چرا هنرمندان باید از پرداخت مالیات معاف باشند؟
این روزها با مطرح شدن حذف معافیت مالیاتی هنرمندان بحثی جدی در فضای اقتصادی و فرهنگی کشور به وجود آمد که برخی کارشناسان و هنرمندان درباره این موضوع اظهار کردند.
در سیاست‌های مالیاتی کشور هنرمندان با هدف کمک به ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی از پرداخت مالیات معاف هستند و این موضوع منجر به انتقادات بسیاری از سوی کارشناسان شده است که طی روزهای اخیر بحث اصلی اهالی فرهنگ و هنر بوده و حتی برخی از هنرمندان نیز از عدم معافیت مالیاتی حمایت کرده‌اند. به همین بهانه با چند کارشناس اقتصادی درباره این موضوع گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
سبحانیان: معافیت مالیاتی هنرمندان ناعادلانه است/ عدم پرداخت مالیات توسط هنرمندان آسیبی جدی به اعتماد عمومی وارد می‌کند
سیدمحمدهادی سبحانیان، کارشناس اقتصادی و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی،اظهار داشت: یکی از اصلاحات اساسی وعده داده شده توسط دولت در ساختار بودجه ایجاد منابع پایدار به جای منابع حاصل از نفت بود که یکی از مهم‌ترین مصادیق آن توسعه و افزایش درآمدهای مالیاتی است و برای اینکه درآمدهای مالیاتی در کشور افزایش پیدا کند چند کار باید انجام شود. یکی از این کارها تعریف پایه‌های جدید مالیاتی و دیگری ساماندهی معافیت‌های موجود در نظام مالیاتی کشور است. در کشور ما دامنه معافیت‌های مالیاتی بسیار گسترده است، به طوری که شاید نزدیک به 40 تا 50 درصد از تولید ناخالص داخل کشور معاف از پرداخت مالیات هستند و به همین دلیل نسبت پرداخت مالیات به تولید ناخالص داخلی در کشور ما به نسبت بسیاری از کشورهای دنیا پایین باشد که این خود یک ضعف در نظام اقتصادی کشور به حساب می‌آید. اگر بخواهیم مصادیق معافیت‌ها در نظام مالیاتی کشور را بررسی کنیم، یکی از این مصادیق معافیت مالیاتی برای فعالیت‌های هنری است و این سیاست هر فعالیت هنری با هر میزان از درآمد را از پرداخت مالیات معاف می‌کند.
سحانیان تصریح کرد: این معافیت‌ها با توجه به اینکه کشور با مضایق فراوان درآمدی مواجه شده از هیچ منطقی پیروی نمی‌کند و به شدت ناعادلانه است، چرا که افراد در فعالیت‌های اقتصادی مختلف باید مالیات بپردازند اما قشری از جامعه با برگزاری یک کنسرت یا بازی در یک فیلم سینمایی می‌تواند میلیاردها تومان درآمد داشته باشند و مالیاتی نپردازند. این شرایط با هیچ یک از ملاک‌ها و معیارهای عدالت‌خواهانه سازگار نیست و از این منظر با اصولی از قانون اساسی ما در جهت از بین بردن تبعیض در بین آحاد جامعه نیز مغایرت دارد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: بر این اساس دولت تصمیم بر حذف معافیت مالیاتی هنرمندان گرفت که برخی افراد نسبت به این تصمیم دولت موضع گرفتند و با وجود اظهار نظر مقامات مسئول درباره عدم معافیت مالیاتی هنرمندان همچنان این قشر جامعه از پرداخت مالیات معاف هستند و نظرات کارشناسان دولتی و غیردولتی درباره معافیت هنرمندان از پرداخت مالیات به هیچ‌وجه منطقی نیست.
او افزود: در شرایط فعلی کشور با کمبود منابع مواجه است و برای کمک به اکثر مردم و قشر ضعیف جامعه هر عقل سلیمی پرداخت مالیات از سوی سلبریتی‌ها و هنرمندان را تأیید می‌کند. برخی سلبریتی‌ها از درآمد بسیار بالایی برخوردار هستند و شاهد هستیم، آنها بعضاً با یک پست اینستاگرام به درآمدی میلیونی می‌رسند و در ماه ممکن است درآمدی میلیاردی داشته باشند و معافیت این قشر از مالیات به هیچ‌وجه منطقی نیست.
سبحانیان با اشاره به قشر دیگری از هنرمندان که درآمد اندکی دارند، گفت: هیچ تفاوتی بین هنرمند و افراد غیرهنرمند وجود ندارد و همه افراد در هر شغلی امروز مالیات می‌دهند و سقف درآمد آنها تعیین‌کننده میزان مالیاتی است که باید بپردازند. قطعاً هنرمندانی که درآمد چندانی ندارند باید در شرایطی قرار بگیرند که این قانون به آنها آسیب نزند. این پرسش برای بسیاری از مردم ما وجود دارد که چرا یک معلم در مناطق دور افتاده یا یک پرستار علی‌رغم اینکه کارشان بسیار سخت و طاقت‌فرسا است باید بخشی از درآمد یا حقوقشان برای پرداخت مالیات کم شود اما یک هنرپیشه با بازی در یک اثر که ممکن است ارزش هنری و فرهنگی چندانی نیز نداشته باشد از پرداخت هرگونه مالیاتی معاف می‌شود؟ عدم پرداخت مالیات توسط بخشی از جامعه آسیبی جدی به اعتماد عمومی وارد می‌کند و سوالی در اذهان سایر پرداخت‌کنندگان مالیات ایجاد می‌کند که به هیچ‌وجه نمی‌تواند عادلانه باشد.
این کارشناس اقتصادی در پایان اظهار داشت: توجیه معافیت هنرمندان از پرداخت مالیات، ارتقای سطح فرهنگ ایرانی اسلامی بود که امروز چنین سیاستی به نتیجه نرسیده و مالیات و کیفیت آثار در راستای بالا بردن سطح فرهنگ ایرانی اسلامی کشور هیچ ارتباطی با هم ندارند و با فرض بر اینکه این قانون در هدفی که دارد موفق بوده، می‌توان دامنه حذف معافیت را به افرادی با درآمد بالا اختصاص داد.
محمد عنبری: نباید با معافیت مالی هنرمندان منافع مردم را به خطر انداخت/ اگر هنرمندان خود را از مردم جدا نمی‌دانند باید مالیات بدهند
محمد عنبری، کارشناس اقتصادی، اظهار داشت: معافیت مالیاتی هنرمندان به هیچ‌عنوان منطقی نیست و حتی در شرایطی که وضعیت اقتصادی کشور بسیار مطلوب و ایده‌آل باشد منطقی برای مالیات نگرفتن از هنرمندان وجود ندارد.
عنبری تصریح کرد: یک کارگر، معلم، آتش‌نشان، رفتگر و... که دستمزدهای بسیار پایینی دارند مشمول معافیت مالیات نیستند ولی سلبریتی‌هایی که درآمدهای میلیاردی دارند هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و قطعاً چنین شرایطی به هیچ‌عنوان عادلانه نیست.
او افزود: در وضعیتی که به دلیل مشکلات مالی دولت مجبور به گران کردن بنزین می‌شود و مردم ناگزیر تحت فشار قرار می‌گیرند حذف همین معافیت‌ها می‌تواند راهکاری باشد برای فشار کمتر به مردم و به خصوص اقشار ضعیف جامعه چرا که بالا رفتن قیمت‌ها بیش از هر چیز اقشار ضعیف را تحت فشار قرار می‌دهد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه تأکید کرد: قطعاً منافع مردم در ازای معافیت مالیاتی هنرمندان نباید به خطر بیفتد. امروز مطلبی را مطالعه می‌کردم که در آن 5 هزار میلیارد تومان درآمد از حذف معافیت مالیاتی هنرمندان برای دولت پیش‌بینی شده بود و این مقدار درآمد که رقم بالایی است می‌تواند با تمهیداتی کارشناسانه به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند و کمی فشار از اقشار ضعیف جامعه برداشته شود.
عنبری با اشاره به شفاف نبودن بخش چشمگیری از درآمد سلبریتی‌ها، گفت: یک سلبریتی علاوه بر درآمدش در فضای هنری درآمدهای دیگری نیز دارد. یک فرد مشهور می‌تواند با صفحه شخصی‌اش در فضای مجازی درآمدی چشمگیر داشته باشد و هیچ مالیاتی نیز نمی‌پردازد. چند روز پیش به شخصه از یک بازیگر نه چندان مطرح برای یک کلیپ درخواست کردم که نریشن آن را بخواند و این بازیگر به جای پول از ما 5 سکه درخواست کرد و من به شخصه با این رفتار برخورد کردم. باید شرایطی فراهم شود که حاکمیت بتواند درآمد سلبریتی‌ها را حساب کند و از آنها مالیات بگیرد.
او افزود: این منطق که هنرمندان برای ارتقای فرهنگ ایرانی اسلامی نباید مالیات بپردازند را نمی‌توان پذیرفت. یک معلم که درآمد چندانی ندارد نیز به فرهنگ این کشور خدمت می‌کند اما باید مالیات بپردازد. سوالی که در این بین به وجود می‌آید این است که هنرمندان چه ویژگی خاصی دارند که می‌توانند در این شرایط قرار بگیرند؟ قطعاً این شرایط منطقی نیست و باید تغییری ایجاد شود.
عنبری خاطرنشان کرد: قطعاً در قشر هنرمند نیز افرادی هستند که درآمد چندانی ندارند و این شرایط به آنها آسیب نمی‌زند. اگر هنرمندان مشمول پرداخت مالیات شوند افرادی در این قشر که درآمد چندانی ندارند مثل کارگران که درآمدشان پایین‌تر از 2 میلیون 700 هزار تومان است می‌توانند شامل معافیت مالیاتی شوند. قطعاً حدی از درآمد وجود دارد که باید مالیات پرداخت کند.
این کارشناس اقتصادی در پایان تصریح کرد: همانطور که برخی پزشکان از پرداخت مالیات فرار می‌کردند با آگاهی مردم این فرار مالیاتی حذف شد و مردم در اینباره نیز باید آگاه شوند تا جلوی معافیت مالیاتی هنرمندان گرفته شود. هنرمندانی که با گرانی بنزین دم از مشکلات مردم می‌زنند نباید از پرداخت مالیات فرار کرده و خود را از مردم جدا بدانند. امروز همه مردم در هر کاری مالیات می‌پردازند و هنرمندان اگر ادعای همراهی با مردم را دارند باید همانند آنها مالیات پرداخت کنند.
فریدون رضوی: هنرمندان گران هم باید مالیات بدهند
فریدون رضوی، فعال رسانه‌ای، در واکنش به احتمال تداوم معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای در سال آینده گفت: هم‌اکنون حدود ۳۰ هزار بنگاه فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، اعم از ناشرین، کتابفروشی‌‌ها، رسانه‌های مکتوب و مجازی و موسسات فرهنگی، هنری در کشور وجود دارد. با احتساب افراد شاغل در این بنگاه‌ها و با در نظر گرفتن دیگر فعالانی که به صورت انفرادی در این حوزه فعالیت می‌کنند، سهم این بازار از اشتغال مستقیم در کشور بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود.
این فعال رسانه‌ای، دستور رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر ضرورت تداوم معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی را اقدامی شایسته در حمایت از تداوم حیات در این حوزه دانست و با تاکید بر اینکه قریب به اتفاق بنگاه‌ها یا افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند درآمد بسیار پائینی داشته و به سختی امرار معاش می‌کنند افزود: تعداد سلبریتی‌ها و موسسات کنکوری که شاید درآمدهای چند میلیاردی داشته باشند، قطعا به ۲۰۰ مورد هم نمی‌رسد، لذا شایسته نیست که به این بهانه، معیشت انبوه فعالان در این حوزه را بیش از این دچار مخاطره کنیم.
وی افزود: مطابق برخی برآوردها، حتی اگر معافیت مالیاتی از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای به طور کامل برچیده شود، سالی بیشتر از ۳۰۰ میلیارد تومان نصیب خزانه نخواهد شد. ناچیز بودن این رقم، از یک سو نشانی از گردش مالی بسیار پائین در این حوزه و از دیگر سو تاکیدی بر سودآوری پائین این گونه فعالیت‌هاست.
فریدون رضوی در عین حال بر ضرورت شفافیت مالی حداکثری در عرصه فرهنگ، هنر و رسانه و جلوگیری از سواستفاده‌های احتمالی از حمایت‌هایی که لازمه حیات در این عرصه است تاکید کرد و پیشنهاد داد: می‌توان متناسب با رسته‌های متنوع در این حوزه، برای شخصیت‌های حقیقی و حقوقی فعال، سقف معافیت مالیاتی مشخصی تعیین کرد و حتی درآمد حاصله را دوباره به چرخه حمایتی در این حوزه برگشت داد.
به گفته او، این اقدام علاوه بر آنکه به عدالت نزدیکتر است، به تقویت بنگاه‌داری حرفه‌ای در این حوزه کمک خواهد کرد و احتمال سواستفاده و فرارهای مالیاتی در پوشش فعالیت‌های فرهنگی و هنری را به حداقل خواهد رساند.
هادی ترابی‌فر: در هیچ کشوری هنرمندان از پرداخت مالیات معاف نیستند
هادی ترابی‌فر کارشناس اقتصادی، اظهار داشت: معافیت هنرمندان، اهالی فرهنگ و رسانه که شامل نویسنده‌ها، تهیه‌کننده‌ها، فیلمبردارها و... می‌شود قشر عظیمی را در بر می‌گیرد که درآمدهای مختلفی دارند و تنها مربوط به بازیگران و خوانندگان نیست.
ترابی‌فر تصریح کرد: همه دست‌اندرکاران ساخت یک اثر هنری از پرداخت مالیات معاف هستند و این در حالی است که در کشور ما کارگرها، کارمندها و تمام اقشار جامعه مالیات پرداخت می‌کنند و این شرایط عادلانه نیست که افراد پر درآمدی چون بازیگران مشهور مالیات پرداخت نکنند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: دستمزد برخی بازیگران رقم بسیار قابل توجهی را در برمی‌گیرد و مشمول معافیت نبودن بازیگران به بهانه کمک به ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی منطقی نیست. در کشور ما فرار مالیاتی بسیاری وجود دارد که در سیاست‌های سازمان مالیات کشور باید تغییراتی اعمال شود. به عنوان مثال در کشور ما کسی که میلیاردها پول را در بانک پس‌انداز می‌کند مالیات نمی‌دهد اما کسی که همان پول را وارد بازار کار می‌کند و کاری شروع می‌کند باید مالیات بپردازد که به هیچ‌وجه منطقی نیست.
او افزود: برای پرداختن به موضوع معافیت مالیاتی هنرمندان می‌توان از تجربه کشورهایی چون آمریکا در هالیوود استفاده کرد. در این کشور و حتی کشورهای اروپایی به قدری قوانین مالیاتی سختی برای هنرمندان در نظر گرفته شده است که بعضاً با عدم پرداخت مالیات اموال هنرمندان مصادره می‌شود و یا حتی به زندان می‌افتند و ایران تنها کشوری است که هنرمندانش به طور کامل از پرداخت مالیات معاف هستند.
ترابی‌فر در ادامه اظهار داشت: با بررسی و تحقیقی که من داشتم کشوری چون ایرلند که یک سری معافیت‌ها برای هنرمندانش در نظر گرفته است شرایطی منطقی را فراهم کرده است. این معافیت مالیاتی که شرایطی دارد نیز شامل بازیگران نمی‌شود و حتی همه آثار هنری هم نمی‌توانند از معافیت مالیاتی برخوردار باشند و کمیسیونی وجود دارد که باید فاخر بودن اثر را تشخیص دهد و در صورت وجود شرایط لازم اثر مورد نظر تا سقفی مشخص مشمول معافیت مالیاتی می‌شود اما در کشور ما بدون هیچ بررسی و نظارتی همه آثار هنری از پرداخت مالیات معاف هستند.
او در ادامه با اشاره به عدم شفافیت در درآمد برخی بازیگران مطرح، گفت: تهیه‌کننده‌ها باید از شفاف‌سازی درآمد هنرمندان حمایت کنند و این اتفاق بیش از هر چیز به نفع اهالی فرهنگ و هنر است و اگر هنرمندان نیز همانند دیگر افراد جامعه مالیات بپردازند اقشار جامعه نیز این عدالت را احساس کرده و ارتباط بیشتری با هنرمندان برقرار می‌کنند. امروز تحریم‌ها وضعیت اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار داده و در شرایط خوبی به سر نمی‌بریم و راه‌هایی چون دریافت مالیات از اقشار پر درآمد می‌تواند به وضعیت اقتصادی کشور کمک کند.
