چند نکته درباره ترکیه، مهاجران و عراقچی!

نسیم آنلاین :‌ سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان چهارشنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح تصمیم شورای عالی امنیت ملی کشورمان در توقف برخی از تعهدات برجامی پرداخت .

عراقچی در بخشی از اظهاراتش در تبیین سخنان رئیس جمهور درباره اتباع افغانستانی در ایران گفت: وقتی تحریم‌های آمریکا اثر کند منابع مالی ما محدود شود و فروش نفت ایران به صفر برسد که البته این اتفاق نمی‌افتد ما مجبور هستیم که سیاست‌های ویژه‌ای برای اقتصاد خود اعمال کنیم و ممکن است در یکجا به یک نقطه‌ای برسیم که نتوانیم این هزینه‌ها را ادامه دهیم و در آن صورت ممکن است از خواهران و برادران افغانستانی خود بخواهیم ایران را ترک کنند .

این سخنان با واکنش‌های فراوانی همراه شد و بسیاری این سخنان نسنجیده را مصداق بی‌تدبیری و امری غیرانسانی دانسته که یادها را به بازی اردوغان علیه اروپا می‌اندازد که در برهه‌ای سعی داشت با تهدید عدم کنترل سفر مهاجران از خاک ترکیه به اروپا از آنان امتیاز بگیرد. گویا عراقچی هم سعی کرد در سخنانی از سیل مهاجران و عدم کنترل مواد مخدر به اروپا؛‌ اتحادیه را به تغییر روش کنونی در قبال ایران مجاب کند. کاری که نقدهای فراوانی با خود به دنبال داشت.

ا ردوغان و مهاجران

ترکیه طی سال‌های 2016 الی 2018 با اروپا بر سر مهاجران گفتگو، ‌توافق و تنش را تجربه کرد. مهاجرانی از منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا که بیشترشان سوری و عراقی بودند با عبور از خاک ترکیه به دنبال مهاجرت به اروپا بودند. در سال 2016 با افزایش عجیب مهاجران و چالش‌های رخ‌داده امنیتی در قلب اروپا در پی عملیات مهاجرین و داعشیهای نفوذ کرده در میان آن‌ها، اتحادیه اروپا به دنبال توافقی با ترکیه برای کنترل و کاهش ورود آوارگان جنگ غرب آسیا به اروپا بود.

اردوغان که در آن سال‌ها با مسائل گوناگون داخلی و خارجی مانند تنش در روابط با غربی‌ها،‌ پیش رو بودن رفراندوم قانون اساسی و ... روبرو بود؛ از این مسئله به دنبال کسب امتیازاتی برای خود بود؛‌ کاری که به باور بسیاری امری غیرانسانی است.

ترکیه میزبان چند میلیون پناه‌جو از سوریه، افغانستان و عراق است. میلیون‌ها انسان تلاش کردند با رسیدن به یونان خود را به اروپا برسانند، اما بر اساس توافقنامه مهاجرت، بسیاری از آنان باید دوباره به ترکیه فرستاده شوند .

بر اساس توافقی که ترکیه با اتحادیه اروپا در توافقنامه مهاجرت ماه مارس ۲۰۱۶ داشت،‌ اردوغان پذیرفت همه پناه‌جویان تازه‌وارد را از جزایر یونان پس بگیرد و علیه باندهای قاچاق انسان مبارزه جدی‌تری بکند. در سال ۲۰۱۵ حدود ۸۵۶ هزار مهاجر از ترکیه به یونان وارد شدند، اما در سال ۲۰۱۶ شمار این افراد ۳۰ هزار نفر بود که یک کاهش ۹۰ درصدی در شمار آمدن مهاجران به سوی اروپا بوده است.

اما اردوغان به دنبال امتیاز دیگری بود زیرا از سوی دیگر، اتحادیه اروپا وعده داده که در برابر هر پناهجوی سوری که از یونان بازگشته است، پناهجوی دیگری را از ترکیه بپذیرد. به گفته کمیسیون اتحادیه اروپا، دو هزار ۳۳۹ پناهنده، از جمله ۳۴۵ سوری تاکنون به ترکیه فرستاده‌شده‌اند. برعکس، ۱۶ هزار و ۴۲۶ پناهنده سوری از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا از ترکیه پذیرفته‌شده‌اند. این تفاوت را روند طولانی‌مدت رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی در یونان نشان می‌دهد. در سال ۲۰۱۵ کشورهای عضو اتحادیه اروپا قول داده‌اند تا ۲۲ هزار نفر از این منطقه مرکزی بحران مهاجرت بپذیرند .

میلیاردها کمک اروپایی

اتحادیه اروپا نیز به ترکیه شش میلیارد یورو برای کمک به بهبود شرایط زندگی ۳.۵ میلیون مهاجر سوری در ترکیه وعده داد. این کمک مالی برای تأمین نیازمندی‌های مهاجران، شامل غذا، مسکن، مراقبت‌های بهداشتی و رفتن کودکان مهاجران به مدرسه می‌شود. هدف این است که مهاجران را در ترکیه نگه‌دارند تا از آمدن موجی جدید از فرار مردم به اروپا جلوگیری شود.

استفاده ابزاری از مهاجران و باخت انتخابات در استانبول

یک تحلیلگر ترک از جمله دلایل شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات ماه گذشته شهرداری‌های ترکیه بالأخص در شهرهای بزرگ را ناشی از سیل مهاجران عرب و به‌طور خاص میلیون‌ها سوری به این شهرها و به‌طور خاص استانبول عنوان می‌کند.

یک کارشناس معارض سوری نیز با اشاره به سخنان بالا و تأکید آن، از تجارب تلخ خود و تعامل تند مردم استانبول و ترکیه با وی و دیگر هم‌وطنان آواره‌اش در این کشور سخن می‌گفت و این‌که مردم آن‌ها را عامل اصلی گرانی‌ها و رشد نرخ بیکاری در کشور می‌دانند. دولت اردوغان نیز بنا به سیاست‌های خاص خود و اعطای تابعیت به هزاران تن از ایشان و تلاش برای جلب آراء آن‌ها در انتخابات پیش رو، برخورد چندان جدی با مهاجران نمی‌کند.

حسن روحانی و عراقچی با سخنانی این مسئله را باردیگر به صدر اخبار آورده اند حال باید منتظر ماند و دید آیا اروپایی‌ها که ضرب‌الاجل ایران را رد کرده‌اند تهدیدها را جدی تلقی میکنند و ایران چگونه تهدیداتش را عملی خواهد کرد.