رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب است؟
رژیم غذایی کتوژنیک در دهه‌های 1920 تا 1930 برای درمان بیماری صرع تجویز می‌شد. اما امروزه از این رژیم برای لاغری و همچنین به عنوان رژیم غذایی بعضی افراد بیمار مانند کودکان مبتلا به صرع، افراد مبتلا به سرطان، افرادی که در خطر ابتلا به آلزایمر هستند و غیره استفاده می‌شود. اما در حقیقت رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب است؟ آیا می‌توان ویژگی خاصی برای افرادی که می‌خواهند این رژیم را انجام دهند معرفی کرد؟ مضرات انجام رژیم‌هایی بر پایه مصرف چربی چیست؟ همۀ این سؤالات را می‌توانید با مطالعۀ این مطلب پاسخ دهید.
رژیم کتوژنیک چیست و چگونه باعث لاغری می شود؟
سوخت اصلی سلول‌های بدن، کربوهیدرات‌ها هستند. تا زمانی که کربوهیدرات‌ها در دسترس سلول‌ها باشند از آن‌ها به عنوان منبع تأمین انرژی استفاده می‌شود. اما زمانی که این مادۀ مغذی در سلول تمام شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ سلول‌ها برای ادامۀ فعالیت خود نیاز به منبع دیگری برای تأمین انرژی دارند. بله درست حدس زدید این منبع جایگزین، چربی‌ها هستند. این روند علاوه بر این که باعث از بین رفتن چربی‌ها می‌شوند سبب تناسب اندام نیز خواهد شد. انرژی حاصل از چربی سوزی به مراتب بالاتر از انرژی است که از تجزیه کربوهیدرات‌ها حاصل می‌شود.
رژیم کتوژنیک، رژیمی بر پایۀ مصرف چربی‌های مفید و به حداقل رساندن مصرف کربوهیدرات‌ها است. با به حداقل رسیدن مصرف کربوهیدرات‌ها، بدن مجبور به مصرف چربی شده است. بنابراین می‌توان بیان کرد بدن خود را با این شرایط وفق داده است. این کار باعث می‌شود در زمان‌هایی که غذایی مصرف نکرده‌اید، بدن برای تأمین انرژی از منابع ذخیرۀ چربی استفاده کند.
کبد و کلیه‌ها نقش به سزایی در چربی سوزی دارند. زیرا کبد باید مولکول‌های چربی را به مولکول‌های قابل استفادۀ سلول تبدیل کند و کلیه‌ها نیز برای دفع سموم حاصل از چربی سوزی، باید بیشتر کار کنند. زیرا چربی سوزی به عنوان سوخت سلولی، مواد دفعی بیشتری را ایجاد می‌کند.
چه کسانی نباید رژیم کتوژنیک بگیرند؟
افرادی که دارای خصوصیات زیر هستند مجاز به گرفتن رژیم کتوژنیک نیستند:
- بانوانی که باردار هستند یا در دورۀ شیردهی می‌باشند.
- افراد دارای مشکلات کلیوی و کبدی
- کسانی که قند خون بالایی دارند.(دیابت نوع یک)
- اشخاص دچار بیماری معده و دستگاه گوارش
- افراد مبتلا به پرکاری تیروئید
- اشخاص با سابقۀ سکته قلبی یا مشکلات قلبی
- کسانی که بیماری‌های خونی دارند
- و دیگر بیماری‌های خاص با تشخیص پزشک
برای آن که ببینید آیا می‌توانید رژیم کتوژنیک را انجام دهید، باید حتماً با یک کارشناس تغذیه یا یک پزشک مشورت کنید. اگر دچار بیماری خاصی هستید یا یک داروی خاص مصرف می‌کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض احتمالی رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک معمولاً برای درمان یا مواقعی که فرد دچار استپ وزنی شده است مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین برای آن که متوجه شوید رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب است و آیا شما در آن گروه قرار می‌گیرید، می‌توانید با کارشناسان مجموعۀ فیت کلاب ارتباط بگیرید. اگرچه رژیم کتوژنیک معمولاً در ابتدا، سبب لاغری سریع و کاهش وزن می‌شود؛ اما انجام این رژیم به صورت متداول و طولانی مدت توصیه نمی‌گردد.
از عوارض جانبی این رژیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1 . تکرر ادرار
در روزهای ابتدایی شروع این رژیم، بدن برای تأمین گلوکز مورد نیاز خود، اقدام به شکستن گلیکوژن موجود در عضلات یا کبد می‌کند. این کار آب زیادی را در بدن تولید می‌کند. به همین علت، نیاز به دفع ادرار بیشتر می‌شود.
2 .اختلال در خواب
به علت کمبود موادی مانند سروتونین در خون، ممکن است برای افرادی که رژیم کتوژنیک دارند اختلالات خواب رخ دهد.
3 . سنگ کلیه
در افرادی که این رژیم را انتخاب می‌کنند، احتمال ایجاد سنگ کلیه افزایش می‌یابد. زیرا دفع کلسیم از طریق کلیه‌ها کمتر می‌شود.
4 . ایجاد یبوست و مشکلات گوارشی
چربی سوزی نسبت به تجزیه کربوهیدرات‌ها، آب بیشتری می‌طلبد. بنابراین ایجاد مشکلات گوارشی از جمله یبوست با گرفتن این رژیم امری طبیعی است. برای جلوگیری از بروز این موضوع، مصرف آب خود را در طی شبانه روز افزایش دهید و همچنین از فیبرهایی که کربوهیدرات کمتری دارند استفاده کنید.
از دیگر عوارض رژیم کتوژنیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشنگی زیاد
- اضطراب و خطر ابتلا به افسردگی
- تعریق زیاد
- حالت تهوع
- ضعف در عملکرد مغز و عضلات
- بی‌حالی و خستگی
- افزایش قند خون (در طولانی مدت سبب آسیب به بدن می‌شود.)
- ریزش مو
- گرفتگی عضلات
انواع رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک دارای چهار دسته بندی است که افراد باید با توجه به هدف و شرایط بدنی خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. مجموعۀ فیت کلاب شرایط و هدف شما را بررسی کرده و بهترین رژیم غذایی را به شما ارائه می‌دهد. در نظر داشته باشید ممکن است رژیم مناسب شما، رژیم کتو نبوده و طبق شرایط بدنی شما، برنامه غذایی دیگری برایتان در نظر گرفته شود.
1. رژیم استاندارد
رژیم کتوژنیک استاندارد، مناسب افرادی است که تازه می‌خواهند رژیم بگیرند. برای مثال چربی تأمین شده از مواد غذایی مانند آووکادوو، کره، روغن زیتون، ماهی‌های چرب سالم و غیره باید حدود سه چهارم از یک فنجان چربی روغن زیتون باشد. این رژیم دارای مقادیر کم کربوهیدرات و مقادیر قابل توجهی پروتئین است. بنابراین انتخاب خوبی برای افراد مبتدی خواهد بود. در این رژیم، فیبر مورد نیاز بدن خود را باید از گیاهانی که فاقد کربوهیدرات هستند، تأمین کنید.
2 . رژیم کتوژنیک دوره ای
رژیم کتوژنیک دوره‌ای، مناسب ورزشکاران است. در این رژیم به صورت دوره‌ای مصرف کربوهیدرات‌ها افزایش می‌یاید تا نتیجۀ مطلوب‌تری از رژیم گرفته شود. برای مثال ورزشکار به مدت دو روز کربوهیدرات خود را افزایش می‌دهد و برای مدت پنج روز به رژیم کتوژنیک خود در یک هفته پایبند خواهند بود.
3 . رژیم هدفمند
این رژیم مناسب افرادی است که نیاز بیشتری به کربوهیدرات، جهت انجام اهداف خود دارند. مثلاً ورزشکاران و بدنسازان برای آن که بتوانند فشار تمرینی خود را افزایش دهند، باید قبل و بعد از تمرین مقداری کربوهیدرات مصرف کنند. بهتر است این کربوهیدرات اضافی از مواد غذایی سالم مانند غلات تأمین شود.
4 . رژیم غذایی کتوژنیک با پروتئین بالا
در این رژیم باید از منابع بیشتری برای تأمین پروتئین خود استفاد نمایید. بیشتر افراد این نوع رژیم را ترجیح می‌‌دهند. زیرا با افزایش مصرف پروتئین، امکان عضله‌سازی بیشتر خواهد بود. همچنین اشتهای شما کمتر شده و در نتیجه کالری کمتری دریافت خواهید کرد.
فواید رژیم کتو یا همان رژیم مملوء از چربی های سالم
رژیم کتوژنیک دارای فوایدی نیز می‌باشد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمک به بهبود بعضی بیمار‌ها مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک
- بهبود سلامت پوست مانند کاهش آکنه و جوش
- کمک به ورزشکاران استقامتی برای تأمین انرژی و عادت دادن سلول‌های آن‌ها به استفاده از چربی برای تأمین انرژی
- کمک به بهبود بعضی اختلالات سیستم عصبی مانند صرع
کلا پایانی
این پرسش که رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب است، پاسخ ثابتی ندارد و تنها می‌توان گفت که این رژیم برای چه کسانی مضر بوده و نباید از آن استفاده کنند. این رژیم بیشتر توسط افرادی که می‌خواهند سریع وزن خود را کاهش دهند مورد استفاده قرار می‌گیرد که اصلا کار درستی نبوده و ممکن است عوارضی را برای فرد در طولانی مدت ایجاد کند. همچنین به محض عدم رعایت رژیم کتو، توسط این افراد، تمام وزنی که کم کرده بودند مجدد برخواهد گشت.
