خطر نابودی بیخ گوش صنعت دامپروری کشور

دامداران بخش بهمن ابرکوه کمبود و گرانی نهاده‌ها، نداشتن نقدینگی و عدم قدرت خرید جهت تأمین نهاده را یکی از مشکلات اصلی خود دانسته و اذعان دارند: این نهاده‌ها با قیمت بسیار بالا به‌دست دامدار می‌رسد در حالی که با وجود افزایش هزینه تولید، قیمت محصول متناسب با قیمت نهاده ها نیست تا بتواند هزینه‌ها را جبران کند. بنابراین بسیاری از دامداران دیگر تمایلی به نگهداری دام خود نداشته و اقدام به کشتار و یا فروش آن (البته به زیر قیمت معمول و اگر خریداری پیدا شود) می کنند.

بی تدبیری که به جای «تولید» نا امیدی را افزایش داد

رضا رستمی یکی از دامداران(دام سبک) مهردشتی اظهار کرد: سال گذشته 50 میلیون تومان تسهیلات خود اشتغالی و 50 میلیون نیز وام با سود 18 درصد گرفتم و جمعا با 100 میلیون تومان اقدام به احداث یک واحد دامداری و خرید چند دام مولد کردم. آن زمان هر کیلو کاه و جو به ترتیب هزار و 1500، یک جفت میش هم هشت میلیون تومان بود و من نیز توانستم بهترین بره را پرورش دهم و بازار نیز مناسب بود.  

رستمی با بیان اینکه امروز قمیت نهاده ها چندین برابر شده، افزود: در حال حاضر همان کاه و یونجه به ترتیب چهار هزار و هفت هزار تومان است در حالی که قیمت محصولات متناسب با قیمت نهاده ها افزایش نداشته، جلوی صادرات گوسفند گرفته شده؛ اما نهاده ها صادر می شود.

وی  ادامه داد: دامدار با این هزینه های سرسام آور قادر به نگهداری دام مولد نیست و با هر ترفندی سعی می کند آن را بفروشد. در یک کلام می خواهند دامدار را خفه کنند. من وام گرفتم که یک کار تولیدی انجام دهم و در کارم هم موفق بودم؛ اما با این بی تدبیری های مسئولین نه می توانم به اندازه کافی آذوقه برای دام ها تهیه کنم و نه خریداری پیدا می شود که به قیمت مناسب بخرد.

گرانی کاه و یونجه را نمی توان به تحریم گره زد

این دامدار با اعلام نارضایتی خود از عملکرد مسئولین در راستای عدم حمایت از تولید افزود: ورشکستگی یعنی اینکه من با 27 سال سن می خواستم یک کار تولیدی انجام دهم که متأسفانه در شرایط فعلی باید این دام ها را که همه سرمایه زندگی من هستند به زحمت بفروشم تا بتوانم تسهیلات بانکی و سود آن را پرداخت و بعد از آن خودم به کارگری مشغول شوم.

رستمی اذعان کرد: روزی سه وعده غذای دام های من به یک وعده کاهش یافته و دام ها کیفیت خوبی ندارند. من اقتصاددان نیستم؛ اما می دانم همه دامداران با این مشکلات دست و پنجه نرم می کنند و در نهایت مجبور به فروش و یا کشتار دام های مولد خوی می شوند که این موضوع متأسفانه موجب نایاب شدن دام در آینده ای نزدیک و افزایش قیمت بسیار بالای گوشت می شود.

وی با تأکید بر اینکه مشکلات باید ریشه ای حل شود، گفت: همه چیز را نباید به تحریم گره زد؛ بلکه باید ریشه مشکلات شناسایی و خشکانده شود. تحریم بر هر چیزی می تواند اثر داشته باشد نه بر کاه و یونجه که تولید داخل است. هر چند ما در شرایط تحریم هم بهترین ها را برای کشور ساختیم، حال این مسئولین هستند که باید به داد ما برسند.

تا همه دامداران نابود نشده اند، مسئولین فکری کنند

در ادامه الله قلی عشقی یکی دیگر از دامداران که داری 60 رأس دام سبک است، اظهار کرد: تعداد 100 رأس دام من در یک سال اخیر به علت وضعیت بسیار نامطلوب و گرانی نهاده ها به 60 رأس کاهش یافته است. 

عشقی با بیان اینکه اگر بازار مناسبی بود قطعا همه دام ها را می فروختم، یادآور شد: دولت هیچ کمکی نمی کند. یا سهمیه خرید آذوقه بدهند و یا تسهیلاتی که خودمان برای خرید اقدام کنیم. امروز هیچ دامداری نمی تواند به راحتی و بدون دغدغه خرید آذوقه به کار دامداری مشغول باشد.

وی ابراز کرد: مشکل از صادر شدن نهاده، عدم صادرات دام، احتکار، حضور دلالان و یا هر چیز دیگری که هست، تا همه دامداران کشور نابود نشده و با بحران مواجه نشده ایم، مسئولین چاره ای بیندیشند. شرایط کرونا، عدم برگزاری مراسمات مختلف و کاهش قدرت خرید مردم و ... موجب اختلال در بازار خرید و فروش دام شده است.

این دامدار با بیان اینکه بیش از 40 سال سابقه در دامداری داشته و این پیشه پدرانش بوده است، ادامه داد: دامداران همه کار خود را رها کرده و مشغول کارگری در کارخانه ها شده اند و ما مجبوریم با همین شرایط کنار بیاییم.

دامداران دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند

 ابوالقاسم زارع 57 ساله که در 15 سال اخیر همیشه بیش از 120 رأس دام داشته و امروز به 10 رأس کاهش یافته است، می گوید: آنقدر قیمت نهاده ها بالا رفته است که دیگر توان خرید نداشته و مجبور شدم تمام دام ها را با قیمت پایین و آن هم در ازای چک  شش ماه بفروشم.

زارع خاطرنشان کرد: در این شرایط نابسامان تنها قصاب است که از این مشکلات در امان بوده و آسیب اقتصادی متوجه وی نیست؛ اما تولید کنندگان چیزی برای از دست دادن ندارند.

تصمیم گیری سریع و به موقع برای جلوگیری از کاهش دام مولد و افزایش قیمت

در ادامه یک کارشناس دامپروری با بیان اینکه شدت گرفتن فروش و کشتار دام مولد نفس های صنعت دامپروری کشور به شماره افتاده اذعان کرد: با نگاهی به آمارهای موجود در خواهیم یافت که کشورمان در تولید محصولات دامی در دنیا جایگاه نسبتا مناسبی دارد.

جواد شمس تصریح کرد: در تولید گوشت قرمز و شیر جزء ۲۰ کشور اول دنیا، در تولید گوشت مرغ، تخم مرغ و عسل جزء ۱۰ کشور اول دنیا هستیم و پتانسل بالایی نیز برای تولید محصولات دامی داریم. صنعت دامپروری با بیش از یک و نیم میلیون بهره بردار، سهم مهمی در تولید اشتغال، ایجاد ارزش افزوده، تغذیه و سلامت جامعه دارد و باید همواره مورد حمایت و توجه دولت قرار گیرد.

شمس افزود: افزایش هزینه های تولید، کمبود و گرانی نهاده های دامی و از طرفی پایین بودن قیمت شیر و گوشت، دامدار را مجبور به فروش و یا کشتار دام مولد کرده است. از سوی دیگر تصمیمات متعددی که توسط دستگاه ها و نهادهای مختلف گرفته می شود و وعده‌هایی که هیچ گاه عملیاتی نمی‌شود دامداران را خسته کرده و عملا انگیزه را از این بخش گرفته است.

وی ادامه داد: در حال حاضر قیمت تمام شده هر کیلو شیر بیش از هفت هزار تومان برآورد می شود. همچنین قیمت تمام شده هر کیلو گوشت قرمز بیش از قیمت های موجود در بازار است. دامداران در طی سه سال گذشته از قیمت روز محصولات شان بی بهره بوده  و دچار زیان انباشته شده اند.

این کارشناس کمبود نهاده های دامی، عدم رسیدن یارانه نهاده دامی به دامدار و استفاده از بازار دستوری طی دو سال اخیر را علل ورود آسیب جدی به بخش دامداری عنوان کرد و گفت: آنچه مشخص است عدم اتخاذ تصمیمات سریع و به موقع در وضعیت فعلی به منظور رفع مشکلات دامداران موجب کاهش شدید دام مولد شده و در آینده ای نه چندان دور شاهد کاهش تولید و افزایش  بی سابقه قیمت محصولات دامی از جمله گوشت و شیر خواهیم بود.

ضرورت هویت و پلاک گذاری دام ها برای دریافت سهمیه نهاده ارزان قیمت

در خاتمه این گزارش نیز سرپرست اداره جهاد کشاورزی شهرستان گفت: بخشی از نهاده های دامی به وسیله ارز 4200 تومانی توسط دولت وارد و در بین دامداران و یا کارخانه های خوراک دام توزیع می شود. دامداران به ازای هر رأس دام هویت گذاری شده، سهمیه دریافت می کنند.

محمد علی هوشمند با بیان اینکه برخی از نهاده ها نیز تابع عرضه و تقاضا است، اذعان کرد: در این رابطه جهاد کشاورزی نمی تواند نظارت کند و تنظیم قیمت در این حوزه بر عهده صنعت، معدن و تجارت است. بخشی از نهاده ها نیز در مراتع برای دامدار تأمین می شد که متأسفانه در سال های اخیر با کاهش بارندگی این منبع نیز تقریباً از دسترس خارج شده و پاسخگوی دام نیست.

هوشمند با بیان اینکه دولت در شرایط فعلی از افزایش قیمت خودداری کرده و از 80 میلیون مصرف کننده حمایت می کند، ابراز کرد: دولت در نظر دارد به منظور حمایت از دامداران تسهیلاتی را به صورت قرض الحسنه در اختیار آنان قرار دهد که متأسفانه تا به امروز هیچ تسهیلاتی اعلام نشده است.

وی اذعان کرد: با توجه به اینکه نهاده های سهمیه بر اساس ثبت دام در سامانه به دامداران تعلق می گیرد، ضروری است که دامداران در این راستا اقدام نمایند تا تمامی دام ها پلاک و هویت گذاری شوند. در حال حاضر حدود 105 هزار دام سبک و 10 هزار دام سنگین در شهرستان موجود است که تا کنون 70 درصد دام های سنگین و 50 درصد دام های سبک پلاک گذاری شده اند.  

در پایان ذکر چند نکته ضروری است:

دامداران امروز دام های مولد را می فروشند و یا به کشتارگاه می فرستند که این مسئله طی یک سال آینده معضل بزرگی را به وجود می آورد و ممکن است موجب افزایش قیمت محصولات دامی و لبنی شود.  

در حال حاضر دولت برای تنظیم بازار قیمت ها را به صورت دستوری مصوب می کند و تغییر قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا نیست تا قیمت محصولات نیز پا به پای افزایش قیمت نهاده ها، افزایش یابد. از سوی دیگر هم اگر چنین اتفاقی رخ دهد، نارضایتی عمومی مردم را همراه خواهد داشت. لذا در حال حاضر دولت از 80 میلیون مصرف کننده حمایت می کند که موجب ضرر به دو میلیون دامدار شده است.

از یک سو بازار داخلی گوشت کشش افزایش قیمت را نداشته و از سوی دیگر عرضه آن با قیمت‌های فعلی نمی‌تواند حتی هزینه‌های تولید را پوشش دهد و تولید صرفه‌ای ندارد.

عدم صرفه نگهداری دام به جایی رسیده که دامداران چاره‌ای جزفروش دام‌های خود به دلالان ندارند؛ دلالان نیز دام‌ها را به صورت غیرقانونی خارج می‌کنند؛ اما آنچه قابل توجه است، این است که از چند وقت پیش قبول چک مدت‌دار به جای دام از سوی دامداران باب شده و دامداران مجبورند برای جلوگیری از ضرر بیشتر، از دلالان چک مدت‌دار قبول کنند.

باتوجه به شرایط بد دام سبک در شهرستان و مشکلات عدیده در زمینه تأمین علوفه بسیاری از دامداران در یک سال گذشته غالب سرمایه خود را از دست داده و امسال توان نگهداری دام‌های خود را ندارند و از این رو بره‌های لاغر و دام‌های مولد را به فروش می‌رسانند.

در صورت ادامه این روند، در سال حمایت از تولید شاهد کاهش شدید تولید در صنعت دامپروری خواهیم بود که طبیعتا تأثیرات منفی بسیاری برای سایر بخش های جامعه در پی خواهد داشت.