«بایدن» و افغانستان؛ تغییر تاکتیک به نام «صلح» به کام جنگ

«ایگور پانکروتینکو» کارشناس سیاسی روس در یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، به بررسی اهداف «جو بایدن» از تعدیل سیاست آمریکا نسبت به افغانستان پرداخت.

در این یادداشت آمده است: برای سه رئیس جمهور قبلی آمریکا «مسئله افغانستان» دردسر به شمار می‌رفت و به نظر می‌رسد که این مشکل را «جو بایدن» نیز به ارث خواهد برد.

به طور طبیعی پرسش‌های توجه همه را به خود جلب کرده است: صاحب جدید «کاخ سفید» با افغانستان چه خواهد کرد؟ روند خروج نیروهای نظامی از افغانستان را که «دونالد ترامپ» آغاز کرده بود، بایدن ادامه خواهد داد؟ «کابل» در فهرست اولویت‌های سیاست خارجی دولت جدید آمریکا چه جایگاهی خواهد داشت؟

پاسخ هر یک از این پرسش‌ها، نه تنها برای چشم انداز امنیت افغانستان، بلکه برای کشورهای پیرامونی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

جو بایدن طی چندین دهه در سمت رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا و معاون رئیس جمهور آمریکا یکی از طراحان سیاست واشنگتن نسبت به افغانستان بود و همچنین از مهره‌هایی به شمار می‌رفت که به سیاست آمریکا در قبال پاکستان نیز تاثیر می‌گذاشت.

یعنی وی نه تنها به طور عمیق با این حوزه آشناست، بلکه طی این مدت موفق به برقراری ارتباطات غیررسمی با نخبگان حاکم افغانستان نیز شده است.

البته همچنین باید فعالیت‌های تجاری خانواده بایدن و استفاده منظم آنان از کمک‌های سخاوتمندانه مالی آمریکا از طریق شرکای خود در دولت افغانستان نیز در نظر گرفته شود. این تعامل در ازای لابی‌گری منافع کابل در واشنگتن صورت گرفته است.

افغان‌ها هم از این رابطه متقابل همیشه استقبال کرده‌اند که این امر ضمن آغاز مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا به تائید رسید؛ بر اساس برآوردهای مختلف، بازرگانان افغان‌تبار آمریکایی به صندوق‌های حمایت از بایدن از 60 تا 75 میلیون دلار منتقل کردند.

نکته دوم که به درک چشم انداز سیاست بایدن در مورد افغانستان کمک می‌کند، این است که وی نمی‌تواند به راحتی از روند خروج آمریکا از افغانستان که ترامپ رقم زده منصرف شود.

البته صاحب جدید کاخ سفید از نوع آزادی و مانور ترامپ ضمن رسیدن به قدرت که سیاست «باراک اوباما» نسبت به ایران را شاید اندکی تغییر داد، برخوردار نیست.

با توجه به نوع نگاه دموکرات‌ها نسبت به دونالد ترامپ، شاید بایدن بخواهد از میراث ترامپ در رابطه با مسئله افغانستان رهایی یابد، اما خواسته فردی یک مسئله است و دستور کار سیاسی داخلی که در آن افغانستان مثل قبل در اولویت قرار ندارد، مسئله دیگر است.

آمریکا می‌خواهد افغانستان را ترک کند، قصد ندارد هزینه کند و جان شهروندانش را هم از دست دهد.

آمریکا خواستار تمرکز رئیس جمهور جدید بر روی دستور کار داخلی (مبارزه با ویروس کرونا، رفع بحران اجتماعی که باعث شکاف در جامعه شده و...) است.  

نخبگان آمریکا معتقدند مسئله افغانستان باید به یک امر داخلی این کشور تبدیل شده و حضور آمریکایی‌ها در آن در سطح حداقلی باقی بماند.

بنابراین می‌توان این نتیجه را گرفت که بایدن به روند خروج نیروهای آمریکا از افغانستان، کشوری که به بار سنگینی برای واشنگتن تبدیل شده ادامه خواهد داد.

اما مقامات کابل می‌خواهند دولت جدید آمریکا سیاست سختگیرانه‌تری را در قبال طالبان دنبال کند و طالبان را به آن وا دارد تا تعهدات خود در برابر دولت کابل را به طور دقیق اجرا کند.

یکی از مقامات با نفوذ محلی در پایتخت افغانستان که نویسنده این مطلب طی دو ماه گذشته با وی تماس داشته گفت: ریاست جمهوری بایدن این امید را می‌دهد که دموکرات‌ها تصمیم بهتری از تسلیم کشور به طالبان را در دستور کار خود داشته باشند.

امید آنها چندان بی‌بنیاد هم نیست. از یک طرف، بیانیه ماه ژوئیه سال جاری بایدن را داریم که گفته بود: اگر در افغانستان طالبان به قدرت برسد، آمریکا هیچ مسئولیتی نخواهد داشت؛ و از طرف دیگر از اردوگاه دموکرات‌ها و تیم بایدن که به دولت جدید کاخ سفید تبدیل خواهد شد، این صدا شنیده می‌شود که «توافق امضا شده با طالبان در دوحه نیاز به اصلاح دارد تا منافع کابل بهتر در نظر گرفته شود».

همچنین بحث حفظ نیروهای ضد تروریستی آمریکا در افغانستان و در صورت ضرورت افزایش تعداد آنها نیز مد نظر قرار داده شده است.

در یک کلام موضوع بایدن نسبت به افغانستان این است که روند خروج نیروهای آمریکا از این کشور متوقف نشده، بلکه تصحیح و تعدیل شود.

تنها مشکل این است که دموکرات‌های دارای قدرت در حال حاضر کاملاً قادرند به صورتی تصحیح و تعدیل انجام دهند که فرایند صلح افغانستان به دور جدیدی از جنگ این کشور تبدیل شود.

همانگونه که یک روزنامه ایرانی به درستی خاطرنشان کرد: پیروزی بایدن ظهور یک دشمن مکار به جای یک دشمن دیوانه است. ضمن خوشحالی از شکست ترامپ، باید خود را برای مکر دموکرات‌ها آماده کرد.

در حقیقت این نکته را باید مدام در خاطر داشت.