واکنش یک اقتصاددان به تعطیلی مرکز مبادلات ارزی: این اقدام خردمندانه نیست

عبدالمجید شیخی اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با «نسیم» در خصوص نقش مرکز مبادلات ارزی در اقتصاد کشور اظهار کرد: مرکز مبادلات ارزی، در جهت تخصیص، شفافیت و تثبیت نرخ ارز بسیار موثر است و تعطیلی آن در بلند مدت آسیب زننده خواهد بود.

وی وجود مرکز مبادلات ارزی را با دولتی کردن اقتصاد متفاوت دانست و تصریح کرد: هدف از وجود مرکز مبادلات ارزی دولتی کردن اقتصاد نیست، بلکه ایجاد کنترلهای دولتی در جهت رسیدن به تعادل است و زمانی که نیروهای بازار به یک تعادل و توازنی برسند، اصلا نیاز به کنترل دولت نخواهد بود.

این اقتصاددان با بیان این مطلب که " دولت باید شرایطی ایجاد کند که تعادل و توازن در بازار به وجود بیاید " تاکید کرد: حال سوال اینجاست که آیا در حال حاضر تعادلی بین قوا در بازار وجود دارد؟ بررسی ها خلاف این مسئله را نشان می دهد زیرا در حال حاضر عرضه ارز بسیار محدود بوده و تقاضای برای ارز هم بسیار نامحدود است.

شیخی افزود: در حال حاضر باید تقاضاها را طبقه بندی و اولویت بندی کنیم و بازار بورسی تشکیل دهیم که محدودیتی برای تقاضا قائل شویم، تا تقاضاهای بی مورد وارد بازار نشود.

قیمت ارز چگونه به ثبات می رسد؟

وی به تشریح شرایط توازن در بازار اشاره و عنوان کرد: اگر عرضه کنندگان ارز که صادر کنندگان هستند و تقاضا کنندگان ارز که دارندگان کارت بازرگانی و وارد کنندگان هستند، در مرکز مبادلات ارزی به تبادل ارز بپردازند، می توانیم به وسیله مرکز مبادلات ارزی در بازار توازن ایجاد کنیم و قیمت ارز را به ثبات برسانیم.

تک نرخی کردن ارز به معنای ثابت نگه داشتن نرخ ارز نیست

این اقتصاددان با بیان این مطلب که "تک نرخی ارز به معنای ثابت نگه داشتن نرخ ارز نیست" به نسیم گفت: ارز باید تک نرخی باشد، ولی منظور از ارز تک نرخی ثابت نگه داشتن نرخ ارز نیست، زیرا نرخ ارز باید به تناسب شرایط اقتصادی تنظیم شود.

شیخی عنوان کرد: ارز یک سنگر برای اقتصاد کشور است و باید با استفاده از این سنگر از تولید داخلی حمایت کنیم و از ولنگاری در تجارت خارجی اهتراز کنیم، که برای این کار باید نرخ ارز را به صورت شناور مدیریت کنیم، زیرا در اقتصاد اسلامی که بازار متوازن نباشد، توصیه می شود که دولت با تدبیر بازارها را مدیریت کند.

بازار ارز در این شرایط به تعادل نمی رسد

وی با انتقاد از تاثیر دیدگاه اقتصاد سرمایه داری بر تفکرات مسئولان بانک مرکزی عنوان کرد: دیدگاه متعارف و سنتی حاکم بر ذهن مسئولان بانک مرکزی متاثر از اقتصاد سرمایه داری است، که فکر می کند بازار خود به خود به سمت تعادل می رود، ولی در دیدگاه اقتصاد اسلامی وقتی شرایط نابرابر باشد، رفتن به سمت تعادل واقعیت نخواهد داشت و اگر تعادلی هم به موقوع بپیوندد تعادل ناعادلانه ای خواهد بود.

رها کردن بازار ارز کمال بی خردی است

این اقتصاددان با اشاره به دو مشکل بزرگ اقتصاد کشور برای مدیریت بازار ارز بیان کرد: ما دچار دو مشکل بزرگ در بازار ارز هستیم، اولا عرضه ارز محدود و ثانیا تقاضای ارز نا محدود است و در شرایطی که این دو پدیده را در بازار داریم، رها کردن بازار ارز کمال بی خردی مسئولان بانک مرکزی است، زیرا نیروی غالب در بازار دلالان هستند، سپردن عنوان بازار به دست دلالان دادن کارد به دست جلاد است.

شیخی افزود: ما قبلا در چند دهه اخیر تجربه این کار را مشاهده کردیم، این صحبتهایی که امروز در خصوص ایجاد بورس ارز مطرح می شود، با توجه به دو مخمصه محدودیت شدید عرضه ارز و محدودیت شدید تقاضا و دلالی و سفته بازی در بازار، در واقع یک بی خردی است.

بورس ارز امکان سو استفاده دلالان را فراهم می‌کند

وی خاطرنشان کرد: اگر تصور کنیم که بورس ارز ایجاد کردیم، آزادانه می توانیم نرخ را تعیین کنیم درست نیست، زیرا نرخ تعیین می شود ولی اگر تبانی صورت گرفت و دلالان بازار را تخلیه کردند و نرخ ارز چند برابر شد، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

این اقتصاددان تصریح کرد: این رهاسازی بازار در شرایطی که ما عدم تعادلهای فراوانی در اقتصاد داریم و اقتصاد ثباتی ندارد اصلا معقول نیست و در واقع برداشتن کنترلهای دولتی از بازار یعنی دادن عنان به دست دلالان که این کار بسیار خطرناک است.