مخاطرات پدیده‌ی رمزارز
در چند ماه گذشته کشورهای متعددی مصمم به ممنوعیت معاملات و استخراج رمزارزها شده‌اند و در حال حاضر مخاطرات دنیای ارزهای مجازی برای اقتصاد ایران و سرمایه‌گذاران داخلی در حال افزایش است.
در روزهای گذشته چند استان در چین استخراج بیت‌کوین را ممنوع اعلام کردند؛ این در حالی است که چین نزدیک به نیمی از تولید بیت‌کوین در جهان را در اختیار دارد ولی در حال حاضر به دنبال تدابیر و رویکرد جدید دولت چین برای سختگیری درباره استخراج و معاملات رمزارزها، برخی استخراج‌کنندگان چینی به فکر تغییر مکان استخراج از چین به سایر کشورها افتاده‌اند.
چرا ممنوعیت استخراج رمزارز در کشورهای مختلف در حال افزایش است؟
به گزارش خبرگزاری رویترز، عمده استخراج بیت‌کوین در جهان توسط چین صورت می‌گیرد ولی با محدودیت‌های اخیری که دولت اعمال کرده، آمار تولید بیت کوین کاهش یافته است و اکنون چین قصد توسعه رمزارز ملی اختصاصی خود را در جهت تثبیت قدرت حاکمیتی و نظارتی دارد.
از طرف دیگر، ترکیه نیز در ماه‌های گذشته به قطار کشورهای ممنوع‌کننده رمزارزها پیوست. به گفته بانک مرکزی ترکیه، ارزهای دیجیتالی یا هر چه که از فناوری نردبان غیرمتمرکز استفاده کند، چه به طور مستقیم و چه غیرمستقیم نمی‌تواند برای پرداخت بهای کالا و خدمات مورد استفاده قرار گیرد. هند نیز به طور جدی در حال تصمیم‌گیری برای ممنوعیت استخراج، مبادله یا نگهداری ارزهای دیجیتالی است تا معاملات غیرمتمرکز رمزارز به سیستم پولی و مالی این کشور آسیب نرساند.
بر همین اساس، عمده دلایلی که کشورها بر اساس آن، اقدام به ممنوعیت رواج این ارزهای مجازی در مبادلات مالی می‌کنند، به مخاطراتی از قبیل «پولشویی»، «خروج سرمایه»، «تأمین مالیفعالیت‌های مجرمانه»، «آلودگی محیط زیست»، «بسترسازی فرار مالیاتی»، «صرف انرژی قابل توجه»، «نوسانات شدید قیمتی»، «فقدان قوانین و مقررات»، «مشخص نبودن هویت متعاملین»، «تضعیف جایگاه نظارتی بانک‌های مرکزی» و مواردی از این دست مربوط می‌شود.
تهدید رمزارزها برای اقتصاد ایران
در روزهای اخیر قطعی گسترده برق و تأثیرات مخرب آن بر صنعتگران و مراکز بهداشتی و درمانی تلنگری بود که بیش از گذشته مسئولان کشور را نسبت به عواقب سوء استخراج بی‌ضابطه و زیرزمینی رمزارزها آگاه کرد و همین مسئله موجب شد، شخص رئیس جمهور دستور توقف هرگونه استخراج مجاز و غیرمجاز رمزارز را تا پایان شهریور اعلام کند.
صرفه قابل توجه استخراج پنهانی و زیر زمینی انواع رمزارز با نرخ ترجیحی برق خانگی باعث شده بود، در ماه‌های گذشته استخراج رمزارز رشد چشمگیری را تجربه کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، با وجود میانگین نرخ 1400 تومانی به ازای هر کیلووات ساعت برق مصرفی در دنیا، استخراج غیرمجاز و قاچاقی رمزارز در ایران اما با تعرفه برق خانگی (هر کیلووات ساعت 80 تومان)، تنها 24 میلیون تومان هزینه دارد و این یعنی بر مبنای دلار 24 هزار تومانی، حدود 1000 دلار هزینه برق استخراج هر رمزارز تخمین زده می‌شود که نسبت به قیمت حدود 36 هزار دلاری بیت کوین در بازار جهانی بسیار هزینه ناچیزی است.
اما جای سؤال و ابهام کماکان باقی است که در روزهای پیش رو رشد افسارگسیخته معاملات و استخراج رمزارز، کشور را می‌تواند با چه معضلات جدیدی مواجه کند.
خرید خانه در ترکیه با بیت‌کوین؛ مسیر جدید خروج سرمایه
در حال حاضر بحث خروج سرمایه از کشور به وسیله استخراج رمزارزها و انتقال آن به خارج از کشور جدی است و هر لحظه خطر آن برای کشور بیشتر احساس می‌شود. خطری از جنس سوءاستفاده از انرژی ارزان ایران و انتقال سرمایه به کشورهای همسایه از روشی نوین! که در سال‌های اخیر رکورد هم زده است.
در همین رابطه، ناصر حکیمی معاون اسبق فناوری اطلاعات بانک مرکزی اظهار داشت: «اکنون بیت کوین استخراج می‌کنند ولی هیچ تعهدی به کشور بابت ارزی که بابت ماینر از کشور خارج شده و برق ارزانی که مصرف شده ندارند؛ در حال حاضر با این وضعیت می‌توانند با دستگاه ماینر بیت کوین استخراج کرده و در ترکیه خانه بخرند! در این حالت ارز کشور به راحتی خارج می‌شود و خروج سرمایه بالایی خواهیم داشت.»
حکیمی با اشاره به مخاطرات ناشی از نوسانات شدید قیمتی رمزارزها افزود: «بیت کوین یک دارایی است که موجی می‌آید خرید بالا می رود و برعکس؛ یک نفر توییت می‌زند، قیمت آن بالا می رود و دوباره توییت می‌زند، قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. نوسانات بیت‌کوین بستگی به اعتبار اشخاصی دارد که راجع به آن صحبت می‌کنند و رفتار آن اشخاص هم اصلا قابل پیش بینی نیست.»
گفتنی است، بر اساس مقررات بانک مرکزی، اکنون از صادرکننده‌ای که جنس خود را به خارج از کشور صادر می‌کند، تعهد گرفته می‌شود که ارز حاصل از صادرات خود را به داخل کشور بازگردانده شود، این در حالی است که استخراج کنندگان غیرمجاز رمزارز از برق ملی و سرمایه‌ای که ارزبری دارد به راحتی استفاده می‌کنند و با فروش یا انتقال آن به خارج کشور، هیچ تعهدی برای بازگشت ارز آن به کشور ندارند و این همان اتخاذ سیاست یک بام و دو هواست.
پشت پرده ایمیل‌های خرید خانه در ترکیه!
همچنین، پرویز جلیلی‌کامجو کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در همین باره گفته است: «ایمیل‌هایی به افراد ارسال می‌شود، مبنی بر اینکه با بیت‌کوین می‌توانید خانه و زمین در ترکیه خریداری کنید. پیش از این اگر شخصی سعی بر خروج چند صد دلار از ایران را داشت با دشواری‌های متعددی رو به رو بود، اما اکنون بسیاری از افرادتوسط ارز دیجیتال به دنبال خروج پول خود از کشور هستند و به وسیله صرافی‌های دیجیتال به راحتی سرمایه خود را تبدیل و ارقام چندهزار دلاری را از کشور خارج می‌کنند»
زنگ خطر نابودی مجدد دارایی‌های مالباختگان بورس
خریداران رمزارزها که عموماً قشر مالباخته بورس و اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند، بر اساس رفتار هیجانی اکنون با مخاطرات پدیده رمزارزها مواجه شده‌اند. از یک سو بسیاری از این افراد دانش لازم مثل تحلیل تکنیکال را برای رصد معاملات رمزارز ندارند و از سوی دیگر ذات پرریسک معاملات این ارزها خطر نابودی یک‌شبه دارایی آن‌ها را تشدید کرده است. برای یک سرمایه‌گذار این امکان وجود دارد که به شکل ناگهانی و در چند دقیقه تا 50 درصد سرمایه‌اش را از دست رفته ببیند. با این اوصاف قشر زیادی از جامعه ایران با ریسک نوسانات سنگین و خطر نابودی مجدد سرمایه خود مواجه هستند.
فقدان تشکیلات متمرکز در زنجیره بلاکچین، به نوعی نظارت مرکزی و پاسخگو را برای این رمزارزها ناممکن کرده است. این ویژگی که برای مصونیت ارزش زنجیره بلوک از سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها شکل رفت، حالا کاربران را دچار نوسان‌گیری سهام‌داران و ثروتمندان شبکه کرده است.
مخاطرات فقدان نهاد ناظر در بازار رمزارز به نوسانات قیمتی و انواع کلاهبرداری ختم نمی‌شود، بلکه به طور مثال اگر فردی رمز بورسی خود را گم و یا فراموش کند، به راحتی در ارتباط با کارگزاری‌ها می‌تواند آن را بازیابی کند، اما اگر فردی رمز درگاه خرید ارز دیجیتال خود را گم کند مساوی با نابودی تمام دارایی وی است.
