چرا اسلام گرایان در انتخابات تونس ناکام ماندند؟

انتخابات ریاست جمهوری تونس به عنوان تنها کشوری که از دوره موسوم به «بهار عربی» تا حدود زیادی به سلامت عبور کرده، برگزار شد و «عبدالفتاح مورو» نامزد اسلام گرایان و نایب رئیس حزب النهضة به ریاست راشد الغنوشی رهبر شهیر حرکت اسلامی اخوانی تونس که در تلاش بود با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نقش و الگویی تازه از حکمرانی اسلام گرایان را دوباره برای داخل و خارج این کشور احیا کند، ناکام ماند.

وی که نتوانست به دور دوم انتخابات راه یابد، شکست خود را پذیرفت و به نامزدهای پیروز تبریک گفت.تونس تنها کشور بهار عربی بود که اسلام گرایان با آرایش های متنوع سیاسی و حزبی توانسته بودند حضور مؤثر خود در قدرت سیاسی را حفظ و از دموکراسی نوپای برآمده بعد از سقوط بن علی صیانت کنند.

تجربه تلخ مصر به آن ها فهماند که راهیابی به رأس هرم حاکمیت حزم و تدبیر و احتیاط بیشتری طلب می کند.این کنشگری ها عملا ریشه در نوع تعامل با مبانی فکری و دینی داشت که حزب النهضة به ریاست راشد الغنوشی و جانشینی عبدالفتاح مورو برای خود تعریف کرده بود اما همین کیفیت مواجهه و التزام به مبانی و اصول فکری در نهایت به تضعیف این کانون اسلام گرایی در شمال آفریقا انجامید و یک نامزد مستقل دانشگاهی که تجربه بیش از نیم قرن مبارزه برای شریعت را همچون رقیب اسلام گرای خود نداشت، از میان 26 نامزد ریاست جمهوری تونس پیش افتاد.

واقعیت آن بود که پیشگامی و پیشتازی اسلام گرایان اخوانی در نتایج انتخابات بعد از سال 2011 به ویژه در مصر جنبشی در تمام نیروهای خواهان برقراری حکومت مبتنی بر شریعت در کشورهای اسلامی و عربی به وجود آورد و متقابلا دولت ها و محافل و کشورهای مخالف با تثبیت الگوهای اسلامی را به هراس انداخت.

جهان غرب و دیکتاتورهای عرب در توافقی نانوشته نمی توانستند ایجاد یک انقلاب اسلامی دیگر را در منطقه تجربه کنند بنابراین انواع فشارها و تهدیدها به جریان های برجسته اسلامی برای متوقف کردن حرکت و سرعت آنان آغاز و با موفقیت های چشمگیری همچون سقوط محمد مرسی اولین و تنها رئیس جمهور غیرنظامی مصر که در انتخابات مردمی آزاد روی کار آمده بود، همراه شد.

بحران سوریه و گسیل تروریست های سلفی و وهابی با نام جهاد، گام دیگری در این زمینه بود تا موازنه قدرت که برضد حکومت های مورد حمایت غرب و به سود الگوی انقلاب اسلامی ایران سیر می کرد و امواج آن به ریاض و ابوظبی و منامه نزدیک می شد، معکوس شود. مسئله ای که نشان داد بزرگ ترین مانع رشد دموکراسی و عدالت اجتماعی در منطقه ما خود غرب است و هر حکومت مستقل و حتی غیراسلامی چندان به کار منافع آنان نمی آید مگر آن که جلب رضایت آنان را از اولویت های خود قرار دهد.دلبستگی هایی مانند توسعه و رفاه مورد حمایت و سرمایه گذاری غرب، فشارهای خارجی همزمان با تداوم بحران ها، کشتارها و ترویج دین هراسی در میان شهروندان و جوانان جویای پیشرفت در کشورهای عربی، احزاب اسلامی را به عدول و تنزل تدریجی از مبانی خود واداشت.

مرسی در مصر اعلام کرد مشکلی با اسرائیل نخواهد داشت. راشد الغنوشی در تونس خواهان دولتی مدنی شد و گفت که اجرای قوانین اسلامی را دنبال نمی کند و برای اثبات سخن خود با زنان بدون حجاب در مجامع عکس هم می گرفت. عبدالفتاح مورو در تلویزیون گفت از این که در آستانه انقلاب اسلامی ایران برای دیدن امام خمینی به پاریس رفته ، پشیمان است و در همین ایام مبارزات انتخاباتی اعلام کرد حقوق همجنس گرایان را نادیده نخواهد گرفت!اما با همه این ها بزرگ ترین امید جریان های اسلام گرای عربی برای بازگشت و احیای قدرت و ارائه یک الگوی الهام بخش برای جوانان و نسل های حاضر و آینده با شکست سنگینی مواجه شده است که ریشه در نوع التزام و پایبندی رهبران آن ها به اصول و مبانی اصیل خود و همزمان ناکارآمدی در ارائه یک مدل موفق ضدفساد و تضمین کننده عدالت اجتماعی دارد.

مسئله ای که چهره هایی چون «زبیر الشهودی» از رهبران و مسئولان حزب النهضة به صراحت اعلام کرده و در پی این ناکامی اواخرهفته گذشته از همراهی با راشد الغنوشی و عبدالفتاح مورو در حزب اسلام گرای النهضة استعفا کرد.به نظر می رسد تونس در عین موفقیت های متمایز در اداره مسالمت آمیز کشور در میان دیگر کشورهای عربی با بحران مهمی در تثبیت الگوی حکمرانی مواجه است و نتایج دور اول انتخابات ریاست جمهوری این کشور نشان داد مردم به دنبال پشت سر گذاشتن این مرحله و رهایی از ناکامی های آن هستند.

«روزنامه خراسان»