درگیری نمایشی بایدن با بن‌سلمان
به نظر نمی رسد بایدن عزم جدی برای کنار گذاشتن بن سلمان داشته باشد و درگیری های نمایشی با وی نیز تنها برای دوشیدن بیشتر عربستان سعودی و همچنین بهبود وجه حقوق بشری آمریکا و خروج از باتلاق یمن باشد.
مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره درگیری نمایشی بایدن و بن سلمان نوشت: تقریبا بیش از دو سال از روزی که جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی در دوم ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ برای انجام امور کنسولگری به نمایندگی سیاسی عربستان سعودی در استانبول وارد شد، می گذرد اما افشای همدستی بن سلمان در قتل جمال خاشقچی از سوی دولت بایدن، ولیعهد جوان و جاه طلب سعودی را اگرچه تحت شدیدترین فشارهای داخلی و خارجی قرار داده است اما بر خلاف نظر اکثر کارشناسان به نظر نمی رسد که دعوای میان بایدن و بن سلمان واقعی باشد بلکه دولت جدید آمریکا بیشتر به دنبال دوشیدن هرچه بیشتر گاو شیرده عربستان سعودی و بهبود چهره حقوق بشری خود به خصوص در یمن باشد.
تنفر ظاهری بایدن از بن سلمان
دولت جدید آمریکا و در راس آن بایدن از ابتدا به گونه ای نشان داده است که نگرش منفی به شخص محمد بن سلمان دارد اما با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان معقدند آمریکایی ها درصدد خارج کردن محمد بن سلمان از چرخه قدرت در عربستان و حتی دستگیری و محاکمه وی در دادگاه فدرال آمریکا به اتهام صدور قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار برجسته سعودی آمریکایی هستند اما نبود بن سلمان در فهرست تحریم های وزارت خزانه‌داری آمریکا نشان داد که درگیری و اختلاف میان بایدن و بن سلمان نمایشی است و بایدن عزم جدی برای برکناری بن سلمان ندارد.
بن نایف جدی ترین رقیب بن سلمان
به نظر می رسد اگر سناریو ضعیف حذف بن سلمان کلید بخورد و دولت جدید آمریکا بخواهد محمد بن سلمان را از ولیعهدی عربستان کنار بگذارد شاید محمد بن نایف که اکنون در حصر خانگی است شانس بیشتری برای تصدی این سمت داشته باشد. علاوه بر این شاهزاده احمد بن عبدالعزیز؛ گزینه دیگری است که ممکن است در داخل عربستان مورد قبول واقع شود اما ممکن است محافل آمریکایی و برخی محافل غربی با ولیعهدی وی موافقت نکنند. گزینه دیگر شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز است که حمایت بین المللی از مقرن عبدالعزیز نسبت به حمایت‌های داخلی از او بیشتر است، اما او نسبت به احمد بن عبدالعزیز شانس زیادی ندارد و طرف‌های داخلی عربستان گزینه اول را ترجیح می‌دهند.
شاهزاده خالد بن سلمان گزینه دیگری است و از آنجایی که شاهزاده خالدبن سلمان برادر و نزدیکترین فرد به محمد بن سلمان است ممکن است خوش شانس‌ترین گزینه برای جایگزینی او باشد؛ اما ممکن است بزرگان آل سعود از این انتخاب راضی نباشند، زیرا او شاید تفاوت چندانی با برادرش محمد نداشته باشد. بنابراین به نظر می رسد همچنان مهمترین گزینه برای جایگزینی بن سلمان شاید هنوز شاهزاده محمد بن نایف باشد چرا که این گزینه مورد حمایت غرب و آمریکاست.
نتیجه گیری:
با توجه به تحولات اخیر عربستان سعودی دو سناریو قابل پیش بینی است، در سناریو اول که احتمال آن اندک است ماه های آینده یکسری تغییرات اساسی در ساختار قدرت عربستان شکل بگیرد و محمد بن سلمان روزهای بسیار سختی را در پیش رو داشته باشد. بنابراین در صورتی که بایدن قصد محو کردن بن سلمان را داشته باشد شاید وی علاوه بر افشاگری اخیر درباره دست داشتن بن سلمان در قتل جمال خاشقچی، دست به افشاگری ها دیگری در پرونده های سنگین حقوق بشری چون جنگ در یمن علیه محمد بن سلمان بزند. اما در سناریو دوم که احتمال آن بیشتر است به نظر نمی رسد بایدن عزم جدی برای کنار گذاشتن بن سلمان داشته باشد و درگیری های نمایشی با وی نیز تنها برای دوشیدن بیشتر عربستان سعودی و همچنین بهبود وجه حقوق بشری آمریکا و خروج از باتلاق یمن باشد.
