کاربردهای ام آر آی در پزشکی ؛ تشخیص بیماری ها با ام آر آی نقاط مختلف بدن
آزمایش ام آر آی ، یکی از پرکاربردترین ابزارهای تشخیص بیماری‌ها و آسیب‌ها در اندام‌های مختلف است. در ام ار ای (mri)، از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی رایانه‌ای برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق و با جزئیات از اندام‌ها و بافت‌های بدن بیمار، استفاده می‌شود. نام دیگر این فناوری مدرن، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی است. ام آر آی لوله بزرگی است که آهنرباهایی قوی در ساختار خود دارد. در مراحل انجام ام آر آی، در داخل لوله دراز می کشید تا از اندام موردنظر برای معاینه بیشتر و تشخیص، عکس‌برداری شود. با بی‌حرکت‌ماندن، از عضو موردنظر عکس گرفته می‌شود. در این فرایند، نیاز به دورکردن اشیا فلزی از بدن هم وجود دارد.
کاربردهای ام آر آی چیست؟
تصویربرداری ام آر آی، کاربردهای متنوعی دارد. وجود چنین ابزاری در دنیای پزشکی، نقطه عطف بزرگی در جریان تشخیص و درمان بیماری‌ها بوده است. پزشکان، دانشمندان و محققان می‌توانند با استفاده از این ابزار غیرتهاجمی، داخل بدن انسان را با جزئیات بالا بررسی کنند. در زیر، نمونه‌هایی از کاربرد MRI را مطالعه می‌کنید:
- غربالگری سرطان سینه
- بررسی ناهنجاری‌های مغز و نخاع
- تشخیص انواع خاصی از مشکلات قلبی
- بررسی بیماری های کبد و سایر اندام‌های شکمی
- ارزیابی صدمات یا ناهنجاری‌های مفاصل با ام آر آی کمر
- ناهنجاری‌های مشکوک رحم در زنان تحت ارزیابی ناباروری
- ارزیابی درد لگن در زنان با عللی از جمله فیبروم و اندومتریوز
- تشخیص و شناسایی تومورها، کیست‌ها و سایر ناهنجاری‌ها در قسمت‌های مختلف بدن
این فهرست کامل نیست، چون استفاده از فناوری MRI همواره در حال گسترش است. کاربرد ام آر آی در تحقیقات هم وسیع است و دانشمندان از آن بهره زیادی می‌برند.
از ام آر آی برای بررسی وضعیت کدام اندام‌ها استفاده می‌شود؟
دلیل اصلی استفاده از این روش، نمایش تصاویری از قسمت‌ها و اندام‌های مختلف بدن است که با روش‌های تصویربرداری دیگر قابل‌بررسی و مشاهده نیستند. این روش، ایمن است و برخی از افراد، مثل خانم‌های باردار یا نوزادان هم می‌توانند از آن استفاده کنند. ام آر آی باید به‌طور مستقیم، از طرف پزشک تجویز شود. شما می‌توانید برای کسب اطمینان بیشتر و دریافتت مشاوره با یک متخصص دیگر، از طریق دکتردکتر، نوبت آنلاین ویزیت حضوری یا غیرحضوری با یکی از متخصصین شهرتان را ثبت کنید. مثلا اگر ساکن مشهد هستید، می‌توانید از میان بیش از 24 دکتر ارتوپد مشهد ، پزشک مورد نظر خود را انتخاب کرده و وقت بگیرید. بافت‌ها و اندام‌های داخلی متنوعی با تصویربرداری به این روش قابل بررسی هستند. در نتیجه، طیف وسیعی از متخصصان، برای تشخیص و شروع روند درمانی مناسب از ام آر آی بهره می‌برند.
مهم‌ترین تخصص بهترین دکتر ارتوپد مشهد، درمان بیماری‌های استخوان و مفاصل و اقدامات پیشگیری از مشکلات ارتوپدی است. متخصص ارتوپد مشهد در زمینه ارتوپدی اطفال، آسیب‌های ورزشی، ارتوپدی ورزشی، درمان آسیب‌های اسکلتی و عمل‌های جراحی ارتوپدی، تخصص دارد. او برای اطمینان از عملکرد صحیح اندام‌ها و تشخیص بیماری‌های مفاصل از رادیوگرافی، امآرآی و سی‌تی‌اسکن استفاده می‌کند.
ام آر آی نخاع و مغز
برای بررسی مغز یا نخاع از نظر صدمات یا وجود ناهنجاری‌های ساختاری، از ام آر آی استفاده می‌شود. با وجود این تصویربرداری، متخصصان می‌توانند وجود موارد زیر در مغز و نخاع را بررسی کنند:
- تومورها
- آبسه‌ها
- ناهنجاری های وریدی
- خونریزی در مغز یا نخاع
- ناهنجاری های مادرزادی
- هماتوم ساب‌دورال (ناحیه‌ای از خونریزی در زیر سخت‌شامه یا پوشش مغز)
MRI می‌تواند به شناسایی مکان خاصی از هر مرکز عملکردی در مغز هم کمک کند. منظور بخش خاصی از مغز است که عملکردی مانند گفتار یا حافظه را کنترل می‌کند. امآرآی، رایج‌ترین روش تصویربرداری برای مغز و نخاع است. امآرآی اغلب برای کمک به تشخیص این بیماری‌ها به کار می‌رود:
- بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس (MS)
- آنوریسم مغزی (کلاف عروقی مغز)
- آسیب مغزی ناشی از ضربه به سر
- اختلالات چشم و گوش داخلی
- شناسایی بیماری آلزایمر
- اختلالات غده هیپوفیز
- عفونت استخوانی
- عفونت والتهاب مغز
- آسیب عروق خونی
- مشکلات چشمی
- سرطان استخوان
- اختلالات نخاعی
- هیدروسفالی
- سرطان
- سکته
- تومور
با MRI ، امکان تشخیص و درمان بیماری‌های گوناگونی به‌وجود می‌آید.
ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل
امآرآی، یکی از بهترین وسیله‌ها برای بررسی سیستم استخوانی و عضلانی و تاندونی بیماران است. همان‌قدر که تصاویر رادیولوژی ساده برای بررسی استخوان‌ها موردنیاز و کاربردی‌اند، تصویربرداری تشدید مغناطیسی هم مفید است. این روش به بررسی مفاصل و نسوج نرم و مغز استخوان می‌پردازد. امآرآی استخوان‌ها و مفاصل، معمولاً برای شناسایی و تشخیص بیماری‌ها و عارضه‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- مشکلات دیسک از قبیل فتق یا پارگی در بیماری هایی مانند دیسک کمر
- اختلالات مفصلی مثل آرتریت‌های دژنراتیو و تخریب‌کننده
- پارگی مینیسک، رباط‌ها و تاندون‌ها در زانو
- پارگی عضلات روتاتور کاف در شانه
- پارگی لابروم در شانه یا لگن
- شکستگی استخوان‌ها
- مشکلات نخاع پس از ضربه
- آسیب‌های ناشی از ورزش یا کار
- تومورها، مانند تومورهای اولیه و متاستازها
- ناهنجاری‌های مادرزادی اندام کودکان و نوزادان
- عفونت‌ها، مانند استئومیلیت یا عفونت استخوان‌ها
- اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات مادرزادی و ایدیوپاتیک
- درد، تورم یا خونریزی در بافت‌های داخل و اطراف مفاصل و اندام‌ها
برای تشخیص بسیاری از مشکلات کودکان و نوزادان، مانند چسبندگی نخاع هم از این روش استفاده می‌شود.
امآرآی کبد و مجاری صفراوی
امآرآی کبد و مجاری صفراوی (MRCP)، نوع خاصی از تصویربرداری تشدید مغناطیسی است. این روش برای بررسی کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی به کار می‌رود. در آن، عمل تصویربرداری بدون تزریق ماده حاجب صورت می‌گیرد. علاوه‌براین، هیچ ابزاری هم وارد بدن نمی‌شود. پزشکان از MRCP، برای موارد زیر استفاده می‌کنند:
- بیماری‌های کبد، کیسه صفرا، مجاری صفراوی، پانکراس و مجرای پانکراس. امکان دارد که در این اعضای بدن تومور، سنگ، التهاب یا عفونت وجود داشته باشد.
- بیماران مبتلا به پانکراتیت هم برای تشخیص علت مشکل باید تحت این آزمایش قرار بگیرند. امآرآی برای تعیین میزان عملکرد پانکراس و ترشحات آن کاربرد دارد.
- از این روش برای کمک به تشخیص درد شکمی غیرقابل توضیح هم استفاده می‌شود.
امآرآی کبد و مجاری صفراوی جایگزینی غیرتهاجمی برای کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد (ERCP) است. این روش برای تشخیص بیماری‌ها و بررسی داخل بدن کاربرد دارد و شبیه به آندوسکوپی است. در این روش از ابزاری نورانی برای بررسی داخل بدن، با تزریق کنتراست یددار و تصاویر اشعه ایکس استفاده می‌کنند. ERCP روشی تهاجمی برای بررسی مجاری صفراوی و یا مجرای پانکراس است.
امآرآی کلیه‌ها
امآرآی کلیه یا سیستم ادراری که به آن ام‌آر اوروگرافی (MR Urography) یا ام‌آر‌یو (MRU) هم گفته می‌شود، یکی از متداول‌ترین روش‌های تشخیص بالینی مشکلات سیستم ادراری و کلیه‌ها است. مشکلاتی از قبیل:
- وجود برخی تومورها
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- اختلال در عملکرد کلیه‌ها
- انسداد احتمالی مجاری ادراری
- انسدادهای ناشی از وجود سنگ کلیه
تغییر آناتومی در اثر جراحی، به ویژه در کودکان و زنان باردار هم با همین روش تصویربرداری مشخص می‌شود.
مراحل انجام ام آر آی چیست؟
اسکنر MRI استوانه‌ای کوتاه با دو انتهای باز است. برای انجام این تصویربرداری باید:
- روی تختی داخل اسکنر دراز بکشید.
- بنا به قسمتی از بدن که اسکن می‌شود، ابتدا سر یا پاها را وارد دستگاه خواهید کرد.
- در برخی موارد، ممکن است یک قاب روی قسمتی از بدن (که اسکن می‌شود)، مانند سر یا قفسه سینه قرار داده شود.
- یک رایانه برای کار با اسکنر MRI استفاده می‌شود. این دستگاه در اتاقی متفاوت قرار دارد.
- برای جلوگیری از تارشدن تصاویر، باید تمام بدن خود را در طول اسکن، ثابت نگه دارید.
- ممکن است، از شما خواسته شود که در طول اسکن‌های کوتاه، نفس خود را حبس کنید.
- بنا به اندازه ناحیه تصویربرداری و تعداد عکس‌های گرفته‌شده، کل فرآیند ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.
- اسکنر MRI در زمان‌های خاصی، صداهای بلندی از ضربه‌زدن ایجاد می‌کند. جریان الکتریکی در سیم‌پیچ های اسکنر روشن و خاموش می‌شود و صدا تولید می‌کند.
- وقتی اسکن شما تمام شود، از دستگاه بیرون می‌آیید.
ممکن است، به یکی از دوستان یا اعضای خانواده اجازه داده شود تا در طول اسکن در کنار شما باشد. کودکان معمولاً می‌توانند با یک همراه در اتاق حضور پیدا کنند.
تشخیص و بررسی بیماری به کمک تصویربرداری با حفظ حریم خصوصی بیمار، بر عهده دکتر رادیولوژی است. دکتر تصویربرداری با کمک تکنسین رادیولوژی و با استفاده از انواع فناوری عکس‌برداری مانند سی‌تی‌اسکن، امآرآی، سونوگرافی، اولتراسوند، پت اسکن، تصویربرداری داخلی و رادیولوژی هسته‌ای، بیماری‌ها را تشخیص می‌دهد.
مدت زمان انجام ام آر آی mri
به‌طور کلی، انجام فرایند امآرآی در حدود ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. این مدت زمان وابسته به محلی از بدن است، که مورد عکس‌برداری قرار می‌گیرد. اینکه دستور پزشک معالج برای عکس‌برداری شامل چه نکاتی بوده هم در زمان انجام این فرایند اثرگذار است. برای مثال، شاید نیاز به تصویربرداری از بخش‌های مختلف سیستم عضلانی‌اسکلتی باشد. در این صورت، کل روند به مدت‌زمان نسبتاً زیادی نیاز خواهد داشت. به‌طور مثال، انجام ام آرآی برای مغز و نخاع به حدود ۴۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
برای انجام ام آر آی باید به چه دکتر یا مراکزی مراجعه کنید؟
رادیولوژیست‌ها، امآرآی را انجام می‌دهند. رادیولوژیست پزشکی است که آزمایش‌های تصویربرداری را برای تشخیص شرایط انجام می‌دهد و تفسیر می‌کند. در واقع، بنا به مشکلی که دارید، به پزشکی مانند دکتر زنان یا متخصص داخلی مراجعه می‌کنید. او پس از اینکه تشخیص می‌دهد، نیاز به امآرآی وجود دارد، شما را به مرکز یا کلینیکی برای انجام این تصویربرداری ارجاع می‌دهد. مراکز خصوصی و دولتی مختلفی این خدمات را ارائه می‌دهند. کنترل فرایند عکس‌برداری و تفسیر نتایج آن، به‌عهده رادیولوژیست است. او گزارش را آماده می‌کند و در اختیار متخصص شما قرار می‌دهد. این متخصص، می‌تواند پزشک قلب‌وعروق، گوارش، نورولوژی یا ارتوپدی باشد.
تشخیص و درمان مشکلات سیستم اسکلتی و عضلانی بدن و همچنین تشخیص بیماری‌های مفاصل، وظیفه دکتر ارتوپد است. اطمینان از عملکرد صحیح اندام‌ها، استخوان، عضله، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها و بررسی ناتوانی جسمی، مهم‌ترین خدمات درمانی دکتر ارتوپدی هستند. او برای تشخیص مشکلات مفاصل و اسکلتی، از تصویربرداری و تست‌های ارتوپدی همچون رادیوگرافی، امآرآی، سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های مرتبط با ارتوپدی استفاده می‌کند.امکان نوبت دهی دکتر ارتوپد از طریق سایت دکتر دکتر (https://drdr.ir/search/expertise-88/ ) فراهم است.
