پاسخ شش اقتصاددان به بزرگترین دستکاری آماری

گروه اقتصادی « نسیم آنلاین »: افزایش حجم نقدینگی در یک دهه گذشته مهم ترین محور انتقادات اقتصاددانان از بانک مرکزی بوده است. در دولتهای نهم و دهم اقتصاددانان با ابراز نگرانی از افزایش نقدینگی، رشد پایه پولی و تاثیرات آن بر تورم، همواره از عملکرد بانک مرکزی در کنترل نقدینگی انتقاد می کردند.

با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه 92، دست بر قضا کسانی سکان ساختمان بانک مرکزی در میرداماد را به دست گرفتند، که در سالهای حضور دولتهای نهم و دهم در قوه مجریه همواره از افزایش نقدینگی انتقاد می کردند.

ولی اله سیف رئیس کل بانک مرکزی شد و اکبر کمیجانی ردای قائمی مقامی وی را به تن کرد. مسعود نیلی هم که در هشت سال فعالیت دولت محمود احمدی نژاد، یک لحظه هم دست از انتقاد نسبت به افزایش نقدینگی برنداشته بود، مشاور اقتصادی رئیس جمهور و به نوعی تئوریسین اقتصادی دولت حسن روحانی شد. محمد نهاوندیان هم رئیس دفتر رئیس جمهور شد تا از این طریق تاثیر خود را بر سیاستهای اقتصادی دولت یازدهم بگذارد.

با حضور این افراد در بخشهای مهم قوه مجریه، همه انتظار کنترل رشد نقدینگی را داشتند، اما شرایط مطابق انتظارات جامعه پیش نرفت.

ولی اله سیف و مدیرانش در ساختمان میرداماد، بانک مرکزی را با نقدینگی 492 هزار میلیارد تومان تحویل گرفتند و امروز بعد از حدود دو سال و چهار ماه، میزان نقدینگی را بیش از 400 هزار میلیارد رشد داده و به رقم 907 هزار میلیارد تومان رساندند.

همین مسئله کافی بود تا بار دیگر صدای اعتراض اقتصاددانان از افزایش نقدینگی بلند شود. آنها معتقد بودند با توجه به این که اقتصاد کشور در شرایط رکود قرار دارد، به محض این که تحرکی در آن ایجاد شود، این 907 هزار میلیارد نقدینگی تاثیر خود را بر تورم نشان خواهد داد. پایه پولی هم وضعیت بهتری از نقدینگی ندارد و در دو سال اخیر تا حدود 137 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

داستان توجیه مضحک مسئولان بانک مرکزی درباره افزایش نقدینگی!

اما مردان ساختمان میرداماد که قصد داشتند خود را در برابر انتقادات از افزایش 400 هزار میلیاردی نقدینگی تبرئه کنند، توجیهات عجیبی را مطرح کردند، که هیچ اقتصاددانی نتوانست آنها را بپذیرد. آنها گفتند یکی از دلایل مهم نقدینگی پوشش آماری 6 بانک و چهار موسسه مالی و اعتباری است که پیش از این در دولت گذشته در پوشش آمار نقدینگی به حساب نمی آمدند. این در حالی است که این موسسات و بانک ها از چند سال پیش از بانک مرکزی مجوز گرفته و به گفته اقتصاددانان با توجه به این که هر کدام از آنها با یک بانک مجوز دار زیر نظر بانک مرکزی همکاری می کردند، امکان ندارد که نقدینگی آن ها در آمار پوشش داده نشود.

اما در جدیدترین اتفاق ولی الله سیف و مدیرانش در بانک مرکزی به شکل عجیبی آمار نقدینگی شش ماه اول سال گذشته را دستکاری کردند. آنها در حالی که در سال گذشته یک بار آمار نقدینگی شش ماه اول سال 93 را اعلام کرده بودند، در جدیدترین گزارش خود بار دیگر آمار نقدینگی فروردین تا شهریور ماه سال 93 را اعلام کردند و این بار به طور میانگین به آمار نقدینگی هر کدام از ماههای نیمه نخست سال گذشته 40 تا 50 هزار میلیارد تومان اضافه کردند.

این دستکاری هم با واکنش تند اقتصاددانان رو به رو شد و آنها این کار را بی سابقه، مشکوک و بدون توجیه اقتصادی دانستند. اما مدیران بانک مرکزی که از این واکنشها آشفته شده بودند، ابتدا یک جوابیه شتابزده منتشر کرده و گفتند که دستکاری آمار نقدینگی ناشی از پوشش آماری دو موسسه عسکریه و کوثر و بانک قوامین است. این در حالی است که مسئولان بانک مرکزی قبلا هم نام این بانک و دو موسسه را برای پوشش آمار نقدینگی در اسفند 92 اعلام کرده بودند. با این تفاسیر معلوم نیست، سیف و مدیرانش قرار است، چند بار دیگر برای افزایش نقدینگی دست به دامان آمار نقدینگی این دو موسسه و یک بانک شوند!

بعد از گاف عجیبی که سیف و مدیرانش در نگارش این جوابیه دادند، در حالی که توقع می رفت، ولی اله سیف، اکبر کمیجانی و یا حداقل پیمان قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی در حضور رسانه ها درباره این دستکاری عجیب توضیح دهند، جعفر مهدی زاده مدیر اداره بررسی ها و سیاستهای اقتصادی بانک مرکزی به عنوان یک مسئول رده پایین، به میان رسانه ها فرستاده شد، اما توجیهات وی هم برای کاهش انتقادات کارساز واقع نشد. در نهایت ولی اله سیف خود شخصا در اولین همایش مالی اسلامی ناچار شد که در این خصوص توضیحاتی را ارائه کند.

وی بار دیگر با تکرار ادعای عجیب پوشش آماری 6 بانک و 4 موسسه مالی در آمار نقدینگی صراحتا اعلام کرد که در آمار نقدینگی دستکاری صورت نگرفته است. وی ادعا کرد که اگر این 6 بانک و 4 موسسه در آمار نقدینگی محاسبه نمی شدند، حجم نقدینگی فعلی 800 هزار میلیارد بود.

بر فرض اگر گفته های سیف هم صحیح باشد، رئیس کل بانک مرکزی و مدیرانش در ساختمان میرداماد باید پاسخ دهند که در عرض دو سال چگونه 300 هزار میلیارد به حجم نقدینگی اضافه کرده اند و یا چطور پایه پولی را به 137 هزار میلیارد تومان رسانده اند؟ باید دید رئیس کل بانک مرکزی و مدیرانش، بالاخره چه زمانی به جای تکرار ادعاهای تکراری و غیرعالمانه، یک پاسخ قانع کننده در خصوص آمار نقدینگی به افکار عمومی خواهند؟