باید مرکز مبادله ارزی را احیا کرد

مهدی غضنفری -وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت: از نخستین روزهایی که قیمت ارز آهنگ پرواز خود را آغاز کرد بسیاری از متخصصان و دلسوختگان کشور، فارغ از گروه سیاسی و جهت‌گیری اقتصادی، راه‌حل‌های خود را در اختیار بانک مرکزی و دولت قرار دادند اما ظاهرا صدای مخالف و موافق به یک گونه شنیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد با بی‌تدبیری، اوضاع کشور بدتر و شرایط مردم سخت‌تر شده و چالش‌های عمیق‌تری پیش روی نظام و مردم قرار می‌گیرد.

همه می‌دانند که کشورمان در سال‌های 90 و 91 با رخدادی تقریبا مشابه در حوزه ارز مواجه شد. در آن روزها به دلایلی وضعیت به وجود آمده ناشی از تحریم‌ها بدتر هم بود اما دولت وقت با کمک مردم توانست با ایجاد مرکز مبادله ارزی و طراحی یک بسته تصمیمات اقتصادی، نوسانات ارزی را مهار کند. حال مشخص نیست چرا مجددا چنین راه‌حلی انتخاب نمی‌شود؟ چرا دولت فعلی می‌خواهد همچنان منکر همه اتفاقات خوب گذشته شود؟ آیا دولت نمی‌خواهد از گذشته خود درس بگیرد؟ آیا باز هم نمی‌داند با دروغ و تخریب و اتهام چه بلایی بر سر خود و ملت آورده است؟ کسی نمی‌داند که این تابو شمردن راه‌حل‌های جواب داده دولت‌های قبل، از سر غرور است یا جهالت یا اینکه دلیل دیگری دارد.

وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به‌دلیل وظایف ذاتی و مهمی که در حوزه‌های تولید، تجارت، بازار و قیمت‌ها دارد (که همه اینها نیز تحت تاثیر قیمت ارز هستند) مجبور است در به‌کارگیری روش‌های نوین برای کاهش آلام مردم سرآمد باشد. به همین دلیل، وزارت صمت در سال‌های 90 و 91 وقتی متوجه شد بانک مرکزی آمادگی به‌دست گرفتن ابتکار عمل را ندارد با هماهنگی رئیس کل و معاونان محترم بانک مرکزی دست به‌کار شد و با یک طرح ابتکاری جدید و همراه کردن سایر مقامات و رسانه‌ها به‌طور جدی وارد بازار ارز شد. این راهکار راهگشا ایجاد مرکز مبادله ارزی بود. در کنار این اقدام اثرگذار، وزارت صمت تلاش کرد با اخذ مجموعه‌ای از مصوبات از دولت وقت، قدم‌های بیشتری در مسیر مدیریت بازار ارز برداشته و همزمان با توجه عمیق به حوزه‌های واردات و صادرات و نیز تولید و بازار کالا، آنها را هماهنگ کند. برای انجام چنین کاری، وزارت صمت به همراه سایر دستگاه‌های دولتی، مجلس، بخش خصوصی، رسانه‌ها و انجمن‌های مختلف تولیدکننده و صادرکننده، روزهای متمادی وقت و انرژی گذاشتند و بتدریج کاستی‌های موجود را رفع کردند. با این همکاری‌ها و خون دل خوردن‌ها مرکز مبادله ارزی در روزهای تکامل و بلوغ خود به یک مرکز هوشمند بازار ارز و کالا تبدیل شده بود که همه دارندگان و متقاضیان ارز با تصمیمات آن، خود را هماهنگ می‌کردند. سامان دادن بازار ارز و سپس بازار کالا و خدمات و بازارهای پولی، مالی و سرمایه‌ای کاری است تخصصی، وقت‌گیر و محتاج نگاه همه‌جانبه و سیستمی، البته بعدها دولت جدید هیچگاه اجازه نداد چنین ابتکار عملی به‌طور کامل ارزیابی و تحلیل شود و سعی کرد فضای رسانه‌ای را به‌طور کامل در مسیر تخریب گذشته قرار دهد و عملا باعث شد ذخیره تجربه در این حوزه اتفاق نیفتد. به‌عنوان یک وظیفه ملی، تلاش کردیم برای کمک به حل مشکل حاد ارزی فعلی کشور، برخی از مستندات و مدارک مربوط به این کار را در اختیار چند تن از مقامات دولت فعلی قرار دهیم به این امید که از آنها استفاده کنند. متاسفانه آقای سیف زمان را براحتی از دست داد و مردم را با انبوهی از مشکلات ناشی از سوءمدیریت تنها گذاشت. امیدوارم آقای همتی، بغضی نسبت به گذشته نداشته باشد و آنچه را به‌عنوان تجربه ملی است بدرستی بررسی کند. هر چند ظاهرا آقای سیف گفته او هم برخی از تصمیمات ناصواب دولتش را قبول نداشته است اما چه سود؟ به هرحال اگر اینگونه است، بهتر است آقای همتی به یاد داشته باشد که مردم یک رئیس کل بانک مرکزی مقتدر و مسؤول می‌خواهند. هر کس جرأت یا اجازه کار ندارد بهتر است پستش را ترک کند. احیای مرکز مبادله ارزی می‌تواند تا حد زیادی چاره‌ساز مشکل فعلی باشد. تا همین الان هم هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری بر دوش مردم و نظام گذاشته شده است، البته همانگونه که بیان شد، این مرکز با چندین تصمیم اقتصادی دیگر در حوزه تعرفه‌ها، گروه‌بندی کالاها و خدمات، چگونگی استفاده از ارز صادرکنندگان، ذخیره‌سازی کالاهای اساسی، ارائه بسته کالایی برای مستضعفان و همکاری همه‌جانبه بانک‌ها، صرافی‌ها، وزارتخانه‌های اقتصادی و بخش خصوصی همراه بود. مرکز مبادله ارزی فقط ارتباط متقاضیان ارز با دارندگان ارز را برقرار نمی‌کرد، بلکه تمام تلاش این بود که این مرکز به یک تکیه‌گاه ارزی مطمئن برای همه فعالان بخش خصوصی و مردم تبدیل شود. فراموش نکنیم بخشی از افزایش قیمت ارز عملا انتظاری است، یعنی مردم حس می‌کنند کار از دست دولت خارج شده است. در واقع الان چنین تکیه‌گاه مطمئنی وجود ندارد. ما با محاسبات دقیق به متقاضیان ارز می‌گفتیم به مرکز مراجعه کنند و تلاش می‌کردیم حتما ارزشان تامین شود و این موضوع را اطلاع‌رسانی می‌کردیم. باید با مردم حرف زد و مردم را خودی دانست. توصیه به دولت آن است که با مردم راست و درست حرف بزند، قبل از آنکه دیر شود. همچنین مرکز مبادله ارزی محلی شده بود برای گفت‌وگو با مردم و بخش خصوصی. ما درخواست‌های مردم و فعالان اقتصادی را می‌شنیدیم و سعی می‌کردیم از انتقادات آنها برای تکامل این ابتکار عمل استفاده کنیم. مردم منشأ دانش و بینش هستند. باید حرف‌شان را شنید و مشکلات‌شان را حل کرد. به سمت مردم بیایید تا مردم باورتان کنند و مشکلات یکی پس از دیگری حل شود.

منبع: وطن امروز