«معامله قرن» چه می‌گوید؟/ بررسی طرح جامع اقتصادی، اجتماعی و حقوقی ۴۰ صفحه ای « معامله قرن»

نسیم آنلاین ؛ محمد محسن فایضی : در آستانه نشست منامه که به کنفرانس بحرین معروف شده است، کاخ سفید در وبسایت خود طرحی ۴۰ صفحه ای منتشر کرد. کاخ سفید این طرح را فرصتی اقتصادی برای صلح پایدار معرفی کرده و قرار است مبنای نشست بحرین باشد.

این طرح ۵۰ میلیارد دلاری در حقیقت بخشی از معامله قرن است که برای نخستین بار به صورت رسمی رونمایی شده است.

پیش از این کاخ سفید روز یک‌شنبه ۲۹ اردیبهشت اعلام کرده بود دولت دونالد ترامپ قصد دارد با همکاری بحرین یک کنفرانس اقتصادی برگزار کند که هدف آن جذب سرمایه‌گذاری در مناطق فلسطینی‌نشین است. کاخ سفید با اعلام این خبر، کنفرانس بحرین را بخشی از طرح آمریکا برای برقراری «صلح در خاورمیانه» و خاتمه دادن به مناقشه در این منطقه عنوان کرد.

به نظر می‌رسد اجلاس پیش رو با هدف تامین هزینه پیش‌بینی‌شده برای تحقق معامله قرن است. شروع معامله قرن با اجلاس اقتصادی را می‌توان با روحیه تجارت منشانه ترامپ و تلاش وی برای دوشیدن بیشتر گاوهای شیرده برای اهداف آمریکا و صهیونیسم مرتبط دانست.

نقش‌آفرینی دولت‌ها و شرکت‌های عربی برای تامین هزینه معامله قرن و شریک شدن آنان در سود یا زیان این طرح، خود بخشی از فرآیند حساسیت‌زدایی اجتماعی در عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی است.

در این یادداشت سعی شده است طرح اقتصادی معامله قرن به صورت کلی مورد بررسی قرار گیرد. این طرح برخلاف آنچه نامیده می شود بسیار وسیع تر از طرح و کمک اقتصادی است و شاید بیهوده نباشد آن را یک پیش متن از ساختار اقتصادی-حقوقی دولت فلسطینی ادعایی دانست.

این طرح از سه بخش مختلف تشکیل شده است:

1.توانمند سازی و توسعه اقتصادی

2. توسعه انسانی و توانمندسازی جامعه فلسطین

3. توانمند سازی و تقویت دولت فلسطینی

در بخش اول به موضوعات اقتصادی پرداخته است. در طرح این گونه آمده است که برای تحقق صلح پایدار اقتصادی ایجاد شده که ۴ هسته مرکزی دارد.

• برنامه اول با هدف برداشتن محدودیت های اقتصادی برای رشد مناطق کرانه باختری و نوارغزه و اتصال آنان به بازارهای جهانی است. سرمایه گذاری های عمده در حمل و نقل و زیرساخت های اقتصادی به این مناطق فلسطینی کمک میکند تا در اقتصادهای همسایه ادغام شوند. درد این بخش بر نقش آفرینی اسرائیل، اردن و مصر بات هدف کاهش موانع قانونی صادرات و واردات و عوارض حمل و نقل تاکید شده است.
• در برنامه دوم بر ساخت تاسیسات مهم اقتصادی و رونق کسب و کار فلسطینیان تاکید دارد. در این بخش میلیاردها دلار در بخش های آب، برق، مخابرات و رونق تولید سرمایه گذاری خواهد شد.
• برنامه سوم رشد بخش خصوصی با هدف کاهش نرخ بیکاری و ایجاد یک میلیون شغل جدید است! در این برنامه تاکید شده بعد از تصویب اصلاحات اقتصادی و ایجاد زیرساخت های ضروری با سرمایه گذاری بخش خصوصی در کسب و کارهای کوچک، گردشگری، کشاورزی، مسکن، تولید و منابع طبیعی فلسطین به سوی رفاه و صلح حرکت خواهد کرد.
• برنامه چهارم بر تقویت توسعه و همکاری های منطقه ای، ایجاد فرصت های تجاری جدید برای فلسطینیان و افزایش رابطه تجاری با همسایگان تاکید دارد. آمده است که این برنامه با هدف تقویت اقتصاد رژیم صهیونیستی و کشورهای مصر، اردن و لبنان دنبال می شود. این برنامه موجب افزایش نقش آفرینی و همکاری های شرکت های تجاری بین المللی در نوارغزه و کرانه باختری خواهد شد و بخش خصوصی فلسطین تقویت خواهد شد.

• اهداف نهایی توانمند سازی اقتصادی

در ادامه طرح چند هدف نهایی مطرح شده است که عبارت اند از:

افزایش سهم صادرات فلسطین از تولید ناخالص داخلی( GDP ) از ۱۷ درصد به ۴۰ درصد

اطمیان از دسترسی مداوم به برق در کرانه باختری در نوارغزه

افزایش دو برابری سرانه دسترسی به آب آشامیدنی در درسترس برای فلسطینیان

راه اندازی خدمات ارتباطی(اینترنتی) پر سرعت برای فلسطینیان

افزایش سهم سرمایه گذاری خارجی در تولید ناخالص داخلی( GDP ) از ۱.۴ درصد به ۸ درصد

• استراتژی صلح اقتصادی با الگوی تایوان، سنگاپور، ژاپن و کره جنوبی

در صفحه دهم طرح ارائه برای تحول و اصلاحات اقتصادی به منظور جذب سرمایه گذاری و رشد آن در بخش خصوصی از کشورهای کره جنوبی، سنگاپور، تایوان و ژاپن به عنوان الگو نام می برد.

از توسعه زیرساخت های صادرات، حقوق مالکیت، استقلال مالی، تدابیر ساختاری مبارزبه با فساد به عنوان اصول حیاتی استراتژی تحقق چشم انداز رشد اقتصادی فلسطین نام برده شده است.

• آلمان و سوئد: الگوی توسعه شاخص های انسانی

در ادامه بر توسعه شاخص انسانی و توانمندی نیروی انسانی به عنوان زیربنای رشد اقتصادی تاکید بر مولفه هایی چون آموزش و پرورش، افزایش نقش زنان و تربیت میدیران تجاری و مدنی، تقویت آموزش های فنی و حرفه ای و مهارت های شغلی اشاره شده است.

تاکید شده است این استراتژی بر پایه مدل کشورهای سوئد و آلمان خواهد بود.

• جاده و راه آهن

در صفحه ۱۲ این طرح تاکید شده است که عدم وجود زیرساخت های حمل و نقل و نبود اتصال کرانه باختری و نوارغزه از موانع رشد اقتصادی است. لذا تاکید شده این طرح بر ساخت کریدور حمل و نقل مستقیم بین کرانه باختری به نوارغزه از طریق جاده و راه آهن پیشرفته تاکید دارد.

• گذرگاه های مرزی

در بخش دیگری بر گسترش و پیشرفته شدن گذرگاه های مرزی و ساخت بنادر جدید و گمرک های مرزی به منظور تسهیل در رفت و آمد فلسطینیان با کشورهای همسایه تاکید شده است. این طرح با هدف افزایش سرمایه گذاری خارجی در کرانه باختری و نوارغزه از سوی همسایگان به ویژه مصر، اسرائیل و اردن دنبال خواهد شد.

• آب و برق

در صفه ۱۳ این طرح به مسئله انرژی و آب پرداخته شده است. در این بخش تاکید شده که امروزه کمبود برق تاثیرات عمیقی بر رفاه مردم فلسطین داشته است. در طول یک سال به دنبال تامین ۱۶ ساعت برق برای اهالی غزه و حل این مشکل طی ۵ سال از طریق سرمایه گذاری بر نیروگاه های برق غزه و تاسیس نیروگاه های تولید انرژی های تجدیدپذیر است.

هم چنین تاکید شده چالش دسترسی به آب آشامیدنی یکی دیگر از مسائل مهم برای گسترش رفاه در فلسطین است. این جا هم تاکید شده طی طرحی ۵ ساله سرانه دسترسی آب آشامیدنی دو برابر و تاسیسات جدید تصفیه فاضلاب در نوارغزه و کرانه باختری ایجاد خواهد شد تا خطر سلامت عمومی ناشی از مصرف آب تصفیه نشده برطرف شود.

• خدمات دیجیتال

در بخش با تاکید بر اینکه جهان در یک انقلاب تکنولوژی به سر می برد گفته شده این پروژه کمک خواهد کرد فلسطینیان به اینترنت پر سرعت 4G LTE و 5G دسترسی پیدا کنند. این طرح معتقد است سرمایه گذاری در این بخش در کرانته باختری تحول ایجاد خواهد کرد.

• توسعه گردشگری؛ شهرهای الگو: بیروت، ریو، هنگ کنگ و تل آویو

در صفحه ۱۵ این طرح بر توسعه توریسم و فرصت تبدیل شدن کرانه باختری و نوارغزه به یک مقصد توریستی تاکید شده است. وجود مکان های تاریخی مذهبی و سواحل ۴۰ کیلومتری نوارغزه از فرصت های توریستی یاد شده است.

سرمایه گذاری بر غذاهای سنتی، سرمایه گذاری در هتل ها، رستوران ها و سایر صنایع مربوط به توریسم از برنامه های این طرح نام برده شده است.

• کشاورزی

در این بخش عنوان شده با آنکه تنها ۸ درصد اشتغال فلسطینان را بخش کشاورزی تشکیل می دهد اما با برداشتن موانعی چون دسترسی محدود به زمین، آب و فناوری می توان این بخش از اقتصاد فلسطین را پویا کرد.

توسعه گلخانه ها، سیستم های آبیاری و زیرساخت ها نیاز به سرمایه گذاری دارد که می تواند در کنار آموزش موجب پیشرفت این بخش شود.

• تولید
• منابع طبیعی

در کرانه باختری و نوارغزه امکانات فراوانی چون معادن، سنگ مرمر، هیدروکربن ها و ... وجود دارد. این پروژه کمک میکند میدان های ذخایر نفتی و گازی در دریای مدیرانه و میدان های مشترک مرزی توسعه یابد.

این پتانسیل موجب درآمد میلیاردها دلار و ایجاد هزاران کار خواهد شد. به نظر می رسد بخش زیادی از این پروژه بر نفت و گاز تکیه دارد و به دنبال بهره گیری از این منابع است.

توسعه اقتصادی منطقه ای

در فصلی از این پروژه بر تاثیر این طرح بر اقتصاد منطقه ای و تاثیر متقابل آنبر فلسطین بحث شده است. در صفحه ۱۸ تاکید شده است که این طرح بر اقتصادهای پر چالش مصر، اردن و لبنان تاثیر خواهد گذاشت. بازار فلسطین و برنامه های ریخته مانند تلاش ها و سرمایه گذاری در تامین برق، تقویت کسب و کارهای خصوصی، آب و ... ریسک سرمایه گذاری های منطقه ای را کاهش خواهد داد. این موضوعات موجب ایجاد یک فرصت مناسب برای فلسطینیان و کشورهای همسایه به منظور افزایش صادرات، سرمایه گذاری خارجی و ایجاد یم همکاری تجاری منطقه ای می شود.

• تجارت منطقه ای با الگو برداری از دبی و سنگاپور

در این طرح تاکید شده یک فرصت اقتصادی برای فلسطینیان خواهد با تا همانطور که مردم دبی و سنگاپور از موقعیت استراتژیکی خود بهره مند شوند و به عنوان یک مرکز تجاری منطقه ای رونق یابند. ادعا شده کرانه باختری و نوارغزه می توانند در نهایت به یک مرکز مالی تجاری منطقه ای تبدیل شوند.

ایجاد زیرساخت های تسهیل تجارت و حمل و نقل در سراسر کرانه باختری و غزه، اردن، مصر، لبنان و اسرائیل در کنار توسعه بنادر و فرودگاه های کشورهای همسایه فرصت های تجاری جدیدی را برای بخش خصوصی فسلطین باز میکند.

لازم به ذکر است که برخلاف آنچه ادعا شده است امروزه حمل و نقل و رفت و آمد اقتصادی و غیر اقتصادی در کرانه باختری و میان نوارغزه و کرانه و این دو منطقه با بیرون با چالش های زیادی اعم از شهرک سازی ها، دیوار حایل و گذرگاه ها و ... وربروست و مسئله صرفا اقتصادی نیست.

• سرمایه گذاری منطقه ای اردن و لبنان : فرصتی برای فلسطین

در بخش تاکید شده تجربه لهستان در سال ۱۹۹۰ و تحولات مصر و تونس پس از بهار عربی(بیداری اسلامی) در سال ۲۰۱۱ نشان میدهد که صندوق های سرمایه گذاری عمومی نقش خود را در رشد بخش خصوصی اثبات کرده اند. اینجا عنوان شده اردن و لبنان می توانند با سرمایه گذاری در بخش خصوصی خود و منطقه ای ده ها هزار شغل جدید و غیر مستقیم برای مردم خودشان و منطقه ایجاد نمایند و مشارکت آنان را در منطقه تسهیل نمایند. سرمایه گذاری منطقه ای می تواند مبنایی بر صندوق های سرمایه گذاری کشورها در فلسطین باشد.

• ایجاد گردشگری منطقه ای یکپارچه

فلسطین، اردن، مصر و لبنان فرصت ایجاد یک استراتژی مشترک گردشگری اعم از تبلیغات، سرمایه گذاری، هتل های یک پارچه و تورهای منطقه ای را داشته باشند. این استراتژی موجب شکل گیری یک گردشگری منطقه ای می شود که به همگی کمک خواهد کرد.

به نظر می رسد این طرح های مشترک منطقه ای به منظور عادی سازی روابط میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی هم خواهد بود. حضور صهیوینست ها در این طرح ها و افزودن مناطق گردشگری در سرزمین های اشغالی در این طرح منطقه ای به این سناریو کمک زیادی خواهد کرد.

در بخش دوم این طرح به توانمند سازی مردم فلسطین پرداخته است. در این بخشهم ۴ برنامه تدوین شده است

• برنامه اول افزایش کیفیت آموزشی در نوارغزه و کرانه باختری است. این طرح تضمین می کند هیچ کسی از آموزش جا نخواهد ماند و مربیان فلسطینی آموزش خواهند دید.توسعه استانداردهای آموزشی، استفاده از فناوری کمک خواهد کرد نوارغزه و کرانه باختری به یک مرکز تعالی آموزشی تبدیل شوند.
• برنامه دوم با پشتیبانی از دوره های کارآموزی و مشاوره های شغلی نیروی کار افزایش و نرخ بیکاری را کاهش خواهد داد. این طرح به دنبال اطمیان از آمادگی جوانان برای ورود به بازار کار است.
• برنامه سوم مشوق های جدیدی در بخش پزشکی و بهداشت اعم از افزایش ظرفیت های بیمارستان ها، تجهیزات پزشکی، داروها و ... دنبال خواهد کرد تا وضعیت بهداشت و آگاهی های دزشکی در فسلطین بهبود یابد.
• برنامه چهارم از پروژه هایی حمایت خواهد کرد که کیفیت زندگی مردم فلسطین را بهبود ببخشد. سرمایه گذاری در موسسات فرهنگی، حمایت از خوانندگان و بازیگران و پرورش استعداد در این حوزه از اهداف ذکر شده در این برنامه است. همچنین توسعه خدمات شهری و تبدیل کرانه و نوارغزه به یک مرکز فرهنگی هنری برای کمک به فلسطینیان از اهداف این طرح است.

• اهداف نهایی توسعه انسانی

تقویت رشد سرمایه های انسانی و رساندن شاخص توسعه انسانی( Human Capital Index ) به ۰.۷ که از سوی سازمان ملل ارائه می شود.

حداقل یک دانشگاه فلسطینی جزو ۱۵۰ دانشگاه نخست جهانی باشد

افزایش مشارکت زنان در کار از ۲۰ درصد به ۳۵ درصد

رساندن نرخ مرگ و میر کودکان از ۱۸ در هزار به ۹ در هزار نوزاد

رساندن سن امید به زندگی از ۷۴ به ۸۰ سال

• کیفیت آموزشی

در این پروژه با تمرکز بر کیفیت آموزشی از سطوح پیش دبستانی و آموزش معلم و جوایز مالی برای آنان به دنبال رساندن سطح آنان به معیارهای جهانی است.

• دسترسی به آموزش؛ استفاده از مدل قطر و امارات

در این بخش عنوان شده فلسطینیان بیش ترین میزان فارغ التحصیلان دانشگاهی را در منطقه دارد اما کمبود مدارس باعث شده آنان بیش از حد ظرفیت دانش آموز بپذیرند. این طرح به دنبال اطمینان از دسترسی همه فلسطینیان به آموزش از سطوح ابتدایی است. برای بهبود آموزش عالی یک دانشگاه جدید در کرانه باختری ایجاد خواهد کرد. در این پروژه بر مدل موفق تحصیل از راه دور قطر و امارات تکیه شده است.

• ایجاد فرصت و حمایت مالی در تحصیل با هدف تربیت نسل آینده رهبران فلسطینی

در این بخش از پروژه های دانشجویان فلسطینی، تحصیل در خارج و بورسیه شدن در دیگر دانشگاه های جهان حمایت مالی و فنی خواهد کرد.

عنوان شده هدف از حمایت از تحصیل این طیف تبدیل آنان به عناصر اصلی شکل دهنده نسل آینده رهبران فلسطینی است.

• جوانان و زنان

در این بخش عنوان شده نرخ بیکاری جوانان فلسطینی در جهان در رتبه نخست قرار دارد و زنان هم بخش کمی از نیروی کار را تشکیل می دهند. تشویق بخش خصوصی و ترویچ استراتژی جامع برای توانمند سازی جوانان و زنان از مهم ترین اهداف این پروژه باری حل مشکل اشتغال در فلسطینیان عنوان شده است.

• علم، فناوری و مهندسی و ریاضیات

در این بخش آمده برای صدها سال جهان عرب مرکز جهانی علم و ریاضیات بوده است. صلح و رفاه به جامعه علمی فلسطین کمک میکند تا فرصت انجام کارهای تحقیقاتی داشته باشند. این طرح از سوی موسسات تحقیقاتی جهانی حمایت خواهد شد و فلسطینیان را به تحقیقات علمی تشویق خواهد کرد.

• آموزش فنی و حرفه ای؛ با الگو برداری از سوئد و آلمان

با استفاده از مدل های موفق در آلمان و سوئد آموزشگاه های آموزش های فنی و حرفه ای جامع و آموزش های از راه دور در کرانه باختری و غزه ایجاد خواهد شد تا به آموزش مهارت جوانان و دانش آموزان آماده کار شوند.

• دسترسی به بهداشت عمومی

در صفحه ۲۶ این طرح عنوان شده امروزه کمبود دارو و نیروی انسانی و تجهیزات موجب سفر بسیاری از فسلطینیان برای اقدامات پزشکی شده است. این طرح از استقرار کلینیک و بیمارستان در محل های فلسطینی حمایت خواهد کرد.

این در حالی است که اکنون یکی از عوامل اصلی مشکلات پزشکی فلسطینیان محاصره ظالمانه نوارغزه است.

• هنر و فرهنگ؛ ورزش

در این بخش بر هنرمندان و شعرای فلسطینی تاکید شده و این پروژه به دنبال آن است که با کار کردن با موسسات فرهنگی نسل بعدی نوازندگان، هنرمندان و نویسندگان فلسطینی را تربیت کند.

ضمن آنکه با کمک و ایجاد مراکز فرهنگی و موزه هایی در سراسر فلسطین فرهنگ و تاریخ فلسطین را برای بازدیدکنندگان داخلی و بین المللی به نمایش بگذارد.

همچنین در بخشی دیگر به دنبال تعریف پروژه های برای حمایت از فلسطینیان و ورزش جوانان در سطح جهانی است.

به نظر می رسد بسیاری از مفاد مطرح شده در طرح با هدف بزرگنمایی مباحث انسانی به منظور جلب افکار عمومی است.

در بخش سوم از از این طرح به تقویت دولت پرداخته است. این بخش از سه برنامه تشکیل شده است.

برنامه اول مربوط به بخش عمومی فسلطین و خدمات عمومی دولت است. حمایت از مالکیت خصوصی، مبارزه با فساد، سیاست و قوانین حمایت از بازار و سرمایه و اطمینان سرمایه گذاران از رشد اقتصادی، ایجاد شغل، افزایش صادرات و ... مولفه های این بخش است. در این برنامه از دولت های ژاپن، کره جنوبی و سنگاپور در به عنوان الگو که توانستند از بحران های داخلی خود عبور کنند مثال زده شده است.

برنامه دوم به پروژه هایی خواهد پرداخت که اعتماد عمومی به دولت افزایش یابد. هم چنین استقلال نهاد قضایی از دولت و داشتن دادگاه های قوی تر برای حمایت از حقوق مردم و شفافیت دولت از اهداف اینت برنامه ذکر شده است.

برنامه سوم کارآمدی دولت را هدف دارد. در این بخش طراحی یک بودجه قوی، ارایه خدمات به مردم و حرکت به سمت خصوصی سازی مطرح است.

• اهداف نهایی توانمند سازی دولت فلسطینی

بهبود شفافیت دولت و شاخص جهانی فساد و رساندن آن به رتبه ۶۰ یا بالاتر(۶۰ کشور برتر در مبارزه با فساد)

پیاده سازی یک سیستم دولت الکترونیک، دستیابی به شاخص ۰.۷۵ توسعه شاخص انسانی از سوی سازمان ملل

تامین یک بودجه عمومی پایدار

بهبود فضای کسب و کار و رسیدن به رتبه ۷۵ و بهتر از آن بانک جهانی

• حق مالکیت

در این بخش عنوان شدن حقوق مالکیت پیش نیاز توسعه پایدار اقتصادی است. این طرح به دولت برای بهبود چارچوب قانون در این راستا کمک خواهد کرد. این طرح پیشنهاداتی از قانون های تجاری، ورشکستگی و قرار دادها ارائه خواهد کرد.

در این بخش تاکید شده مالکیت زمین در یک پایگاه داده ملی ثبت خواهد شد که یک تحول عظیم در مسئله فلسطین خواهد بود.

به نظر می رسد چالش ثبت زمین بسیار زیرکانه و چالش برانگیز باشد. در حال کنونی مسئله زمین ها و مصادره آنان از سوی رژیم صهیونیستی با تصویب قوانین جنجالی بالاخص در شهرک های کرانه باختری بسیار بحث برانگیز بوده است.

• سیستم قضایی و مالی

در این قسمت تاکید شده رشد اقتصادی بلند مدت به یک چارچوب قوانین اقتصادی و مالیاتی نیاز دارد که از بخش خصوصی حمایت و سرمایه گذاران را جذب کند.

در این بخش پروژه به دولت فلسطینی کمک فنی و مالی خواهد کرد تا به سمت رشد اقتصادی سوق پیدا کند. ساختار مالیاتی، مقررات و نظارت، مالکیت معنوی و حمایت از طرح ها، حقوق قراردادها و.... مولفه هایی است که در این بخش به آن ها و اهمیتشان اشاره شده است.

در پایان ذکر شده ثبت نام تجاری «فلسطین» می تواند به طور چشمگیری هزینه و زمان برای یک شرکت فلسطینی و حتی کمپانی های بزرگ برای فعالیت در فلسطین را کاهش دهد.

• تجارت بین المللی و سرمایه گذاری خارجی

در این بخش تاکید شده علاوه بر گسترش زیر ساخت ها، افزایش صادرات نیازمند سیاست های تجاری جدید است. در پروژه عنوان شده پشتیبانی فنی قوی از دولت فلسطینی به منظور یک رژیم حقوقی تجاری یکپارچه و نظارت بر صادرات ایجاد نماید.

اما آنچه جالب است در ادامه خواسته شده در قبال آن پروژه هایی به شرکت های بزرگ برای انجام کار اقتصادی در نوارغزه و کرانه باختری تحویل داده خواهد شد و تجارت آزاد در فلسطین برقرار شود.

• قوه قضائیه مستقل

برای قدرت و استقلال قوه قضائیه باید این نهاد ارزیابی و تقویت شود. قوه قضائیه مستقل شرطی برای حفاظت از سرمایه گذاری و جذب سرمایه بخش خصوصی و خارجی است. در این طرح کمک خواهد شد که قوه قضائیه مستقل در دولت فلسطینی ایجاد شود.

• شفافیت و جامعه مدنی

شفافیت و پاسه گویی دولت به مردم یکی دیگر از مفاد این پروژه است. در این بند آمده است ایجاد و وجود موسسات مدنی و مطبوعات آزاد بخش مهمی برای تحقق دموکراسی خوب است و این پروژه به تحقق آن کمک میکند!

این ادعای عجیب درحالی است نبود دموکراسی و آزادی مطبوعات در سرزمین های 1948 و کرانه باختری چنان عیان و مورد اعتراض هست که نیاز به ذکر در این مطلب نیست. تنها می توان بطور نمونه به تصویب قانون دولت-ملت یهود در سال گذشته از سوی کنست برای نقض دموکراسی و وجود یک رژیم نژادپرست اشاره کرد.

جمع بندی

در کل از پروژه آمریکایی معامله قرن در حوزه اقتصادی نکات زیر می توان برداشت کرد:

• پروژه ای که در این متون آمده بر مبنا و پایه توسعه اقتصادی با محوریت اقتصاد آزاد، سرمایه گذاری خارجی، ایجاد وابستگی متقابل منطقه ای و کمپانی های بزرگ طرح ریزی شده است.
• لذا در این مسئله بر تغییر و ایجاد ساختارهای سیاسی و حقوقی جدید، آموزش منطبق بر طرح و همچنین ایجاد زیرساخت های اقتصادی چون انرژی و حمل و نقل تاکید شده است.
• این طرح بسیار فراتر از تجارت است و سعی شده وارد حوزه های آموزشی، فرهنگی و هویتی هم بشود. تاکید بر توریسم آزاد و ... نمونه هایی از این رویکرد است.
• در طرح سعی شده نمونه هایی عینی آورده شود و کشور و شهرهایی مشخص برای اهداف ذکر شده مثال زده شود.
• بخشی از طرح به توسعه اقتصادی اردن، مصر و لبنان و نقش آنان اختصاص یافته است.
• در پایان باید گفت طرحی پیشنهاد شده گویا یک سند توسعه بلند مدت با جاذبه های اقصادی است تا بتواند نظر فلسطینیان را به خود جلب نماید.