واکسیناسیون کل کشور چقدر طول می‌کشد؟
بر اساس اعلام وزیر بهداشت تزریق واکسن کرونا از فردا ۲۱ بهمن آغاز می شود. کادر درمان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری های صعب العلاج در اولویت تزریق این واکسن قرار دارند. در این شرایط، سوال بسیاری از مردم این است که واکسیناسیون سراسری کرونا برای کل جمعیت کشور چقدر زمان می برد؟
حسن روحانی، رئیس جمهوری به مدت زمان تخمینی واکسیناسیون کرونا برای کل جمعیت ایران، اشاره کرده و یادآور شده است: «ما در ایران ۸۴ میلیون نفر جمعیت داریم و باید عدد قابل ملاحظه‌ای واکسن تولید کنیم. تولید واکسن در اولویت ماست. اگر شرایط هم در دسترس باشد، امکانات تزریق واکسن کار آسانی نیست و پنج، شش ماه زمان می‌برد تا افراد واکسینه شوند.»
همچنین دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص آی‌سی‌یو بیمارستان مسیح دانشوری نیز خاطرنشان می‌کند: «طبق تحقیق‌های صورت گرفته به این نتیجه رسیدند که اگر در ایالات متحده ۷۰ درصد جامعه واکسن کرونا را تزریق کنند، ایمنی جمعی اتفاق خواهد افتاد. در کشور ما در این زمینه تحقیقی صورت نگرفته است، اما احتمالا وضع ما هم به همین شکل باشد. حداقل سه الی چهار ماه زمان می‌برد تا واکسیناسیون در کل کشور انجام شود. البته نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در زمان تزریق واکسن، شیوع اپیدمی به چه شکل می‌شود.»
از سوی دیگر، دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا نیز یادآور می شود: «از زمان آغاز واکسیناسیون تا ریشه‌کن شدن یا کنترل کووید۱۹ بیش از یک سال زمان لازم است. به احتمال زیاد کرونا به طور کامل ریشه‌کن نخواهد شد، اما موارد جدید آن شدت فعلی بیماری را نخواهند داشت. نباید فراموش کنیم تا زمان دسترسی به واکسن، رعایت نکات بهداشتی مهم‌ترین اصلی است که می‌توانیم دنبال کنیم.»
البته برخی کارشناسان نیز با بدبینی بیشتری به مدت زمان لازم برای ایمن شدن جامعه نگاه می کنند. آنها بر این باورند که رسیدن به ایمنی کامل در برابر بیماری کرونا حتی با وجود واکسن نیز سالها طول خواهد کشید.
قاسم آهنگری، استاد دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری از جمله همین افراد است. او تاکید دارد: «ساده لوحانه است که گمان کنیم در صورت وجود واکسن در طی چند ماه به طور کامل با موفقیت این اپیدمی ریشه کن می‌شود. به نظرم زمان ۱۰ تا ۱۵ ساله نیاز است تا دنیا به سمت واکسیناسیون فراگیر کرونا برود. از این رو بهتر است در شرایط فعلی برنامه‌های کشوری و زندگی را بر اساس واقعیت موجود استوار کنیم و همچنان به بهداشت فردی توجه شود. معتقدم خیلی خوش بینانه است که فکر کنیم شروع واکسیناسیون فعلی، این بیماری فراگیر را در طی چند ماه بعد ریشه کن خواهد کرد.»
مولفه‌های موثر بر مدت زمان ایمن شدن جامعه
اینکه چقدر طول می کشد تا جامعه در برابر کرونا ایمن شود، پرسشی است که به باور بسیاری از کارشناسان، پاسخ به آن نیازمند توجه به مولفه های متعددی است.
دکتر رضا حراتی، داروساز و فعال در حوزه تولید واکسن در گفتگو با الف از زاویه دیگری به مدت زمان لازم برای واکسیناسیون سراسری کشور نگاه می کند و می گوید: «ایمنی قطعی و صددرصد در برابر کرونا شاید تا سالیان سال هم اتفاق نیفتد. تقریبا هیچ واکسنی نمی تواند ایمنی صددرصدی در برابر کرونا ایجاد کند. با این وجود، اگر واکسیناسیون سراسری در ایران آغاز شود و تداوم پیدا کند، می توان به ایمنی 70 درصدی جامعه در برابر کرونا تا یک سال آینده امیدوار بود. این یک دستاورد بسیار درخشان خواهد بود. در آن صورت، آمار مرگ و میر بر اثر کرونا بسیار انگشت شمار می شود.»
حراتی خاطرنشان می کند: «اینکه در ماه های آینده چند میلیون دوز واکسن کرونا به کشور وارد می شود و اینکه واکسن ایرانی کرونا در چه زمانی آماده تزریق خواهد شد، مولفه های بسیار مهمی است که هرکدام از آنها می تواند بر مدت زمان ایمن شدن جامعه در برابر کرونا تاثیر بگذارد. با توجه به جمعیت ایران و محدودیت های تحریم، اینکه واکسیناسیون 70 درصد جامعه تا یک سال آینده محقق شود، دستاورد بسیار قابل قبولی خواهد بود.»
همچنین دکتر علی مصلحی زاد، متخصص بیماری های عفونی نیز در گفتگو با الف تاکید می کند: «مدت زمان ایمن شدن جامعه در برابر بیماری کرونا به اثربخشی واکسن ها نیز بسیار ارتباط دارد. مثلا الان در نظر بگیرید که واکسن آسترازنکا برای افراد بالای 65 سال ممنوع شده است، زیرا این نوع واکسن در برخی افراد سالمند موجب عارضه می شود. برای سایر واکسن ها نیز احتمال بروز عوارض جانبی جدید وجود دارد. هرکدام از این عوارض می تواند زمان واکسیناسیون سراسری را دستخوش تغییر قرار دهد. همچنین با توجه به اینکه ویروس کرونا مدام دچار جهش می شود، باید منتظر ماند و دید که واکسن های موجود تا چه حد می توانند در برابر ویروس های جهش یافته به خوبی عمل کنند. همه این موارد می تواند مدت زمان لازم برای واکسیناسیون سراسری را تغییر دهد.»
او تصریح می کند: «ایمنی در برابر کرونا فقط زمانی میسر می شود که همه افراد فارغ از ملیت خود در برابر ویروس کرونا واکسینه شوند. این موضوع هم زمانی اتفاق می افتد که دسترسی عادلانه به واکسن برای همه کشورها میسر شود. اگر ایمنی در برابر کرونا را یک پروژه بدانیم، این یک پروژه کاملا جهانی است که باید با مشارکت و کمک همه کشورها حاصل شود. ایمنی در یک نقطه جهان و شیوع بیماری در گوشه دیگری از جهان، نمی تواند پروژه ایمنی در برابر کرونا را محقق کند.»
با توجه به اینکه متولیان نظام سلامت اعلام کردند که تولید واکسن ایرانی کرونا تا بهار سال آینده به سرانجام می رسد، باید دید که واکسیناسیون سراسری کرونا با کمک واکسن های ایرانی در چه زمانی آغاز می شود؟ در آن صورت شاید بتوان تخمین دقیق تری از مدت زمان لازم برای ایمن شدن جامعه در برابر کرونا به دست آورد.
