حق بیمه قرارداد؛ خنجری بر پشت کارآفرینان

نسیم‌ آنلاین: سازمان تامین اجتماعی شرایط خوبی را تجربه نمی­کند. سال‌ها است که این سازمان هر ساله درصد بالاتری از درآمد خود را صرف هزینه های سالانه خود می کند یا به بیان دیگر هر ساله نسبت به سال قبل درصد کمتری از درآمد خود را سرمایه گذاری می کند . این در حالی است که این سازمان مسئول خدمات رسانی به 40 میلیون شهروند ایرانی است. به عنوان نمونه تنها پرداخت حقوق 5 میلیون مستمری بگیر سازمان تامین اجتماعی در سال 1406 به پول امروز معادل 90 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد . در حالی که کل درآمد این سازمان در سال 1396 برابر 98 هزار میلیارد بوده است . به روشنی پیداست که این سازمان در اجرای تعهدات خود در آینده با مشکلات بزرگی روبرو است. اما چرا این سازمان دچار بحرانی این چنین شده است؟ علل این وضعیت را شاید بتوان در چند گزاره خلاصه کرد.

هزینه، درآمد و نسبت آن که به طور کلی روند افزایشی داشته است

از آنجا که این سازمان باید حقوق بازنشستگانی را بدهد که سال‌ها قسمتی از حقوق خود را به این سازمان تقدیم کرده‌اند، بنابراین باید درآمد خود را امروز هوشمندانه سرمایه‌گذاری‌کند تا فردا بتواند تعهدات خود را به طور کامل برآورده سازد.

از طرف دیگر این سازمان سال‌ها است درگیر برخی مشکلات مدیریتی است. به عنوان نمونه، ضرر ده بودن اکثر شرکت های زیر مجموعه این سازمان نشان از ضعف مدیریت در لایه مدیران ارشد این سازمان است. علاوه بر این مدیران سطح یک این سازمان نیز دائما در حال تغییر بوده‌اند .

در دیگر سو، شستا یا شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی که وظیفه مدیریت سرمایه گذاری تامین اجتماعی را دارد، خود درگیر انواع سوء مدیریت ها است. مثلا مدیران چند شغله این سازمان که علاوه بر کار در شغل های دیگر، وظیفه نظارت بر حسن سرمایه گذاری و همچنین کنترل حرکت شرکت های زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی را دارند. یا مدیرانی که به کرسی مدیریت سازمان میلیاردی شستا تکیه زده اند تنها به این دلیل است که فامیل برخی از مدیران دیگر بوده‌اند یا در گروه سیاسی مدیر ارشد قرار داشته اند .

شرایط حاکم بر مدیریت سازمان تامین اجتماعی موجب‌ شده‌ شرکت‌هایی که قرار است در آینده حقوق بازنشستگی میلیون ها نفر را تامین کند، هم اکنون هزینه هایشان بر درآمد شان غلبه دارد یا به بیان ساده، ضرر ده هستند. از طرف دیگر واگذاری برخی شرکت های ضرر ده دولتی به این سازمان در ازای بدهی های مالی دولت، کلاف سردرگم بحران سازمان تامین اجتماعی را پیچیده تر کرده است.

حق بیمه قرارداد مصداق خرج کردن از جیب دیگران

رفتار سازمان تامین اجتماعی نشان می‌دهد که این مجموعه مشکلات مالی خود را که ناشی از سوء عملکردش است را از جیب تولیدی‌ها و شرکت‌های دیگر کشور تامین می‌کند. این سازمان درصدی از قرارداد را از شرکت‌ها دریافت می‌کند چه این دریافتی بیشتر از حق بیمه کارمندان آن شرکت باشد چه کم‌تر. این درحالی است که سازمان تامین اجتماعی بررسی نمی‌کند که آیا تمام کارمندان شرکت بیمه شده اند یا نه؟

این میزان از حق بیمه برای بسیاری از شرکت‌ها مشکلات مالی شدید ایجاد کرده است. حتی برخی از شرکت‌ها به خاطر تجمیع بدهی های مالی و جرائم دیر کرد آن به ورشکستگی کشیده شده اند. این در حالی است که هدف از ایجاد سازمان تامین اجتماعی، بهبود زندگی شاغلین و بازنشستگان بوده است، نه سنگ اندازی در راه تولید کشور. بدون شک قانون گذاران کشور، با این هدف اختیارات قانونی فراوان را به سازمان تامین اجتماعی داده اند که این سازمان در کمک رسانی به تولیدریال چابک و هوشمندانه عمل کند نه آنکه از این قدرت قانونی استفاده کند تا هم سرمایه عظیم خود را به هدر دهد و هم بنگاه های اقتصادی کشور را دچار مشکلات مالی کند.

حداقل اقدامی که برای کمک به تولیدکنندگان کشور می‌توان انجام داد، برداشتن سایه سنگین سازمان تامین اجتماعی از سر این بازوان اقتصادی کشور است. کارآفرینان در خط مقدم جنگ اقتصادی قرار دارند، سازمان تامین اجتماعی اگر حامی و پشتیبان آنان نیست لااقل آنها را تضعیف نکند. قطعا این به مصلحت کشور نیست که سازمانی دیگران را قربانی سوء مدیریت خود کند، در حالی که مسئولیت خدمت‌رسانی به آنها را دارد. بدون شک این شرایط لازم است تغییر کند و برای این منظور نیاز به برخی اصلاحات قانونی و همچنین باز طراحی ساختار مالی سازمان تامین اجتماعی است.

علی مزینی