ایران در جنگ اوکراین مشارکت دارد؟

نسیم آنلاین: وارد شدن یا نشدن ایران به جنگ اوکراین می‌تواند باعث برخی مناقشات در بازی‌های قدرت جهانی شود. اینکه ایران از روسیه حمایت خواهد کرد احتمالا همیشه در ذهن مرد اول روسیه وجود دارد. خصوصا وقتی پوتین تصمیم گرفت برای عکس‌العمل نشان دادن به گسترش قدرت غرب در منطقه به اوکراین حمله کند. حتی اگر ایران به روسیه کمک هم نکند باز هم در جهان به او «هم‌تیمی روسیه» می‌گویند. ایران در هر صورت هم‌گروهی تیم‌ مخالف سلطه‌ی آمریکا در جهان است و این یعنی همکاری سلبی با روسیه و چین. جهان ایران و روسیه و چین را حتی اگر خودشان نخواهند در یک باشگاه می‌بیند. این جریان گروهی از خط بیرون‌زده دیده می‌شوند که سعی در برهم‌زدن نظم جهانی دارند. 

حضور یا عدم حضور ایران در هر یک از مخاصمات جهانی تنها صحنه‌ی درگیری را متاثر نمی‌کند. پیامد‌های رفتار‌های هر کشوری در عرصه بین‌المللی محدود به حوزه‌ای که در آن وارد شده‌است باقی نمی‌ماند. شما ممکن است یک قرارداد تجاری ببندید ولی ناخواسته شاهد رخدادهای فرهنگی مهمی باشید. اتفاقات متعددی در سطح جهان و منطقه وابسته به کم وکیف حضور ایران در این درگیری است. روابط ایران و روسیه همزمان می‌تواند اوکراین، اسرائیل، سوریه و مذاکرات هسته‌ای را  تحت تاثیر قرار دهد. 

روایت رسانه‌های غربی از ورود یا عدم ورود ایران به جنگ اوکراین، به نفع اوکراین نوشته‌شده‌ است. در یک جمله: «ایران به روسیه سلاح داده‌است تا معادلات جنگ را عوض کند اما این سلاح‌ها قدرت لازم را نداشته‌ و کمک خاصی به روسیه نکرده‌ است.»  

اینجا صرفا روایت‌های از واشنگتن‌ پست، سی ان ان، بی بی سی، گاردین و دوئچه‌وله را بررسی می‌کنیم:

- روسیه وقتی دید سلاح‌های بدرد بخوری ندارد و نمی‌تواند با اتکا به سلاح‌های داخلی کار در اوکراین را پیش ببرد دست به دامان ایران شد.

- ایران کشوری متجاوز است که علنا با حمایت رهبر این کشور به روسیه کمک نظامی کرده‌است. صحبت‌های رهبر ایران علیه ناتو مشخص کرده‌ بود که ایران همه کار می‌کند که جلوی آمریکا و اروپا بایستد.

- 2400 پهپاد ایرانی همراه با برخی افراد خبره نظامی، برخلاف سربازان سوریه‌ای و کمک‌های مالی چین که به روسیه نرسید، تقدیم پوتین شدند.

بنابر گزارش رویترز، ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو گفته‌ است که احتمال ارسال موشک‌های بالستیک مثل فاتح 110 و ذوالفقار به روسیه توسط جمهوری اسلامی ایران زیاد است.

به گفته اسکای ‌نیوز روسیه نیز متقابلا سلاح‌های آمریکایی و پول نقد برای تهران ارسال کرده‌است. با این حال تعداد قابل توجهی از پهپادهای ایرانی سالم به دست ارتش اوکراین افتاده‌اند. اولین عکس این پهپادها در خارکف دیده‌ شد. 19 اکتبر قرار بود  بخاطر عکس‌ها تحریم‌هایی علیه ایران اعمال شود اما بخاطر جامع بودن تحریم‌های گذشته این اتفاق نیفتد. نعمت‌الله ایزدی که در گذشته سفیر ایران در مسکو بود‌ هم گفته‌است ایران در تاریکی به روسیه کمک کرده که اقدام هوشمندانه‌ای برای منافع داخلی نبوده‌است.

واردشدن سلاح‌های روسی، آمریکایی و بریتانیایی به ایران اتفاق چندان خوشایندی برای غرب نیست زیرا در صورت مهندسی معکوس این سلاح‌ها، قدرت نظامی ایران چند برابر می‌شود.

واشنگتن پست می‌گوید موقعیت ایران در سوریه و میزان ابتکار عمل ما در این کشور بستگی به این دارد که روسیه به ایران اجازه بدهد یا نه. کمک گرفتن روسیه از ایران حکمی است برای اجازه دادن به ایران برای مداخله در امور منطقه و علی‌الخصوص سوریه. این مداخله معادلات ایران و اسرائیل را دچار چالش‌های جدیدی می‌کند. ایران با داشتن دستی باز در سوریه همواره تهدیدی است بیخ‌گوش اسرائیل. اخیرا چند حمله موشکی از سمت اسرائیل به سوریه شد که نشانه‌ای بود از قدرت‌نمایی اسرائیل. اسرائیل نمی‌خواهد ایران احساس آرامش و قدرت در سوریه بکند.

رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی اما روایت را طوری دیگر تعریف می‌کنند. ایران هیچ کمکی به روسیه در جنگ اوکراین نکرده‌است و نخواهد کرد. طبق گفته کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه، اگر هم اثری از پهپاد شاهد 136 ایران در خارکف یافت شده‌است اتفاق عجیبی نیست زیرا این پهپادها را ایران قبل از شروع این جنگ به روسیه فروخته‌‌ بود. ایران غیر از این و در آینده اصلا قصد دخالت در امور روسیه و دیگر کشورها را ندارد. از فرانسه هم به عنوان عاملی برای لغو تحریم‌های 19 اکتبر علیه ایران در نطق کنعانی نام برده‌ شد. برخی مقامات کشورهای دیگر هم حرفی نزدیک حرف کنعانی زدند.

پسکوف هم هیچ اطلاعی از پهبادهای ایرانی ندارد. سخنگوی کرملین با تکذیب این خبر گفته بود که اصلا برنامه‌ای برای استفاده از سلاح‌های دیگرکشورها وجود ندارد. پارتیک رایدر، سخنگوی پنتاگون هم از عدم وجود هرگونه اطلاعات در مورد پهپادهای ایران در اوکراین سخن گفته‌بود.

ولادیمیر کراچنکو از خبرنگاران روس اما بازی را طور دیگری می‌بیند. وی از وارد شدن تکنولوژی هسته‌ای روسیه به ایران و قدرت گرفتن ایران در سوریه ابراز نگرانی می‌کند. کراچنکو ایران را خیلی وابسته به روسیه می‌داند و تصور ایران از این جنگ را درگیری غرب با روسیه می‌داند. وی کنش‌های جمهوری اسلامی را مرتبط با مذکرات هسته‌ای می‌داند. ایران به ته خط رسیده و این جنگ و متعلاقتش را مهم می‌بیند. بر طبق ادعای کراچنکو ایران مبادلات تجاری زیادی با روسیه دارد که روسیه به آن وابسته نیست و می‌تواند محصولاتی را که از ایران وارد می‌کند از جای دیگری تهیه کند.

هنوز مشخص نیست که ایران تا چه میزانی در جنگ اوکراین دخالت داشته است و درآینده چطور عمل خواهد کرد. در هرصورت این جنگ بسیار تعیین‌کننده است و میدان‌های متنوعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عملکرد هوشمندانه ایران می‌تواند موفقیت‌هایی را برای کشور همراه داشته باشد.