پشت‌پرده‌ی صف طولانی وام ازدواج چیست؟
صف پرداخت وام ازدواج هر روز بیشتر می شود. مقصر تشکیل این صف و طولانی شدن آن در سال ۱۴۰۳ کیست؟
نسیم‌آنلاین: براساس گزارش برخی رسانه‌ها بیش از 400 هزار نفر در صف وام ازدواج قرار دارند. این درحالی است که از ابتدای سال 300 هزار نفر وام ازدواج دریافت کرده‌اند. هرچند برخی دلسوزان عامل این صف طولانی را بانک‌ها می‌دانند اما گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که بانک‌ها تا به امروز نه تنها به تکالیف خود عمل کردند بلکه بیش از تعهداتی که در بودجه تعیین شده است تسهیلات دادند.
لایحه بودجه 1403 که از دولت به مجلس آمد خبری از عدد وام ازدواج برای هر نفر نبود. دولت پیشنهاد داده بود که شورای پول و اعتبار تا پایان فروردین ماه باید در این مورد تصمیم بگیرد. اما در یکی از روزهای بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق، خبر افزایش 60 درصدی رقم وام ازدواج تیتر یک رسانه‌ها شد. نمایندگان عدد وام ازدواج را در بودجه گنجاندند و فورا آن را رسانه‌ای کردند تا افتخار این کار بزرگ به نام آنها ثبت شود.
در بند ث تبصره 13 مصوبه‌ی کمیسیون تلفیق آمده بود:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است مطابق با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و..... از محل سپرده‌های قرض‌الحسنه اعم از جاری و پس‌انداز شبکه بانکی (غیر از بانکهای قرض‌الحسنه) پس از کسر سپرده قانونی را تا سقف سه میلیون میلیارد 3.000.000.000.000.000 ریال به قرض‌الحسنه ازدواج، فرزندآوری و ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن و دیگر موارد ذکرشده در قوانین فوق اختصاص داده و از طریق بانکهای عامل (به تشخیص شورای پول و اعتبار) به شرح زیر نسبت به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه اقدام نماید:
1- تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج (موضوع ماده (68) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت):
1-1 تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌هایی که تاریخ ازدواج آنها بعد از 1 فروردین 1401 بوده است مبلغ سه میلیارد (3.000.000.000) ریال و با دوره‌ی بازپرداخت ده‌ساله1-2 تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای زوجهای زیر بیست و پنج سال و زوجهای زیر بیست و سه سال مبلغ سه میلیارد و پانصد میلیون (3.500.000.000) ریال
کمیسیون تلفیق تا سقف 300 همت برای تسهیلات ازدواج، فرزندآوری، اجاره و خرید و ساخت مسکن درنظر گرفت.
بعد از تصویب در صحن علنی، مصوبه‌ی مجلس به شورای نگهبان رفت و در جلسه 24 بهمن 1402 هیات نظارت در سیاست‌های کلی مجمع این بند پرداخته شد.
در ابتدای جلسه فوق العاده صبح ، در ادامه بررسی کلیات بودجه ، آیت الله آملی لاریجانی با برشمردن ایرادات وارده در گزارش رئیس سازمان برنامه و بودجه در مورد تسهیلات تکلیفی بر بانک ها و ناترازی بودجه، خواستار توضیحات مجلس شورای اسلامی در این خصوص شد.
دکتر حمیدرضا حاجی بابایی رئیس کمیسیون تلفیق مجلس با قبول ایرادات مطرح شده گفت: مجلس شورای اسلامی تلاش دارد بر اساس برنامه هفتم و سیاست های کلی نظام، نظر و پیشنهادات را به نحوی که برای دولت و بانک مرکزی قابل اجرا باشد ، اصلاح و تعدیل نماید.
در ادامه بعد از طرح نظرات بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و نمایندگان مجلس در موافقت و مخالفت با بند ث تبصره 13، هیئت نظارت مصوبه‌ی نمایندگان را قابل اجرا ندانست و به این ترتیب مصوبه برای اصلاح به مجلس پس فرستاده شد.
فردای این تصمیم هیات نظارت، نمایندگان مجلس برای تامین نظر شورای نگهبان عبارت «حداقل ۲ میلیون میلیارد ریال» را جایگزین عبارت «تا سقف ۳ میلیون میلیارد ریال»کردند.
تصمیم مجلس در این مرحله ریشه‌ی مشکلات بعدی شد. کاهش تکلیف بانک مرکزی به 200 همت بدون تغییر در ارقام وام ازدواج و وام‌های دیگر صورت گرفت.
یعنی درواقع تناسب بین میزان کل تسهیلات و رقمی که به هر نفر باید پرداخت می‌شد به هم خورد. با این تصمیم عدد وام ازدواج همان 300 میلیون تومان ماند اما پولی که بانک ها باید برای پرداخت وام کنار می گذاشتند کمتر شد.
حالا بعد از گذشت بیش از 7 ماه از شروع سال با وجود اجرای تعهدات مصوب در بودجه توسط بانک مرکزی، صف طولانی برای وام ازدواج تشکیل شده است.
مهدی صحابی، مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی در نشست خبری 19 مهر ماه 1403 گفت: از ابتدای سال جاری تا تاریخ 18 مهرماه بالغ بر تعداد 306.834 فقره به مبلغ 1.022هزار میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج توسط شبکه بانکی به متقاضیان پرداخت شده است که نسبت به سهمیه ابلاغی به شبکه بانکی تا تاریخ یادشده (مبلغ 779.458 میلیارد ریال) حدود 131 درصد می‌باشد.
به این ترتیب مسئله اصلی در زمان تصویب قانون بودجه رخ داده است و افزایش رقم تسهیلات ازدواج برای هر فرد بدون توجه به منابعی که می‌توان از آن استفاده کرد دست بسیاری از زوجهای جوان را از تسهیلات ازدواج کوتاه کرد.
