هشدار یک اقتصاددان به دولت: بعد از توافق، ایران بهشت واردات کالاهای خارجی می‌شود

حجت‌اله عبدالملکی اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» در خصوص اینکه احتمال دارد چه میزان بعد از توافق هسته ای با گروه 5+1 از میان ذخائر ارزی آزاد شده به کشور تحویل داده شود اظهار کرد: همه چیز در حال ابهام است، در توافق ژنو هم قرار بود 4.2 میلیارد دلار به صورت نقد در ازای این همه امتیازی که دادیم، به ما داده شود ولی تاکنون معلوم نیست چه مقدار از آن به ما پرداخت شده است.

وی افزود: آخرین بار وزیر نفت در نشست مطبوعاتی رسما اعلام کرد که اجازه برداشت درآمدهای نفتی ما که قرار بود طبق توافق ژنو از آن بهره مند شویم به ما داده نشده و همچنین آمریکایی ها اجازه برداشته شدن تحریم حمل و نقل را به ما ندادند.

این اقتصاددان ادامه داد: وقتی از آقای زنگنه سوال شد که چرا آمریکایی این کار را نکردند، گفتند من نمی توانم بگویم که چرا این اتفاق افتاده، بنابراین این مسئله به خوبی اثبات کرد که برنامه ریزی دولت روی بهره مندی از توافق نمی تواند راه حل برون رفت از مشکلات موجود باشد.

4 میلیارد دلاری که قرار بود با منت به ما بدهند را هم ندادند

عبدالملکی خاطرنشان کرد: ما سابقه توافق ژنو را داریم که حتی این 4 میلیارد دلاری که با منت پذیرفتند را هم به ما ندادند و از یک حساب بلوکه شده، ریختند به یک حساب بلوکه شده دیگر؛ و بعد ادعا کردند که آن را پرداخت کردیم.

وی افزود: وقتی ما گفتیم حساب دوم هم بلوکه شده است آن ها گفتند به یک حساب در عمان واریز می کنیم، بعد بانک عمانی اعلام کرد که به جای دلار تنها می تواند به ما دینار بدهد، در حالی که همه این کارها را کردیم که دلار به دست بیاوردیم و دینار به درد ما نمی خورد.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به بلوکه شدن پول های کشور خارج از جریان تحریم تصریح کرد: صرفا تحریم ها علت اصلی بلوکه شدن پول های ما نیست، ما در سال 91 حداکثر فروش نفت را در شدیدترین شرایط تحریم ها داشتیم و در همان زمان با وجود شرایط سخت تحریمی، سالانه 52 یا 53 میلیارد دلار را وارد کشور می کردیم.

با اهمال دولت دست ما از 130 تا 140 میلیارد دلار از منابع کشور کوتاه مانده

عبدالملکی تصریح کرد: در حال حاضر، همین پول های ما که بلوکه شده است با وجود همین تحریم ها قابل استحصال است و اگر لزوم بازگشت این پول ها هم احساس شود، این اهمال دولت است که باعث استحصال پول ها شده و متاسفانه این اهمال باعث شده که 130 تا 140 میلیارد دلار از منابع کشور در خارج از کشور بماند.

وی با بیان این مطلب که " چاله های زیادی برای پول های بلوکه شده درست شده " به نسیم گفت: بزرگترین چاله ای که برای بازگشت ارزهای بلوکه شده، کنده شده، چاله خود بانک مرکزی است که به ازای این دلارها ریال منتشر کرده است و ما نمی دانیم چه مقدار ریال منتشر کرده چون آمار رسمی داده نمی شود.

این اقتصاددن بیان کرد: دولت در این سال ها معادل نفتی که فروخته است از بانک مرکزی ریال گرفته و آن را خرج کرده است که بخش زیادی از این دلارها باید به خزانه بانک مرکزی واریز شود و تنها در جریان یک سیاست ارزی می تواند به چرخه تولید کشور برگردد که آن هم به جیب دولت نمی رود زیرا خزانه بانک مرکزی از دولت مستقل است و اگر بخواهد آن را به دولت بدهد در واقع استقراض می دهد که مجددا برای کشور هزینه تراشی می کند و اثرات خطرناکی بر اقتصاد کشور مانند تورم دارد.

عبدالملکی با اشاره به صحبت های وزیر خزانه داری امریکا در خصوص بهره مندی ایران از منابع ارزی بعد از تحریم ها بیان کرد: وزیر خزانه داری آمریکا صحبتی را در این زمینه مطرح کرده و گفته که اگر ایرانی ها همه مفاد را بپذیرند که در واقع بحث بازرسی نظامی را هم شامل می شود، ممکن است که ایران از 100 میلیارد دلار بهره مند شود. وی اضافه کرد: با تحلیلی میتوان دریافت که اینطورنیست و پولی که به دست می آوریم خیلی کمتر از این حرفهاست.

وی گفت: تازه با فرض 100 میلیارد دلاری، چنین توافقی مشروط بر این است که خطوط قرمزمان را رد کنیم که ما نمی توانیم چنین توافقی را بپذیریم و از طرف دیگر در بهترین شرایط که این مبلغ استحصال شود، باید توجه کنیم که بخش قابل توجهی از این پول ها متعلق به بانک مرکزی است که بابت آن ریال منتشر کرده است و دولت هر میزان از پول نفت هایی را که فروخته است به حساب بانک مرکزی گذاشته است، یعنی بدون اینکه وصول شود به حساب بانک مرکزی گذاشته است و به ازای آن ریال دریافت کرده است.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: بنابراین این دلارها مستقیما به خزانه بانک مرکزی برود و چون معادل آن ریال چاپ شده هیچ استفاده دیگری از آن نمی شود کرد.

عبدالملکی در خصوص تاثیر ارزهای آزاد شده بر اقتصاد کشور هم گفت: این ارزهای آزاد شده هیچ اثری بر اقتصاد کشور ندارد مگر این که بانک مرکزی این دلارهای آزاد شده را در بازار آزاد بفروشد که اگر این کار را بکند، نرخ دلار کاهش پیدا می کند.

وی کاهش نرخ دلار را برای اقتصاد کشور آسیب زننده دانست و تصریح کرد: کاهش نرخ دلار باعث می شود که ما به سال های قبل از تحریم با دلار ارزان قیمت برگردیم، در صورتی که یکی از دلایل ضعف تولید ما در یکی دو دهه اخیر همین مسئله بوده که باعث عدم رقابت در تولید هم شده است.

ارز ارزان قیمت به نفع واردات است

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) تاکید کرد: اگر فرض کنیم بانک مرکزی احتمالا 50 تا 60 میلیارد دلار بعد از تحریم ها به دست آورد و بعد از آن بخواهد تلاش کند که قیمت دلار را کاهش دهد، این قطعا به ضرر اقتصاد کشور است چون با ارز ارزان قیمت واردات افزایش پیدا می کند.

وی با انتقاد از حجم بالای واردات در کشور بیان کرد: در حال حاضر ما با ارز حدود 3 هزار تومان، 55 میلیارد دلار واردات رسمی انجام می دهیم و آمار واردات قاچاق بین 70 تا 75 میلیارد دلار است در نتیجه با پایین آمدن نرخ ارز این میزان واردات به شدت افزایش پیدا می کند و این 30 درصد تولید صنعتی هم که در کشور داریم هم نابود خواهد شد.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) به نسیم خاطرنشان کرد: اصولا هر اتفاقی که منجر به کاهش نرخ ارز شود، به ضرر اقتصاد کشور است و در عین حال تورم ناشی از قیمت بالای ارز هم از محل صندوق سپرده ملی قابل جبران است.

عبدالملکی بیان کرد: تنها کاری که بانک مرکزی با این دلارها می تواند انجام دهد که اثر جدی بر اقتصاد ایران داشته باشد، این است که با عرضه این دلارها به بازار، نرخ آن را کاهش دهد و که این کار هم به هیچ وجه منطقی نیست.

سیاست بانک مرکزی دولت یازدهم قیمت دلار را از 2500 تومان به 3400 تومان رساند

وی تصریح کرد: دستاورد تحریم ها این بود که قیمت دلار واقعی شد، البته نباید به3300 یا 3400 تومان می رسید و باید همان 2500 تومان می شد که به دلیل سیاست فعلی بانک مرکزی، در حال حاضر دلار 3300 یا 3400 تومان است، بانک مرکزی به هر شکلی به دنبال کاهش نرخ دلار به زیر 2500 تومان باشد به اقتصاد کشور لطمه جدی وارد می کند.

بعد از توافق هسته ای نمی توان قول هیچ گونه رونق اقتصادی را داد

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان این مطلب که " نمی توان بعد از توافق هسته ای وعده رونق اقتصادی داد " خاطر نشان کرد: تنها می توان وعده یک چیز را بدهیم و آن هم این است که بعد از لغو تحریم با واردات بی رویه کالا کشور را اشباع می کنیم و مردم غرق مصرف کالای خارجی شوند.

عبدالملکی افزود: این در شرایطی است که این آمریکایی ها که هیچ وقت به عهد خود عمل نکردند به عهد خود عمل کنند و نیز در این صورت میتوانیم به مردم وعده بدهیم که کشور مملو از کالای خارجی شود.

وی به دولت پیشنهاد کرد به طور شفاف هدف خود از مذاکره را در زمینه اقتصادی به مردم بگوید و توضیح داد: دولت رک و رو راست هدف خود را به مردم بگوید، بگوید که ما منتظریم که چند میلیارد دلار پولهای بلوکه شده این مملکت آزاد شود و آن را وارد بازار ارز کنیم و قیمت دلار روی 1000 تومان بیاید بعد واردات ما از 55 الی 75 میلیارد دلار به 110 یا 120 میلیارد دلار افزایش پیدا کند.