کرونای انگلیسی؛ دغدغه جدید نظام سلامت ایران
در شرایطی که پیشتر مسئولان دولت انگلیس اعلام کرده بودند که ویروس جهش یافته کرونا در این کشور، علایم بالینی شدیدتری ندارد، اما حالا اعلام کرده اند که یافته های قبلی شان غلط بوده است. ردپای این ویروس جهش یافته در ایران هم روز به روز بیشتر دیده می شود. این دغدغه جدید نظام سلامت می تواند آینده کنترل کرونا در ایران را با چالش جدی مواجه کند.
سعید نمکی، وزیر بهداشت هم با اشاره به اطلاعات غلط انگلیسی ها درباره نوع جهش یافته ویروس کرونا، یادآور شد: «بالاخره اثبات شد که انگلیسی‌ها دروغ گفتند که قدرت سرایت ویروس جهش یافته فقط ۷۰ درصد بالا رفته است، بلکه بعد از مدت‌ها اعلام کردند که هم بیماری‌زایی این ویروس بالاتر است و هم مرگ و میر آن. البته این جهش فقط مختص اروپا نیست، بلکه در هر اقلیمی می‌تواند اتفاق بیافتد.»
او خطاب به روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور خاطرنشان کرد: «پایش مستمر و هرگونه خیز جدید اندک بیماری باید به شدت مورد توجه قرار گیرد. نباید از رصد هوشمند، لحظه‌ای غفلت کنیم. استان‌هایی که مرزی هستند یا مرزهای هوایی دارند و در مرکز کشور هستند، باید به شدت کنترل شوند. در مناطقی که مرز زمینی، دریایی و هوایی وجود دارد، باید به شدت مراقبت کنید. اگر خدای ناکرده این ورودی‌ها را کنترل نکنیم و ویروس جهش یافته‌ای از یک منطقه دیگر به کشور وارد شود و ما درست رصد نکرده باشیم، دچار معضلات جدی در مدیریت آینده بیماری می‌شویم.»
همچنین علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم نسبت به خطر گردش کرونای جهش یافته انگلیسی در کشور، هشدار داده و گفته است: «احتمال گردش ویروس انگلیسی در کشور می‌تواند ما را غافلگیر کند. کادر درمان واقعا خسته اند و فشار زیادی را در ۱۱ ماه گذشته تحمل کرده‌اند.»
کرونای انگلیسی، بلایی که چند ماه پنهان شد
چند روز قبل، بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس هشدار داد که «شواهد نشان می‌دهد گونه انگلیسی کرونا، مرگبارتر از ویروس اصلی است.» این اظهارنظر، خلاف گفته های قبلی نخست وزیر این کشور است. همچنین انگلیس متهم است که حداقل سه ماه، وجود نوع جهش یافته کرونای انگلیسی را از رسانه ها و افکار عمومی پنهان کرده است.
دکتر حمید نادریان، متخصص عفونی نیز در گفتگو با الف به ویژگی های ویروس جهش یافته کرونا اشاره می کند و می گوید: «این نوع جهش یافته ویروس کرونا که اولین بار در انگلیس مشاهده است، طبق پژوهش های علمی، قدرت سرایت بالاتری تا 70 درصد بیشتر از نمونه اولیه دارد. علاوه بر آن، نوع جهش یافته کرونای انگلیسی به نسبت کرونای چینی، افراد زیر 15 سال را بیشتر درگیر می کند. به همین دلیل، میزان ابتلای افراد کم سن و سال به ویروس جهش یافته انگلیسی بیشتر از قبل است. البته اینکه می گوییم نوع جهش یافته کرونای انگلیسی به نسبت نمونه قبلی، کودکان را بیشتر درگیر می کند، به این معنی نیست که کودکان بیشتر از بزرگسالان به کرونای انگلیسی مبتلا می شوند.»
او تاکید می کند: « از آنجا که کرونای انگلیسی، قدرت سرایت بالاتری دارد، در نتیجه آمار مبتلایان و آمار مرگ و میرها را نیز افزایش می دهد. یعنی با بالا رفتن آمار مبتلایان، قطعا احتمال افزایش مرگ و میرها نیز بالاتر می رود. شدت بیماری در نوع جهش یافته انگلیسی کرونا نیز بیشتر است. یعنی در گذشته تصور می شد که فقط قدرت سرایت این ویروس بیشتر است، اما حالا بر اساس پژوهش هایی که در محافل علمی انگلیس انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند که میزان کشندگی این گونه جهش یافته بیشتر از نمونه اولیه کرونا است.»
چطور از کرونای انگلیسی مصون بمانیم؟
برخی متخصصان نظام سلامت تاکید دارند که شیوع ویروس جهش یافته انگلیسی در ایران، اتفاق دور از انتظاری نیست، زیرا قوی ترین سیستم های بهداشتی و درمانی در جهان هم نتوانسته اند گردش ویروس مسری کرونا را کنترل کنند.
دکتر رضا مهمان دوست، متخصص علوم آزمایشگاهی نیز در گفتگو با الف به تاثیر کرونای انگلیسی در ایران اشاره می کند و می گوید: «با توجه به جمعیت ایران و تنوع فرهنگی، ژنتیکی و جغرافیایی کشور، احتمال جهش ویروس کرونا در داخل ایران هم اتفاق عجیب و دور از انتظاری نیست. یعنی حتی برفرض محال اگر هیچ گونه جهش یافته ای از ویروس کرونا نیز به کشور وارد نشود، باز هم باید شاهد جهش ویروس کرونا در داخل کشور باشیم. به همین دلیل، تزریق واکسیناسیون سراسری کرونا به شدت ضروری است تا انواع جهش یافته ویروس کرونا، قربانیان بیشتری به جای نگذارد.»
او تاکید می کند: «سرعت تقسیم ویروس جهش یافته انگلیسی در ریه ها، بسیار بالاتر از نمونه های اولیه کرونا است. خوشبختانه طبق نظر اغلب محافل علمی جهان، واکسن های فعلی کرونا قادر هستند که نوع جهش یافته کرونای انگلیسی را نیز مهار کنند. البته این به آن معنا نیست که واکسن های فعلی می تواند در برابر جهش های بعدی ویروس کرونا هم مقاوم باشد. کرونا مثل هر بیماری ویروسی دیگر، تلاش خواهد کرد که در برابر دارو واکسن مقاومت کند و به همین دلیل نیز ویروس ها برای بقای بیشتر دچار جهش می شوند. به همین دلیل نیز شاید نیاز باشد که تا سالیان سال، واکسن موثر کرونا نیز هرساله بروزرسانی شود تا با انواع جهش یافته ویروس، مقابله کند.»
مهمان دوست تصریح می کند: «شدت علایم بالینی در کرونای انگلیسی، بالاتر است. مشکل دیگری که وجود دارد این است که تشخیص کرونای انگلیسی، بسیار تخصصی، طولانی و هزینه بر است. این فرآیند تخصصی در هر آزمایشگاهی امکان پذیر نیست. فقط آزمایشگاه های محدودی در ایران می توانند نمونه های کرونای انگلیسی را تشخیص بدهند. درواقع احتمال دارد که فردی به کرونای انگلیسی هم مبتلا شود، اما از ابتلای خود بی خبر باشد و یا به دلیل در اختیار نبودن امکانات تخصصی در آزمایشگاه ها، بیماری اش به شکل کرونای غیرانگلیسی ثبت شود. با این وجود، راه مهم مقابله با این نوع جهش یافته، رعایت بیشتر نکات بهداشتی و نظارت جدی تر بر پروتکل های بهداشتی از سوی مردم و دولت است. ما نمی توانیم از جهش ویروس جلوگیری کنیم، بلکه فقط می توانیم با رعایت پروتکل های بهداشتی و تزریق واکسن، شهروندان را در برابر کرونا ایمن کنیم.»
با توجه به فروش کردن موج سوم کرونا در ایران، بسیاری از کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که باید قدر این موقعیت مناسب را بدانیم و با واردات واکسن موثر، اجازه ندهیم که موج بعدی کرونا در کشور شکل بگیرد. با توجه به اینکه برخی کارشناسان می گویند حداقل 23 جهش ویروس کرونا در کشور ثبت شده است، باید متولیان نظام سلامت با هوشیاری بیشتری، تغییر رفتار ویروس کووید 19 را رصد کنند.
