بانک دولتی توسعه صادرات چه قدر در افت صادرات غیرنفتی مقصر است؟

گروه اقتصادی « نسیم آنلاین» : سقوط آزاد آمارهای صادرات غیر نفتی در سه ماهه نخست سالجاری؛ این پیامی روشن است از گره‌های کوری که یکی پس از دیگری بر سر راه توسعه صادرات غیر نفتی کشور خودنمایی می‌کند.

به گزارش «نسیم آنلاین»، این رخداد، نتیجه‌ای جز افت 17 درصدی آمار صادرات غیر نفتی در سال گذشته و تداوم این تنزل در سال جاری در پی نداشته است. به نظر می‌رسد عقب‌ماندگی صادرات غیرنفتی کشور زیر سایه وابستگی اقتصاد کشور به طلای سیاه همچنان دستیابی به یکی از اهداف و سیاست‌های کلی نظام در سال جاری را همچنان به چالش می‌کشد.

هنوز مطالعه دقیقی برای بررسی دلایل افت شدید صادرات غیر نفتی در سال 94 صورت نپذیرفته اما طبق روال همیشگی، پنج دلیل عمده در افت صادرات غیر نفتی کشور نقش اصلی را بازی می‌کنند.

"تغییر و تحولات جدی در بازارهای صادراتی ایران"، "نداشتن صرفه اقتصادی ارز حاصل از صادرات"،" تنزل قدرت خرید مشتریان سنتی ایران به دلیل کاهش قیمت جهانی نفت، "درگیری‌های منطقه‌ای با توجه به مقاصد صادراتی ایران در کشورهای منطقه" و دست آخر عملکرد ضعیف نظام بانکی وتامین اعتبار نامناسب و حمایت ضعیف از محصولات صادرات غیر نفتی از جمله مهمترین این دلایل به شمار می روند.

با توجه به باز تکرار تاثیر دلایل چهار گانه نخست، اما واقعیت این است که شرایط موجود سیستم بانکی کشور هیچ انگیزه‌ای برای ورود به عرصه تولید و صادرات برای فعالان این امر باقی نگذاشته است. در حال حاضر تنها بانک تخصصی در امر صادرات بانک توسعه صادرات بوده که در ظاهر سرمایه این بانک کفایت لازم برای حمایت از توسعه صادرات غیر نفتی را ندارد و در کنار آن، تسهیلات اعطایی آن بر ای صادرات چنگی به دل نمی‌زند.

بانک توسعه صادرات، به تازگی، اعلام داشته که نرخ سود تسهیلات اعطایی صادراتی ریالی از محل منابع بانک در قالب عقود غیر مشارکتی و مشارکتی برای تسهیلات سرمایه در گردش پرداختی به مشتریان حداکثر 18 درصد خواهد بود. حال پرسش مهم این است که آیا با ارائه این تسهیلات، تولید کنندگان و صادر کنندگان به فکر صادرات خواهند افتاد؟

به روشنی پاسخ آن خیر است، چرا که توسعه صادرات غیر نفتی نیازمند تسهیلات تک رقمی بانکی است، امری که در حال حاضر در بانک تحت امر"علی صالح‌آبادی" امکان پذیر نیست.

"مسعود جمالی" عضو کمیته اتاق بازرگانی بین الملل اذعان دارد که بیشتر مشکلات تولید کنندگان تامین ارز، سرمایه درگردش و خرید مواد اولیه بوده که با سیاست‌های بانک‌ها در ارتباطی مستقیم است، به طوری که این اواخر بانک‌ها بیشترین سهم را در دامن زدن به چالش‌های ضد تولید و صادرات داشتند.

"علی صالح آبادی"مدیرعامل بانک توسعه صادرات، همین اواخر گفته که شرکت‌‌های خدمات فنی و مهندسی که در خارج از کشور پروژه‌هایی را در دست اجرا دارند می‌توانند از خدمات اعتباری خریدار این بانک استفاده کنند. او، البته روشن نکرده که چه تسهیلاتی را در این خصوص اعطا می‌کندتا اشتهای تولیدکننده را برای صادرات بیشتر تحریک کند.

با این همه مدیرکل توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی وزارت نیرو در مقام پاسخگویی برامده و با انتقاد شدید از عملکرد نظام بانکی در حمایت از صادرات غیر نفتی، گفته که بانک‌ها در خدمت صادرات برق نیستند. افزایش صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی کشور به نفت در طول سالیان اخیر، هواره یکی از اهداف اصلی اقتصادی کشور به شمار رفته و از زمانی که اقتصاد مقاومتی راهکار اصلی تحول در اقتصاد سیاسی کشور در نظر گرفته شده صادرات غیر نفتی هم از ابزارهای مهم آن به شمار می‌آید.

پنجم خردادماه سال جاری جزئیات بسته حمایت از توسعه صادرات غیر نفتی ازسوی معاون اول ریاست جمهوری ابلاغ شد که یکی از بندهای آن سپرده‌گذاری مبلغ 20 هزار میلیارد ریالی در یک دوره یک ساله با نرخ 16 درصد برای بخش صنعت و 14 درصد برای بخش کشاورزی و صنایع دانش بنیان از طریق بانک‌های عامل توسعه صادرات، سپه، صادرات، کشاورزی و صنعت و معدن در نظر گرفته شده که فهرست شرکت‌های توانمند صادراتی قرار است به این بانک‌ها اعلام شود.

تا اینجای کار دست اندرکاران امر صادرات با انتقاد شدید از عملکرد ضعیف بانک توسعه صادرات، معتقدند که این بانک نتوانسته آنچنان که باید پل ارتباطی خوبی بین تولید کننده ،صادر کننده و صادرات غیر نفتی ایجاد کند. این موضوع در سخنان رئیس اتاق اصناف ایران هم به تازگی بازتاب داشته که از اعطای تسهیلات با نرخ بهره 18 درصد از سوی این بانک به شدت انتقاد کرده و گفته که ‌توان با این ارقام ، به صادرات موفق امیدوار بود.

هرچند که طبق قانون تمامی بانک‌ها از جمله توسعه صادرات باید 10 درصد از سرجمع تسهیلات بانکی را باید با نرخ تک رقمی برای حمایت توسعه صادرات غیر نفتی اختصاص دهد. باید دید که صالح آبادی در این بانک ، همچون بازار سرمایه موفق خواهد شد یا خیر؟