.»
این در حالی است که امروز، ارتش ترکیه از ارسال نیروهای خود برای بازدید دوره‌ای و مشترک همراه با ارتش روسیه در شمال شرق سوریه خودداری کرد. این برای نخستین بار است که ارتش ترکیه از ارسال نیروهای خود برای بازدید مشترک خودداری می‌کند. به عقیده این کارشناسان، آنکارا با این اقدام، به مسکو هشدار داده است!
۴-تحلیل کارشناسان ترکیه در مورد ابعاد تنش اخیر میان دمشق و آنکارا
«رحیم آر» کارشناس نظامی ترکیه‌ای پیرامون این حملات می‌گوید: «ارتش سوریه، زمان دقیقی را برای این حمله انتخاب کرده است. اردوغان در اوج اختلافات اوکراین و روسیه در حال سفر به کیف بود و ساعاتی پیش از این سفر، نظامیان ترک هدف حملات ارتش سوریه قرار می‌گیرند. اردوغان پیش از این، حضور مسکو در شبه حزیره کریمه را "اشغالگری" خوانده و در این سفر از آمادگی برای ارسال کمک ۲۰۰ میلیون دلاری به اوکراین خبر داده بود. در واقع مسکو هشدار می‌دهد که آنکارا نباید فراتر از حوزه مدیترانه نقش‌آفرینی کند و در مدیترانه نیز حوزه سوریه و لیبی نشان می‌دهد که ترکیه باید حساسیت‌های روسیه را مد نظر قرار دهد.»
«بولنت ای دیمیر» مدیر دفتر «خبر ترک» در آنکارا نظر متفاوتی دارد! او برخلاف رحیم آر معتقد است که آنکارا نهایتا با مسکو در این زمینه توافق می‌کند: «اردوغان در سخنان خود صراحتا مسکو را خطاب قرار داد و خواستار خویشتنداری آنان در پاسخ آنکارا به دمشق شد. طبیعی است که در این زمینه، آنکارا باید ملاحظات مهمی را مد نظر قرار دهد. اولین ملاحظه این است که گرچه ترکیه باید نسبت به کشته شدن ۶ نظامی خود واکنش نشان دهد؛ اما به طریق اولی باید نگران جان ده‌ها نظامی حاضر در پایگاه‌های ادلب به ویژه پایگاه‌های تحت محاصره ارتش سوریه باشد.»
«عبدالله آغار» از تحلیلگران نظامی ترک تحلیلی ارائه می‌دهد که به نوعی در میانه دو تحلیل فوق قرار دارد. او در این مورد می‌گوید: «تصور می‌کنم آنکارا و مسکو خواستار مهار تنش میان خود هستند؛ اما دمشق در این میان درصدد تحریک بیش‌تر آنکاراست تا بتواند مسئله پایگاه‌های ارتش ترکیه در ادلب - به ویژه پایگاه‌های محاصره شده - را تسویه کند. پیش از این نیز دو بار میان نیروهای ارتش ترکیه و سوریه درگیری محدود پیش آمده بود؛ اما این بار دمشق صراحتا و بدون واهمه پایگاه‌های ترکیه را هدف قرار داد که اقدامی تحریک کننده است.»
این استراتژیست ترک در ادامه می‌افزاید: «واقعیت این است که ترکیه نسبت به شهر سراقب حساسیت بالایی از خود نشان داده است. به نظر می‌رسد آنکارا می‌خواهد این پیام را بدهد که سراقب - دست کم تا این لحظه - خط قرمز وی محسوب می‌شود. از سوی دیگر مسکو دمشق برای سیطره بر این شهر عزم خود را جزم کرده‌اند. اکنون به نقطه فصل یا اوج تنش رسیده‌اند. روزهای آینده نشان می‌دهد مسکو در مقابل آنکارا انعطاف نشان می‌دهد یا بالعکس؟»
۴- جمع‌بندی
در جمع‌بندی نکات فوق می‌توان این گونه نوشت که آنکارا قصد ندارد به طور جدی در برابر مسکو صف‌آرایی کند؛ اما از سوی دیگر حاضر نیست نسبت به کشته شدن نظامیان خود مسامحه نشان دهد. آنکارا به خوبی می‌داند که در صورت تداوم این روند، باید پایگاه‌های نظامی خود در شرق ادلب را نیز تخلیه کند.
همه این‌ها در حالی رخ می‌دهد که ترکیه ظرفیت پذیرش صدها هزار آواره جدید از ادلب را ندارد! بدتر این‌که سیطره دمشق بر ادلب و رسیدن به مرزهای استان هاتای را تهدیدی برای امنیت ملی خود به شمار می‌آورد. در نتیجه در این مرحله، خواستار توقف پیشروی‌های ارتش سوریه و مذاکره در میز سیاست است. روزهای آینده نشان خواهد داد که مذاکرات سیاسی میان مسکو و آنکارا ابتکار عمل را در پرونده سوریه به دست می‌گیرد با نبرد بر روی زمین و میان نظامیان دنبال خواهد شد؟
