چرا اقتصاد نفتی ایران دیگر کارساز نخواهد بود؟

گروه بین الملل « نسیم آنلاین » - سید پویا هاشمی حفظ آباد : مجله آمریکایی "فوربس" در تحلیلی به قلم دکتر "پانوس موردوکوتاس" اقتصاد دان به بررسی دلایل سقوط جایگاه اوپک پرداخت و نتیجه گرفت تلاش ایران برای به دست آوردن جایگاه پیشین خود در اوپک، تلاشی عبث خواهد بود.

ایران می خواهد جایگاه پیش از تحریم خود را در بازار نفت داشته باشد یعنی دومین تولید کننده اوپک باشد اما این هدف ممکن است هرگز محقق نشود چرا که شاید اگر روزی ایران به همان میزان تولید دست یابد، دیگر اوپکی وجود نداشته باشد که ایران بخواهد عضو آن باشد.

هفدهم آوریل اعضای عضو اوپک و سایرین نشستی خواهند داشت، ایران امیدوار است تا سهم خود را از بازار بگیرد، قیمت هر بشکه نفت خام این کشور در سال شمسی جاری به طور متوسط 27.87 دلار بوده است. قیمت سبد نفتی اپک به 37.74 بشکه رسیده و در اوایل هفته جای یک دلار هم سقوط کرده است.

ایران در حال انعقاد قرارداد با مصرف کنندگان عمده آسیایی و اروپایی است و اخیرا با تایوان هم قراردادی به امضا رسانده است که تا 27 درصد صادرات نفت از این کشور افزایش یابد.

هنوز نمیتوان درباره نشستی که قرار است در دوحه برگزار شود قضاوت کرد اما گردهم آوردن همه اعضا برای جلوگیری از سقوط هر چه بیشتر قیمت نفت نشان دهنده آن است که قدرت اوپک به اندازه قبل نیست.

روزگاری اوپک مجموعه ای از کشورهای نفتی بود که یک هدف واحد داشتند: حفظ قیمت بالای نفت برای ثبات سود خودشان.

معمولا اعضای این گروه از نقض اهداف تولیدی خودداری می کردند و یا اوپک ابزاری برای اعمال فشار بر روی کشورها داشت تا وادارشان کند به قوانین احترام بگذارند.

در حال حاضر اوپک قوانین جدیدی دارد، هر یک از اعضا آزادانه با خریداران متعدد قرارداد می بندند؛ مثلا ایران با چین و تایوان قرارداد دارد و عربستان هم با ژاپن.)

دلایلی هم برای تغییر قوانین این نهاد وجود دارد:

اول این که آمریکا، عضو ناظر اوپک بزرگترین تامین کننده نفت شده و بازی را در بازار نفت تغییر داده است.

دوم این که اوپک دیگر کارتل واقعی نیست و هر یک از کشورها رویکردهای جداگانه و متفاوتی دارند و حتی اعضای این سازمان با هم در جنگ و اختلاف هم هستند.

سوم، رشد سریع منابع جایگزین انرژی هم از تقاضا برای نفت کاسته است.

چهارم و در نهایت این که چنددستگی در بازار نفت بیشتر شده و قدرت اوپک را کاهش داده است.

از همین روست که این آرزوی ایران برای بازگشت به جایگاه سابق خود شاید هرگز محقق نشود. زمانی که ایران به سهم پیشین خود در بازار نفت دسترسی پیدا کند، دیگر اوپکی در کار نیست و یا حداقل به اندازه قبل قدرتمند نخواهد بود.

خصومت میان اعضای اوپک هم بر وضعیت بازار نفت تاثیرگذاشته است و همین مساله کار را برای سرمایه گذارانی که قیمت نفت را ردیابی می کنند سخت تر کرده است.