مسیر عضویت رسمی ایران در شانگهای

روند پیوستن کشورها به اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای، فرایندی طولانی و زمان بَر است که طبق مقررات و سازوکار تعیین شده، از سوی این نهاد منطقه ای انجام می شود و جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان عضو ناظر، در حال طی کردن مسیر پیوستن به اعضای اصلی این نهاد منطقه ای است. درک این نکته حائز اهمیت است که با توجه به «مقررات رویه پذیرش اعضای جدید در سازمان همکاری شانگهای» (مصوب تاشکند، ۲۰۱۰) و «مقررات رویه اعطای وضعیت یک کشور عضو سازمان همکاری شانگهای» (مصوب دوشنبه، ۲۰۱۴)، یک کشور کاندیدای عضویت در این سازمان، باید برای پیوستن به تمام معاهدات چندجانبه تصویب شده توسط سازمان همکاری شانگهای، اقدامات زیادی انجام دهد. تنها پس از تکمیل رویه و تصمیم شورای سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، کشور متقاضی پذیرفته و عضو رسمی تلقی می شود.

دیروز اما سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که «چندین تصمیم امیدوارکننده در نشست آینده سران سازمان همکاری شانگهای در سمرقند ازبکستان گرفته خواهد شد» و انتظار می رود ایران نیز یادداشتی از تعهدات را برای به دست آوردن عضویت رسمی سازمان همکاری شانگهای امضا کند.

به گزارش ایرنا، ماریا زاخارووا تصریح کرد: در نشست سمرقند در ازبکستان قرار است ایران، یادداشتی از تعهدات را برای به دست آوردن عضویت سازمان همکاری شانگهای امضا کند که به این کشور اجازه می دهد به اسناد موسس و معاهدات بین المللی این سازمان بپیوندد.

وی افزود: روند الحاق بلاروس به سازمان همکاری شانگهای نیز در اجلاس سران این سازمان   در سمرقند آغاز خواهد شد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: یادداشت تفاهم هایی نیز درباره وضعیت شریک گفت و گو برای مصر، قطر و عربستان سعودی آماده امضا شده است. روند اعطای وضعیت مشارکت گفت و گو برای بحرین، مالدیو و دیگر کشورها هم آغاز خواهد شد.

اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای ۱۵ تا ۱۶ سپتامبر ( ۲۴ و ۲۵ شهریور) در سمرقند برگزار می‌شود. سازمان همکاری شانگهای شامل روسیه، هند، قزاقستان، قرقیزستان، چین، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان است. کشورهای ناظر شامل افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان هستند. کشورهای شریک نیز عبارتند از:جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا. سخنگوی رئیس جمهوری ازبکستان نیز پیشتر اعلام کرد که سران ۱۵ کشور از سازمان همکاری شانگهای از جمله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست سمرقند در آخر هفته جاری شرکت خواهند کرد.

سمرقند پنج شنبه و جمعه این هفته میزبان نشست شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای خواهد بود. این رویداد اولین نشست رو در روی رهبران سازمان همکاری شانگهای از سال ۲۰۱۹ میلادی و پایان ریاست دوره ای ازبکستان بر این سازمان خواهد بود. ظاهرا ایران برای عضورسمی شدن در شانگهای  باید حدود 27 کنوانسیون در مجلس تصویب کند و سپس به تایید شورای نگهبان نیز برسد. بر اساس آیین‌نامه داخلی سازمان همکاری شانگهای، فرایند عضویت دایم زمان‌بر و وقت‌گیر است که تجربه هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷ نشان داد این پروسه ممکن است حداقل دو تا سه سال طول بکشد.

پیشتر لطیفی، سخنگوی گمرک نیز گفته بود: از ابتدای امسال تا پایان مرداد، ۲۱ میلیون و ۴۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۱۷ میلیارد و ۵۶ میلیون دلار بین ایران و اعضای سازمان همکاری شانگهای تبادل شد که این میزان ۳۱ درصد بیشتر از پنج‌ماهه نخست سال قبل بوده است.