آخرین وضعیت پرونده ترور شهید سلیمانی در عراق
علی باقری کنی، معاون بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ابعاد مختلف سفر آیت‌الله رئیسی به کشور عراق را تشریح کرد.
علی باقری کنی در آغاز سخنانش درباره سفر رئیس قوه قضائیه به کشور عراق گفت: در طول یک سال گذشته درگیر شیوع بیماری کرونا بودیم و در حالی که این بیماری هنوز وجود دارد، رئیس قوه قضائیه به کشور عراق سفر کرد، همچنین از نظر زمانی یکی از نکات مهم این سفر این بود که بعد از شهادت شهید سلیمانی، اولین سفر مقام عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایرانی بود.
حجم مبادلات مالی ایران و عراق ۱۰میلیارد دلار است
وی افزود: مقصد سفر هم مهم بود، از این جهت که عراق کشوری است که ایران بیشترین تعاملات اقتصادی و تجاری را با آن دارد که بیش از ۱۰ میلیارد دلار در سال است. همچنین بیشترین تردد شهروندان به دو کشور در حال انجام است که شامل بیش از ۷ میلیون تردد می‌شود. وجود چنین حجمی از تبادلات اقتصادی و حجم بالایی از تردد شهروندان، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مسایل و مشکلاتی شود که حتی برخی از آنها می‌تواند ابعاد حقوقی داشته باشد که اگر رسیدگی نشود ممکن است به ابعاد قضائی منتهی شود.
پیام شفاهی مقام معظم رهبری به دولت عراق منتقل شد
وی ادامه داد: این سفر علاوه بر مباحث قضائی، ابعاد دیگری هم داشت که در رأس آن انتقال پیام شفاهی مقام معظم رهبری به دولت عراق بود. نکته بعدی سفر، استقبال مردمی باشکوه از رئیس دستگاه قضائی به‌عنوان یک مقام عالی‌رتبه ایرانی در عراق بود. همچنین شروع سفر از محل عروج شهیدان سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس بود. آمریکایی‌ها زمانی که دست به این جنایت زدند می‌خواستند خط پایانی بر خط مقاومت در عراق و منطقه بکشند اما به‌برکت خون شهدا، سفر مقام رسمی ایران به عراق از نقطه‌ای آغاز شد که محل عروج آنها بود.
دعوت از آیت‌الله رئیسی برای سفر به اقلیم کردستان
باقری کنی افزود: موضوع مهم دیگر این سفر، دیدار شخصیت‌های مختلف سیاسی و مذهبی و فرهنگی عراق از طوایف مختلف شیعه و سنی و کرد با آیت‌الله رئیسی بود. طرف‌های عراقی در این دیدارها به‌دنبال آن بودند تا آخرین دیدگاه‌های ایران در عرصه موضوعات مختلف به آنها ارائه شود. دیدار با خانواده معزز شهدا هم در این سفر انجام شد که کم‌نظیر بود؛ از جمله دیدار با مادر شهیدی که ۱۰ فرزند خود را در راه شهادت تقدیم کرده است.
معاون بین‌الملل قوه قضائیه با بیان اینکه سفر آیت‌الله رئیسی به عراق از بغداد شروع شد و پایان یافت، گفت: برنامه‌ریزی سفر تنها برای بغداد بود و سفر به دیگر نقاط عراق انجام نشد، به همین دلیل مسئولان اقلیم کردستان از آیت‌الله رئیسی به‌صورت رسمی دعوت کردند تا به آن منطقه سفر کند. همچنین در این سفر دیدار با رهبران و رؤسای عشایر مؤثر بر جریان‌های سیاسی و فرهنگی عراق هم انجام شد.
استقبال مردمی از آیت‌الله رئیسی خودجوش بود
عضو شورای‌عالی قضائی در بخش دیگری از سخنانش درباره استقبال از آیت‌الله رئیسی علی‌رغم جریان‌سازی دشمنان اتحاد دو ملت در عراق، گفت: دشمنان دو ملت ایران و عراق در عرصه‌های مختلف فعالیت خود را انجام می‌دهند تا در فضاهای متشنج ماهی منافع خود را صید کنند؛ اما در این سفر نشان داده شد که سرمایه‌گذاری سنگین اینها برای اینکه تفاوت‌های ایران و عراق را به اختلاف و نزاع تبدیل کنند، نقش بر آب شد و آورده‌ای برای سرمایه‌گذارانش نداشت.
وی تأکید کرد: فعالیت کاربران در فضای مجازی در قبل و حین سفر و نیز جلوه استقبال مردمی خودجوش در زمان زیارت هیئت ایرانی از مرقد امامین جوادین، نشان داد که پایگاه و جایگاه ایران میان توده‌های مختلف مردم عراق جایگاه رفیعی است و از آیت‌الله رئیسی به‌عنوان نماینده ایران به‌طور شایسته‌ای استقبال کردند.
باقری کنی اضافه کرد: مهمتر از آن اعتماد و اطمینان ما به امنیت عراق بود که یک مقام عالی‌رتبه این‌گونه میان مردم حضور می‌یابد. کدام مقام کشور غربی جرئت دارد که در سطح شهر و حتی در منطقه سبز بغداد حرکت کند؟ این مانور قدرت ملت ایران و عراق بود که در عراق ظهور و بروز پیدا کرد.
پیگیری پرونده ترور شهید سلیمانی
دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از سخنان خود درباره آخرین وضعیت پرونده شهید سردار سلیمانی گفت: یکی از سرفصل‌های مهم این سفر، موضوع پیگیری جنایت ترور سردار شهید سلیمانی بود. این موضوع در دو بعد پیگیری شد، بُعد قضائی و بُعد حقوقی که هر دو مهم است. در بُعد قضائی بعد از انجام این جنایت توسط آمریکایی‌ها، هم در ایران و هم در عراق پرونده تشکیل شد. از ابتدا تعاملاتی بین دو طرف وجود داشت و همان سال گذشته هیئتی از عراق به ایران آمد و هیئتی از ایران هم به عراق رفت و تعاملات کتبی برای ارائه اسناد دو طرف برقرار شد تا پرونده جدی‌تر جلو برود.
وی با بیان اینکه این اقدامات در ایران منتهی شد به صدور قرار برای ۴۶ متهم و در عراق هم حکم جلب ترامپ، صادر شد، اظهار کرد: در این سفر بر پیگیری روند قضائی و ارتقای همکاری‌ها برای فعال شدن کمیته تحقیق و بررسی ابعاد مختلف جنایت از سوی دو طرف، تأکید شد. همچنین باید عنوان کرد که پیگیری حقوقی ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس هم اهمیت بالایی دارد؛ چون سرنوشت پیگیری قضائی، مجازات آمران و عاملان و مباشران ترور است، اما با پیگیری حقوقی می‌توان انتقام سخت را محقق کرد.
ایجاد هسته امنیت‌زا از سوی ایران و عراق برای اخراج آمریکایی‌ها از منطقه
وی افزود: مقام معظم رهبری ایران پس از ترور شهید سردار سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس در پیامی که دادند انتقام سخت را مطرح و بعد تصریح کردند که جلوه‌های بارز انتقام سخت، اخراج آمریکایی‌ها از عراق و منطقه است. در این سفر مقدمات پیگیری حقوقی انتقام سخت چیده شد.
باقری کنی ادامه داد: اخراج گاهی به شکل فیزیکی است که توسط گروه‌های مقاومت انجام می‌شود. اما از یک بعد دیگر نیازمند پیگیری حقوقی است. آمریکا از اختلاف کشورهای منطقه در تروریست دانستن و تروریست ندانستن گروه‌های مسلح سوءاستفاده می‌کند و می‌آید و دخالت می‌کند. در این سفر زیرساخت درک مشترک مفهوم ناامنی که جلوه اصلی آن تروریسم است و مصداق آن بین طرفین تعریف شد. حالا بعد از اینکه ایران و عراق به درک مشترکی از ناامنی برسند و در قبال مصادیق تروریسم با هم همکاری کنند، می‌توانند هسته امنیت درون‌زا را ایجاد کنند که برتر از امنیت برون‌زایی است که بیگانگان می‌خواهند برای منطقه بیاورند.
سفر آیت‌الله رئیسی به عراق دارای پیام‌های راهبردی امنیتی بلندمدت بود
وی با بیان اینکه این سفر دارای پیام‌های راهبردی امنیتی بلندمدت است، تأکید کرد: تا الان کاری که سردار شهید سلیمانی و یاران و همراهان این شهید انجام دادند این بود که؛ امنیت را با ابزارهای سخت‌افزاری ایجاد کنیم، اما اقدام حقوقی می‌تواند ایجاد بستر نرم‌افزاری کند تا زیربنا و زیرساخت حقوقی برای استحکام جریان مقاومت در منطقه شکل بگیرد. این زیربنا در این سفر شکل گرفت و در گام‌های بعدی از کشورهای دیگر می‌توانیم دعوت کنیم تا به این هسته و سلول سالم بپیوندد تا دیگر جایی برای حضور آمریکایی‌ها در منطقه وجود نداشته باشد.
دادگاه‌های رسیدگی به مسایل اقتصادی و تجاری ایران و عراق تأسیس می‌شود
عضو شورای عالی قضائی در ادامه درباره اقدامات بلندمدت درباره شهروندان دو کشور که در جریان سفر با مسایل حقوقی و قضائی مواجه می‌شوند، گفت: بندهای ۶ و ۷ یادداشت تفاهم امضا شده در این سفر، مشرف به این قضیه است که هم اطلاع‌رسانی و آموزش شهروندان چه زائر و چه فعال اقتصادی صورت بگیرد که یک اقدام پیشگیرانه است. نکته دوم، جلوگیری از تبدیل شدن مشکلات حقوقی به یک مسأله قضائی است. در بند ۹ یادداشت تفاهم به این موضوع اشاره شده با حل و فصل مشکلات در چارچوب‌های حقوقی از تبدیل آن به مسأله قضائی ممانعت شود.
وی افزود: موضوع سوم این است که اگر مسأله حقوقی تبدیل به یک مسأله قضائی شد، اجازه ندهیم که این مسأله به یک مسیر طولانی رسیدگی قضائی مبدل شود. بند ۱۵ یادداشت تفاهم بر این است که دو طرف توافق کردند که در پایتخت‌ها و استان‌های مرزی دو کشور دادگاه‌های تخصصی رسیدگی به مسایل اقتصادی و تجاری دو کشور ایجاد شود که اثرش بر روی فعالان اقتصادی بسیار مثبت است.
باقری کنی ادامه داد: سرفصل مهم دیگر این سفر، آغاز عملیاتی شدن مفاد یادداشت تفاهم از خود این سفر بود. یکی در مورد ترور شهید سلیمانی که در این نشست روی آن تأکید شد و دیگری اعطای عفو به زندانیان بود که در بند سوم یادداشت تفاهم به آن اشاره شده بود.
ایرانیان محکوم در عراق یا عفو می‌شوند یا محکومیت خود را در کشورمان می‌گذرانند
وی افزود: قبل از انجام سفر، فهرستی از زندانیان عراقی در ایران که قابلیت عفو بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران را داشتند تهیه شده بود و عفو آنها از سوی آیت‌الله رئیسی به مقام معظم رهبری پیشنهاد شد که مورد موافقت ایشان قرار گرفت. طرف عراقی هم با استقبال از این عفو مقرر کرد که سازوکار عفو ایرانیان در بند زندان‌های عراقی را ایجاد کند و بر اساس قوانین آن کشور لیستی به رئیس جمهور عراق ارائه شود تا او هم با آزادی ایرانیان زندانی موافقت کند.
معاون بین‌الملل قوه قضائیه ادامه داد: موضوع بعدی انتقال محکومان و استرداد مجرمان بین دو کشور بود. طرف عراقی از این پیشنهاد استقبال کرد و در آینده‌ای خیلی نزدیک امیدوار هستیم که زندانیان ایرانی به کشورمان منتقل خواهند شد تا باقی مانده دوران محکومیت خود را در ایران سپری کنند و در این صورت خانواده‌ها می‌توانند به ملاقات آنها بروند. همچنین بحث همکاری‌های دو کشور در ساحت بین‌الملل را در دستور کار قرار دادیم. یعنی دو کشور در موضوعاتی با هم توافق جامع و کامل دارند؛ که شامل تعقیب عوامل و حامیان تروریسم و حمایت از قربانیان تروریسم در عرصه‌های بین‌المللی و نیز، پیگیری دعاوی بین‌المللی می‌شود.
اسناد مشارکت شرکت‌های غیرآمریکایی در ترور شهید سلیمانی در دست عراقی‌هاست
باقری‌کنی در پایان سخنان خود در پاسخ به سؤال مجری برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما درباره نتایج اقدامات عراق در خصوص نقش شرکت‌های خارجی همکار در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس گفت: در نشست با طرف عراقی، درباره دخالت عوامل غیرآمریکایی در ترور ناجوانمردانه بحث شد که طرف عراقی تصریح کرد؛ با کشورهای دیگر وارد تعامل و مکاتبه شده است تا از آنها اطلاعات و مستندات دخالت شرکت‌های غیرآمریکایی را جمع‌آوری کند. برخی کشورها اطلاعات را داده‌اند و برخی در حال ارائه اطلاعات هستند. ما هم پیش از این بخشی از اطلاعات مبنی بر دخالت غیرآمریکایی‌ها را با طرف عراق مبادله کرده بودیم و برخی دیگر را مبادله خواهیم کرد.
