برجام نیاز به میانجی ندارد

سعید خطیب زاده در نشست مطبوعاتی روز دوشنبه خود که با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی در محل وزارت خارجه برگزار شد، گفت: محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان صبح امروز با نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور یمن دیدار کرد.

سخنگوی وزارت حارجه در پاسخ به این سوال که به تازگی آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه اعلام کرده که حاضر است در ارتباط با موضوع برجام بین ایران و آمریکا میانجی‌گری کند، اظهار کرد: برجام نیاز به میانجی‌گری ندارد. همه چیز در این توافق بین المللی نوشته شده است و در زمان تدوین این توافق حتی در مورد ویرگول‌ها و کاماها نیز بحث و گفت‌وگو شده است.

وی با تاکید بر اینکه کشورهای اروپایی عضو برجام باید به تعهدات خود برگردند، گفت: در خصوص اروپا قدم اول این است که اروپایی ها به تعهدات خود برگردند؛ چرا که یکی از طرف های نقض برجام کشورهای اروپایی هستند.

خطیب زاده با تاکید مجدد بر این موضوع که برجام نیازمند میانجی‌گری نیست، افزود: اروپا می تواند نقش بسیار تاریخی و درستی را ایفا کند. با اجرای تعهدات خود و اینکه از این برداشت که می تواند از اهرم های غیر انسانی که دولت ترامپ ایجاد کرده استفاده کند فاصله بگیرد؛ چرا که این سیاست شکست خورده است.

این دیپلمات ارشد کشورمان با تاکید مجدد مبنی بر اینکه اروپایی ها و آمریکایی ها باید به صورت موثر از گذشته فاصله بگیرند و نشان دهند که طرف قابل اعتمادی هستند، افزود: متاسفانه این اعتماد با نقض تعهدات از سوی آنها مخدوش شده است.

وی گفت: اگر آنها می خواهند مسیر گذشته را همچنان ادامه دهند. پاسخ ما به این موضوع در بالاترین سطح مقامات کشور مشخص شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در ارتباط با توقف اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران در صورتی که طرف های برجام به تعهدات خود بازنگردند، اظهار کرد: باید به این مسئله توجه داشته باشیم که ایران موضوع پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کرده است و ما عضو آن نیستیم که بخواهیم خارج شویم. توقف برخی از نظارت‌های فراپادمانی در صورتی که طرف های مقابل تا تاریخ مشخص شده به تعهدات خود باز نگردند در چارچوب برجام است. ما هر کدام از گام های کاهش تعهدات برجامی خود را به اطلاع آژانس بین المللی انرژی اتمی رسانده‌ایم و آژانس نیز راستی آزمایی کرده است.

خطیب زاده با تاکید مجدد بر این موضوع که قدم های ایران همانطور که پیش از این اعلام کرده ایم در صورتی که طرف های مقابل به تعهدات‌شان عمل بکنند برگشت پذیر است، گفت: اگر طرف های مقابل به تعهدات خود عمل نکنند طبق قانون مجلس، سوم اسفند ماه ایران اجرای نظارت های فراپادمانی را متوقف می کند و اگر طرف های مقابل به تعهداتشان بازگردند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی قابل انجام است و همه این مسائل به انتخاب آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بر می گردد.

وی گفت: ما اقدامات خود را در چارچوب زمان بندی تعیین شده انجام می دهیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ایران معتقد است که همچنان طرح چهار ماده ای که در سال ۹۴ در ارتباط با موضوع یمن ارائه کرد با توجه به تغییر و تحولات صورت گرفته همچنان قابل اجراست و چرا ایران صرفا بر گفت وگوی یمنی یمنی تاکید می کند. این در حالی است که بخشی از یمن توسط امارات و عربستان اشغال شده است، گفت: طرح چهار ماده ای ایران در ارتباط با موضوع یمن همچنان امروز نیز از ابعاد مختلف قابل اجراست.

وی در تشریح برخی از موارد این طرح چهار ماده ای اظهار کرد: در این طرح بر توقف فوری درگیری ها، دسترسی مردم یمن به امکانات بشردوستانه از جمله آب و غذا، انجام گفت وگوهای فراگیر یمنی یمنی و تشکیل دولت فراگیر یمن تاکید شده است.

وی ادامه داد: هیچ طرح صلح و ثباتی در کشوری رخ نمی دهد مگر اینکه کشورهای خارجی در جریان حل آن بحران صرفا نقش تسهیل کننده داشته باشند. امروز ریشه مشکلات در یمن تجاوز عربستان به این سرزمین است.

این دیپلمات ارشد کشورمان با تاکید بر اینکه ایران تمام تلاش خود را برای تسهیل گفت‌وگوها در یمن به منظور حل این بحران به کار می برد، گفت: عربستان و امارات نیز می توانند با توقف جنگ و تجاوز خود به یمن در این مسیر نقش آفرینی کنند و همانطور که گفتم در مورد آینده یمن این مردم یمن و گروه‌های یمنی هستند که باید تصمیم گیری کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در ادامه نشست خبری خود با خبرنگاران در پاسخ به این سوال که آیا وزیر خارجه عراق در سفر هفته گذشته خود به ایران حامل پیامی برای تهران بود، با رد این موضوع گفت: این سفر در چارچوب روابط دو جانبه و رایزنی ها بین دو کشور صورت گرفت. در این سفر در ارتباط با مباحث اقتصادی، مراودات مرزی و پیگیری پرونده ترور سردار سلیمانی بحث و گفت وگو شد. در هر سه مورد گفت وگوهای خوبی انجام شد.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد سفر اخیر رئیس مجلس به روسیه و برخی از اظهار نظرها مبنی بر اینکه علت عدم دیدار پوتین با قالیباف به کم کاری های وزارت خارجه در این حوزه بر می گردد، گفت: حیف است که یک سفر به این مهمی که توسط رئیس مجلس شورای اسلامی و همراه با پیام مقام معظم رهبری انجام می شود را برخی از افرادی که اطلاع از امور ندارند می خواهند از این موضوع برای برخوردهای جناحی استفاده کنند.

خطیب زاده با تاکید بر اینکه از همان ابتدا برنامه ای برای ملاقات با پوتین طراحی نشده بود افزود: ایشان برای دیدارهای خارجی خود پروتکل های خاص خودشان را دارند و اگر موضوع کرونا و برخی از پروتکل ها نبود ممکن بود که برخی از ملاقات ها انجام شود.

این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه ما اکنون در شرایط ویژه ای به سر می بریم و نفع انجام این سفر در این شرایط بسیار مهم است خاطرنشان کرد: آقای قالیباف در این سفر دیدارهای خوبی انجام خواهند داد. برنامه ریزی خوبی در این زمینه انجام شده است و از اول به ایشان و دوستان در مجلس این موضوع گفته شده بود و آنها در جریان بودند ولی متاسفانه می بینیم برخی از افرادی که در جریان امور نیستند اظهارات غیر سازنده ای مطرح می کند. اینگونه اظهارات، سازنده نیست و پیغام غلط است. ما از این دوستان می خواهیم که در مورد مسائل حاکمیتی شأن حاکمیتی داشته باشند و اجازه بدهند که قوا در تعامل نزدیک با یکدیگر امور را به پیش ببرند.

وی افزود: وزارت خارجه به عنوان دستگاه حاکمیتی حتی اگر یک تاجر هم بخواهد جایی برود تمام تسهیلات را فرام می کند و با توجه به جایگاه رئیس مجلس در این سفر حداکثر همراهی و همکاری بین وزارت خارجه و مجلس صورت گرفت و نشست ها و رایزنی هایی در سطوح مختلف برگزار شد و دوستانی نیز از وزارت خارجه در این سفر آقای قالیباف را همراهی می کنند.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با سفر رئیس قوه قضائیه به عراق اظهار کرد: این سفر نیز مهم و حائز اهمیت برای روابط ایران و عراق است. در این سفر برخی از پرونده ها و مسائل کنسولی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. نمایندگان وزارت خارجه در این سفر همراه آقای رئیسی هستند. ایشان در سفر به عراق به بغداد سفر می کنند و ملاقات های فشرده ای خواهند داشت و یکی از اصلی ترین مسائلی که در این ملاقات ها مطرح خواهد شد گفت‌وگو در مورد پروسه ای است که در قوه قضائیه در ارتباط با تکمیل کیفرخواست متهمان ترور سردار سلیمانی آغاز شده است و در این سفر نیز پیگیری هایی در این ارتباط انجام خواهد شد.

خطیب زاده همچنین در ارتباط با سفر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران نیز گفت: انجام این سفر از خیلی وقت پیش پیش بینی و برنامه ریزی شده بود ولی به خاطر موضوع کرونا انجام آن عقب افتاده بود و اکنون بعد از چند بار تنظیم زمان سفر این سفر انجام شده است.

وی با بیان اینکه نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن امروز با آقای ظریف دیدار کرده است افزود: طرح چهار ماده ای ایران در ارتباط با بحران یمن همچنان روی میز است و در کنار آن ما تعامل و رایزنی های نزدیکی با سازمان ملل، نماینده ویژه سازمان ملل و طرف های درگیر در این ارتباط داریم.

وی با بیان اینکه امیدواریم ان‌شاءالله به زودی گشایش هایی برای خاتمه بحران یمن ایجاد شود افزود: خوشحال هستیم برخی جهات که فکر می کردند با کشتار به اهداف خود در موضوع یمن می رسند به این نتیجه رسیدند که راه حل این بحران سیاسی و انجام مذاکرات فراگیر است.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در مورد وضعیت سند جامع راهبردی ایران و افغانستان نیز گفت: این سند نهایی شده است، به جز یکی دو مورد که آن نیز بسیار قابل حل است. در سفر اخیر آقای عراقچی به افغانستان در ارتباط با این سند گفت‌وگوهای نهایی خوبی انجام شد و امروز نیز که من در خدمت شما هستم سطح دیگری از این گفت‌وگوها در این خصوص در حال انجام است. برای این سند تا کنون وقت زیادی گذاشته ایم و این سند می تواند برای روابط دو جانبه ایران و افغانستان کارگشا باشد.

وی همچنین به برخی از مسائل موجود بین دو کشور در ارتباط با حوزه آب نیز اشاره کرد و گفت: مدیریت آب می تواند نقطه اشتراک بین دو کشور باشد. به جای اینکه به نقطه افتراق تبدیل شود.

وی ادامه داد: امیدواریم که به زودی طرف افغانستانی در مورد دو سه تا موضوع کوچک که باقیمانده زودتر به جمع بندی برسد و جمع بندی خود را اعلام کند و ما همان موقع که این جمع بندی اعلام شود آمادگی برای امضای این سند داریم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در ارتباط با پرونده اسدالله اسدی و حکمی که دادگاه بلژیک برای این دیپلمات ایرانی صادر کرده است گفت: در خصوص دادگاه آقای اسدالله اسدی همانطور که قبلا تاکید کرده ایم ما معتقدیم این فرآیند یک فرآیند بیمار و مسموم بوده است. یک دام و عملیات فریب بوده است و برخی از جهات سوم در آن دخیل بوده اند. در این پرونده نقض آشکار مصونیت دیپلماتیک صورت گرفته است و یک بدعت اشتباه از سوی برخی از کشورهای اروپایی پایه گذاری شده است. در این پرونده ما یک مقابله با نهاد دیپلماسی توسط برخی کوته بینان در تعدادی از پایتخت های کشورهای اروپایی مشاهده می کنیم.

خطیب زاده تاکید کرد: ایران نه تنها حق خود را برای پاسخگویی محفوظ می داند و از تمام ابزارهای حقوقی و سیاسی خود برای احقاق حقوق آقای اسدی استفاده می کند. ما نه تنها رای این دادگاه را به رسمیت نمی شناسیم بلکه خود دادگاه را نیز صاحب صلاحیت نمی دانیم و به کشورهای اروپایی تاکید می کنیم که از این مسیر و بدعت خطرناکی که پایه گذاری کرده اند فاصله بگیرند.

خطیب زاده همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه یکی از مقامات کره جنوبی به تازگی اعلام کرده است که بین این کشور و آمریکا گفت وگوهایی برای پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل از حساب پول های بلوکه شده ایران در سئول انجام شده است گفت: از منابع بانک مرکزی در کره جنوبی مجاری برای پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل معرفی شده بود که دولت قبلی آمریکا آن را بلوکه می کرد. بعد ها بانکی از آمریکا را به عنوان واسط معرفی کردند که ما به خاطر رفتارهای سرکشانه دولت آمریکا این موضوع را نپذیرفتیم. چون مطمئن نبودیم که این پول ها از این طریق به مقصد می رسد. این موضوع مطرح شده که سازمان ملل پول را به واحد پولی کره برداشت کند. ما نیز شنیده ایم که گشایش هایی انجام شده است و امیدواریم که در عمل این گشایش ها انجام شود. ما تا کنون بیش از حد لازم کندی در طرف کره ای دیده ایم. در روزهای اخیر رایزنی های خوبی بین مقامات دو کشور صورت گرفته است و امیدواریم که طرف کره ای برای پرداخت کل بدهی ما و همچنین بدهی ما به سازمان ملل به صورت موثر عمل کند.

سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه به نظر می رسد تغییر رویکردی در ارتباط با موضوع یمن از سوی آمریکا صورت گرفته است و با توجه به این موضوع آیا این می تواند زمینه ای برای همکاری دو کشور ایران و آمریکا در ارتباط با موضوع برجام شود، گفت: این پرونده ها متفاوت از یکدیگر هستند و ربطی به هم ندارند. البته برجام موضوع مهمی برای منطقه بود و ابعاد امنیتی داشت ولی این دو پرونده به هم ربطی ندارند. پرونده منطقه یک موضوع منطقه ای است و اگر آمریکا می خواهد مسیر گذشته خود در مورد منطقه را اصلاح کند باید چک سفیدامضایی را که در ارتباط با موضع یمن به عربستان داده از ریاض پس بگیرد و اگر این موضوع مانور سیاسی نباشد و به صورت عملی انجام شود می تواند به حل بحران یمن کمک کند.

خطیب زاده ادامه داد: اگر دولت عربستان سعودی مسیر محاصره و بمباران یمن را متوقف کند فردای آن روز این امکان وجود دارد که گفت وگوهای یمنی یمنی صورت بگیرد. و قدم های مهمی در راستای پایان درد و رنج مردم یمن انجام شود.

وی ادامه داد: حل و فصل موضوع یمن کمک زیادی به ایجاد صلح و ثبات در خلیج فارس و منطقه می کند.

خطیب زاده در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وال استریت ژورنال به تازگی مطلبی را منتشر کرد و در آن مدعی شده است که آژانس به اسنادی دست یافته است که بخشی از برنامه هسته ای ایران اعلام نشده بوده است، گفت: تمام فعالیت های ایران زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت می گیرد. آژانس از این فعالیت ها آگاه است. آنچه که در مورد آن بحث بوده پرونده ای است که مربوط به گذشته است و این پرونده مختومه شده است. همانطور که به یاد دارید آژانس برای دو مورد درخواست دسترسی داشت که این مربوط به گذشته بود. آژانس در مسیر فنی مسائلی را پرسیده بود که در مسیر فنی نیز جواب آن داده شده است و اینها مربوط به گذشته است و جواب های ایران نیز فنی و قانع کننده بوده است.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به این سوال که اخیرا نشریه بلومبرگ مطلبی را مطرح کرده مبنی بر اینکه آمریکا به دنبال کاهش بخشی از تحریم ها علیه ایران است از جمله اینکه ایران بتواند بخشی از نفت خود را بفروشد یا از صندوق بین المللی پول وام دریافت کند تصریح کرد: ما گفته ایم که ایالات متحده آمریکا باید به تعهدات خود ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل برگردد و این موضوع کم و کاست ندارد و انتخابی نیست.

این دیپلمات ارشد کشورمان تصریح کرد: قطعا فروش نفت از سوی ایران یکی از این مسائل است و شما می دانید که نفت یک موضوع نیست بلکه زنجیره است. ما باید بتوانیم نفت مان را بفروشیم. در این ارتباط باید کشتی های ما بیمه داشته باشند و امکان برگشت پول های حاصل از فروش نفت به کشور وجود داشته باشد.

خطیب زاده با تاکید مجدد مبنی بر اینکه آمریکا باید بدون هیچ کم و کاستی به صورت موثر به تعهدات خود بازگردد گفت: اینکه آمریکا بخواهد عاقلانه رفتار کند نه تنها ما جلوی آن را نمی گیریم بلکه از آن استقبال می کنیم و آنها را به انجام این موضوع تشویق می کنیم.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوالی که آیا ایران از نتایج گفت وگوهای اخیر وزرای خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس با وزیر خارجه آمریکا در ارتباط با برجام آگاهی دارد، گفت: در مورد اینکه در گفت وگوهای اروپایی ها و آمریکایی ها چه می گذرد و چه گذشته است ما در ارتباط با آن سوال نمی کنیم و آنچه که برای ما مهم است اجرای تمام و کمال تعهدات از سوی اروپایی ها و آمریکایی هاست.

وی همچنین با بیان اینکه رایزنی های ما به صورت مرتب با اروپایی ها وجود داشته و ادامه خواهد داشت، افزود: کمیسیون مشترک برجام مجرای بسیار خوبی برای این گفت وگوهاست و احتمالا در انتهای اسفند اگر پروتکل های کرونایی اجازه دهد کمیسیون مشترک برجام برگزار خواهد شد.

سخنگوی وزارت خارجه در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه وزیر امور خارجه شب گذشته در گفت وگوی تلویزیونی خود برای چندمین بار اعلام کردند که ایران عجله ای برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد. این در حالیست که شاهد تاثیر تحریم ها و فشارها بر روی زندگی مردم هستیم و سوال این است که در این سیاست عجله نداریم آیا منافع و مصالح مردم که بیشترین بار تحریم بر روی دوش آنهاست لحاظ شده است یا نه؟ اظهار کرد: در جواب این سوال باید یک مقدمه کوتاه را بیان کنم و آن این است که ما باید حتما به روابط اقتصادی و خارجی خود تنوع ببخشیم. روابط خود را در تعامل با کشورها در وضعیت متوازن قرار دهیم و از طرف دیگر به این موضوع توجه داشته باشیم که پاسخ اصلی بسیاری از مشکلات ما در داخل است و باید نگاه مان به داخل باشد.

وی ادامه داد: در ارتباط با موضوع برجام ایران تمام زمینه ها و فضای لازم را برای جبران مسیر گذشته آمریکا و نقض پیمان هایی که اروپایی ها در این زمینه داشتند آماده کرده است و در همین چارچوب ایران یک سال صبر کرد و بعد از آن اقدام به کاهش تعهدات برجامی خود کرد. ما از برجام خارج نشدیم و این آمریکا بود که از برجام خارج شد.

خطیب زاده ادامه داد: اینکه آمریکایی ها بخواهند عاقل شوند ما جلوی آنها را نمی گیریم بلکه استقبال می کنیم که آمریکایی ها به مسیر گردن کشی که دولت قبلی آمریکا در پیش گرفته بود خاتمه دهد ولی برای ما مهم است که عمل آمریکا چگونه است. ما منتظر می مانیم که طرف مقابل به کلیه تعهدات خود عمل کند و اگر چنین اتفاقی بیفتد ما نیز به تعهدات خود عمل می کنیم و مسیر بازگشت به تعهداتمان را پیگیری می کنیم.

خطیب زاده با تاکید بر اینکه ما همچنان عضو برجام هستیم و آنها میز مذاکره و میز برجام را ترک کردند، گفت: ما هنوز پشت میز هستیم و آنها پشت میز نیستند به تعهداتشان عمل کنند تا پشت میز بیایند و بعد تازه می توانیم ببینیم که چه موضوعاتی را می توان با آنها مطرح کرد.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آقای ظریف به تازگی پیشنهادی را در ارتباط با ایفای نقش آقای بورل به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مطرح کرده اند. آیا ما رایزنی هایی با اروپایی ها در این زمینه داشته ایم و اکنون وضعیت رایزنی های ایران با کشورهای اروپایی در ارتباط با موضوع برجام چگونه است گفت: اروپا به معنای جدیدش دو کلاه دارد، یک کلاه همان سه کشور اروپایی هستند که عضو برجام هستند و متاسفانه علی رغم برخی از سخنان به تعهدات خود در برجام عمل نکردند.آقای بورل به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بخشی دیگر از این موضوع به عنوان هماهنگ کننده برجام و در مقدمه برجام وظایفی برای ایشان در این چارچوب تعیین شده است و آنچه که آقای دکتر ظریف مطرح کردند یادآوری نقش آقای بورل به عنوان هماهنگ کننده و نقش تسهیل کننده اتحادیه اروپا در مسیر برجام.

خطیب زاده با بیان اینکه رایزنی های ما با طرف های اروپایی از نزدیک ادامه دارد. گفت وگوهایی انجام شده و در حال انجام است ادامه داد: نمایندگی ما در بروکسل فعال است و مقام های جمهوری اسلامی ایران با همتایان شان در اروپا از جمله آقای بورل در تماس هستند. برخی از این تماس ها اعلام می شود و در مورد برخی لزومی برای اعلام شدن وجود ندارد.

خطیب زاده با بیان اینکه ما در این مسیر کم و کاستی نداریم افزود: ما فکر می کنیم که اروپا با انجام تعهدات خود می تواند در این مسیر سازنده باشد. می تواند مسیر غلطی را که در این مدت در عدم اجرای تعهداتش داشته جبران کند.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در ابتدای این نشست گزارشی از فعالیت های هفته گذشته وزارت خارجه ارائه داد.