ظریف: آمریکا ناگزیر است به برجام برگردد

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امشب (یکشنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی پرداخت.

رئیس دستگاه دیپلماسی ضمن تبریک دهه فجر و روز نیروی هوایی، ایام ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) را نیز تبریک گفت.

* حتما توپ در زمین ما نیست

وزیر امور خارجه درباره بازگشت آمریکا به برجام و اظهارات آمریکایی‌ها که گفته‌اند توپ در زمین ایران است، گفت: حتما توپ در زمین ما نیست. امروز رهبری کاملا صریح مشخص کردند. ما گفته‌ایم که آمریکا بوده که برجام را نقض کرده و ایران حتی در زمان نقض برجام توسط ترامپ یک سال تعهداتش را انجام داد و بعد از آن هم در چارچوب برجام تعهداتش را کاهش داده است. ما مراحل مختلف را که در ماده ۳۶ برجام پیش بینی شده را طی کردیم.

ظریف خاطرنشان کرد: رژیم ترامپ بدون هیچ دلیلی و بدون طی کردن مراحل از برجام خارج و آن را نقض کرد و نه تنها خودش برجام را نقض کرد بلکه دیگر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا را وادار به نقض تعهداتشان کرد. کشورهایی که می‌خواستند براساس قطعنامه شورای امنیت عمل کنند را تنبیه کرد.

* هنوز دولت بایدن نتوانسته است کاملا تصمیم بگیرد چه کار می‌خواهد بکند 

وزیر خارجه بیان کرد: بایدن باید تصمیم بگیرد. احساس می‌کنم، هنوز دولت بایدن نتوانسته است کاملا تصمیم بگیرد چه کار می‌خواهد بکند و از حرف‌های بالا پایینی که می‌زنند مشخص است. آنها باید یک تصمیم را بگیرند و اینکه آیا می‌خواهند سیاست ترامپ را ادامه دهند یا سیاست جدیدی را انتخاب کنند.

وی با بیان اینکه خودشان گفتند سیاست ترامپ شکست خوره بود و قصد نداریم سیاست ترامپ را ادامه دهیم، اظهار داشت: اگر قصد ندارند آن سیاست را ادامه دهند باید از آن سیاست جدا شوند. آن سیاست جواب نداده و شکست خورده است. 

ظریف خاطرنشان کرد: تحلیلم این است که هنوز دولت بایدن نتوانسته برای خودش تصمیم بگیرد که چه کار می‌خواهد بکند و حرف‌های کلی و بی مبنا و بی پایه می‌زند. فکر می‌کنم هنوز فرصت دارند که این تناقض گویی‌هایی که بین حرف‌های خودشان است را اصلاح کنند.

* کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشده باشد

وی درباره اظهارات وزرای خارجه اتحادیه اروپا و مقامات آمریکایی درباره مباحث دفاعی ایران و منطقه گفت: کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشده باشد. راجع به سایر موضوعات صحبت و بحث شده و تصمیم گرفتیم که آن موضوعات در برجام دیده نشود و برای این تصمیم هم هزینه‌هایی پرداخت شده است. بالاخره هر مذاکره‌ای بده بستان است.

ظریف اضافه کرد: آنها یک چیز‌هایی را باید ارائه می‌کردند و یک خواسته‌هایی داشتند و برخی از خواسته‌های آنها را ما نمی‌پذیرفتیم و حتی برخی از خواسته‌های خود را توانسته بودند در قطعنامه ۱۹۲۹ بیاورند مثل محدودیت‌های موشکی و تحریم تسلیحاتی. ما مثلا پذیرفتیم که وارد این بحث‌ها نشویم و آنها هم به خاطر اینکه ما وارد این بحث‌ها نشده بودیم، مثلا تحریم را به محدودیت‌های تسلیحاتی تبدیل کردند و پنج سال این محدودیت‌ها را ادامه دادند. البته ما در بیانیه‌ای که همزمان با تصمیم ۲۲۳۱ صادر کردیم هیچ کدام را نپذیرفتیم، ولی واقعیت این است که محدودیت تسلیحاتی ما تا مهر ماه امسال ادامه داشت، چون ما حاضر نشدیم راجع به برخی موضوعات صحبت کنیم.

* آن کسی که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آنکه بدهکار است آنها هستند

وزیر خارجه بیان کرد: در همه این موضوعات مثل خود برجام که امروز رهبری فرمودند آنکه طلبکار است ما هستیم و آن کسی که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آنکه بدهکار است آنها هستند. در موضوع منطقه و تسلیحات ما مدعی هستیم، متهم نیستیم. این آمریکاست که صدها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه ما می‌کند.

ظریف افزود: ۲۵ درصد کل تسلیحات دنیا به منطقه ما ریخته می‌شود. این از کجا می‌آید. ۷۰ میلیارد دلار سعودی چگونه هزینه تسلیحات می‌کند؟ ۲۲ میلیارد دلار امارات عربی متحده که کل جمعیت بومی‌اش یک و نیم میلیون نفر است، هزینه تسلیحات می‌کند. اینکه امروز بایدن تصمیم می‌گیرد از یمن کنار بکشد و دخالت نکند، مشخص است شش سال است کدام کشور باعث این همه جرم و جنایت در یمن شده است.

وی گفت: اگر قرار بود یک روزی در این زمینه‌ها صحبت می‌شدکه نشد و اگر قرار بود صحبت می‌شد کسی که باید پاسخگو بود غربی‌ها بودند، ما نبودیم. میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشورهای همسایه است. اگر قرار باشد عربستان روزی با ایران این بحث‌ها را بکند باید هزینه‌های تسلیحاتی خود را به کسری از این هزینه‌ها کاهش دهد تا بتواند با ایران سر میز بنشیند.

*  اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند

ظریف تصریح کرد: برجام با توجه به عدم موافقت راجع به سایر موضوعات نهایی شد و توافقی که یک بار به نتیجه رساندیم دوباره بحث نمی‌کنیم. اینکه برخی‌ها به خاطر اینکه بدهکاری خود را بپوشانند، ادعای طلبکاری می‌کنند.

وی با بیان اینکه اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند، اظهار داشت: اروپایی‌ها نشان دادند که نه تنها قدرتی در برابر شرکت‌های خود ندارند و شرکت‌های آنها به جای اینکه به پایتخت‌های خودشان گوش کنند به واشنگتن گوش می‌کنند. این را اروپایی‌ها باید درمان کنند. برای اینکه دست پیش را بگیرند که پس ندهند، حرف‌های دیگری را می‌زنند.

وزیر خارجه خطاب به اروپایی‌ها خاطرنشان کرد: شما بروید مشکل خودتان را حل کنید. این مشکل را حل کنید که الان ماکرون گفته ما در مورد چین نباید دنباله رو آمریکا باشیم. اروپایی‌ها باید این مشکلات استراتژیک راهبردی را حل کنند که دنباله رو نباشند. 

* ایران در برجام هست و از برجام خارج نشده، آن کسی که خارج شده آمریکاست

وزیر خارجه افزود: دوست داریم با اروپا رابطه خوب داشته باشیم. دوست داریم آمریکا به برجام بازگردد و برجام که این میزان درباره آن مذاکره شد مجددا به صورت کامل اجرا شود. ایران در برجام هست. ایران از برجام خارج نشده، آن کسی که خارج شده آمریکاست و آنکه برجام را نقض کرده اروپاست. آنها باید کارشان را اصلاح کنند و مقام معظم رهبری هم امروز صریح اعلام کردند که آنها برگردند و تعهداتشان را اجرا کنند ما هم برمی‌گردیم.

* هیچ دستپاچگی نداریم/ آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند

رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا ما برای این کار عجله داریم؟ اظهار داشت: هیچ دستپاچگی نداریم. آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند. الان دولت بایدن وارث یک بدنامی است. این بدنامی امروز داخل آمریکا هست. قرار است روز سه‌شنبه ترامپ به خاطر فضاحتی که راه انداخت در سنا محاکمه شود ولی به خاطر دعواهای داخلی حزبی احتمال دارد در این دعواها به جایی نرسند و این ننگ برایشان باقی بماند که رئیس جمهوری که آمده علیه کنگره شورش راه انداخته است.

* بایدن با فاجعه در داخل و در خارج آمریکا مواجه است

وی گفت: در داخل آمریکا اختلاف بین ایالت‌های قرمز و آبی اساسی است. شنیدیم در ایالت تگزاس می‌خواهند راجع به جدا شدن ایالت تگزاس از آمریکا صحبت کنند. بایدن با فاجعه در داخل و در خارج آمریکا مواجه است. اگر آمریکا در جهان حیثیتی داشت ترامپ آن حیثیت را نابود کرد. بایدن می‌خواهد میراث را حفظ کند می‌خواهد روش ترامپ را ادامه دهد حتما نتیجه‌اش همان خواهد بود فقط فایده‌اش برای بایدن این خواهد بود که مقدار بیشتری بی حیثیتی آمریکا را در سطح بین‌المللی ادامه می‌دهد.

*  آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند به برجام برگردند و انتخاب بهتری ندارند

ظریف گفت: ما عجله‌ای نداریم. مردم ما چهار سال سختی را تحمل کردند و البته وظیفه ماست که این سختی‌ کم شود. مردم چهار سال این سختی را تحمل کردند حالا دو ماه هم روی آن. آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند به برجام برگردند و انتخاب بهتری ندارند. توافق بهتری نصیبشان نخواهد شد. خودشان که در مذاکرات بودند مشاور امنیت ملی و رئیس جدید سیا در مذاکرات بودند و وزیر خارجه در حاشیه مذاکرات بوده‌ و قائم مقام وزیر خارجه در مذاکرات بوده است. همه اینها سابقه مذاکراتی را می‌دانند و می‌دانند این بحث‌ها جای باز شدن مجدد ندارد.

*  هر چه زمان بگذرد آمریکایی‌ها وقت خودشان را تلف کرده‌اند

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: هر چه زمان بگذرد آمریکایی‌ها وقت خودشان را تلف کرده‌اند. ما موظف به اجرای مصوبه مجلس هستیم. البته مصوبه مجلس نیز روشن است و هر زمانی که آمریکا به تعهداتش عمل کند و تحریم‌ها را بردارد ما هم برمی‌گردیم ولی روز سوم اسفند بالاخره یک اتفاقاتی می‌افتد. قابل بازگشت هست ولی آمریکایی‌ها یک فرصت‌هایی را از دست خواهند داد. 

به گفته ظریف این تصمیمی است که دولت بایدن باید اتخاذ کند.

*  تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد/ ما از این قضیه ضرر نمی‌کنیم

وزیر خارجه درباره سوم اسفند و اجرای قانون مجلس درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی خاطرنشان کرد: این به معنای آن نیست که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخراج می‌شوند. تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد. آنها هستند که ضرر می‌کنند ما از این قضیه ضرری نمی‌کنیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی یادآور شد: البته گفته‌ایم امکان بازگشت و معکوس کردن این روند است. آنها می‌توانند وقت خودشان را از دست بدهند و این معکوس کردن را به تعویق بیندازند، می‌توانند هم زودتر عمل کنند. کار دشواری نیست و آنها بالاخره باید تصمیمشان را بگیرند.

ظریف اضافه کرد: آنچه به نظر می‌رسد این است که دلشان می‌خواهد برگردند، ولی هنوز نتوانسته‌اند تصمیم بگیرند و ما صبر می‌کنیم تا تصمیم‌شان را بگیرند.

* قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتمان برنمی‌گردیم

وی درباره برخی مطالب منتشر شده در تعدادی از رسانه‌های خارجی و اینکه مثلا قرار است تحریم‌ها کاملا لغو نشود و ایران مقداری نفت بفروشد و در قبال آن به تعهداتش بازگردد،  تصریح کرد: ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتش برنمی‌گردد. آمریکا باید این را بداند کشوری که نقض کرده آمریکا بوده و آمریکا تعهداتش را اجرا کند. اینکه بخواهند اقدامات مثبتی کنند و آن را ارائه دهند، ما به اقدامات آنها دقت می‌کنیم. ولی همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، بازگشت ایران به تعهداتش زمانی خواهد بود که مشکلی که براساس آن ما ماده ۳۶ را اعمال کردیم آن مشکل برطرف شود.

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: برجام را با چشم باز و بدون اعتماد به طرف مقابل مذاکره کردیم و مشخص کردیم که اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام نداد، ما می‌توانیم این اقدامات را انجام دهیم. 

*  آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم

ظریف همچنین تصریح کرد: راستی آزمایی خیلی راحت است و ما باید نفت بفروشیم و پول نفت را نیز برگردانیم و نفت را هر مقدار که می‌خواهیم بفروشیم. آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم و یا اینکه چه میزان از پول آن را برای چه کاری برگردانیم.

وزیر خارجه گفت: برجام کاملا واضح است. هیچ محدودیتی در فروش نفت و بازگرداندن پول نفت نداریم. البته تعهدات آمریکا در برجام فقط نفت و پول نفت نیست و آمریکا یکسری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری حتی اگر برجامی هم نبود این کشور را متعهد کرده است که انجام دهد.

وی افزود: تایید صلاحیت دیوان دادگستری در موضوع عهدنامه مودت ثابت کرد که ایران کشوری قانونمدار است و آمریکا کشور قانون شکنی است. برای ما باعث تاسف است که آقای بایدن هم مجبور شده از تصمیم دیوان اظهار تاسف کند. در حالی که دیوان بین‌المللی دادگستری به یک توافقنامه معتبر بین ما و آمریکا استناد کرده است و گفته من حق شنیدن شکایت ایران را دارم.

* ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد

وزیر خارجه درباره اظهارات امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و اینکه عربستان سعودی در مذاکرات مشارکت داده شود نیز گفت‌: ما اصلا مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد. ما برجامی داریم که مذاکره شده و کاملا مشخص است، ۱۵۰ صفحه سند است و همه ما کلمه به کلمه آن را مذاکره و توافق کرده و بالا و پایین کردیم. برخی را آنها دوست نداشتند، برخی را ما دوست نداشتیم.

وی با بیان اینکه ممکن است آقای ماکرون یک چیزهایی را دوست نداشته باشد، خطاب به ماکرون گفت: کسی شما را ناگزیر نکرده بود به توافق بپیوندید. شما خودتان قطعنامه را در شورای امنیت آوردید و همه دستتان را بالا آورده و به آن رای دادید. این توافق سر جایش است. ما راجع به چیزی نمی‌خواهیم مذاکره کنیم که عربستان سعودی هم در مذاکره باشد.

* ظریف خطاب به ماکرون: ما در مورد منطقه می‌خواهیم با عربستان سعودی صحبت کنیم، شما جایی ندارید

ظریف خطاب به ماکرون خاطرنشان کرد: ما در مورد منطقه می‌خواهیم با عربستان سعودی صحبت کنیم، شما جایی ندارید. در بحث منطقه کشورهای منطقه باید مذاکره کنند. قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای سال ۱۳۶۶ است. بند هشت این قطعنامه براساس پیشنهاد ایران وارد قطعنامه شده است که دبیرکل سازمان ملل با هشت کشور منطقه خلیج فارس (ایران، عراق، امارات عربی متحده، عربستان سعودی، بحرین، کویت و قطر) بنشیند درباره امنیت صحبت کند و هیچ جا نگفته با آقای فرانسه یا آقای آمریکا بنشیند صحبت کند. آن کسی که قرار است صحبت کند هشت کشور منطقه است، نه حتی شورای همکاری خلیج فارس و دو کشور دیگر. هشت کشور منطقه. آقایان نروند برای خودشان چیزی را ابداع کنند. چرخ را از نو اختراع نمی‌کنند.

وی ادامه داد: ما یک برجام داریم که مذاکره شده و نیاز به مذاکره مجدد ندارد.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: یک قطعنامه ۵۹۸ هم داریم که بند هشت آن اجرا نشده و آقای دبیرکل هر وقت بخواهد این هشت کشور منطقه هستند. چرا این هشت کشور دور یک میز ننشستند چون سعودی‌ها همیشه امید داشتند جنگ‌های خود را از طریق دیگران انجام دهند. یک روزی می‌خواستند این جنگ را از طریق صدام حسین انجام دهند، ۷۵ میلیارد دلار سلاح برای صدام حسین خریدند و هشت سال بعد شاهد بودند این سلاح‌ها را علیه خودشانن به کار برد. بعد این پول‌ها را در جیب ترامپ ریختند.

ظریف ادامه داد: خبر داریم وقتی امیر سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد و ایران هم پذیرفت، یکی دو تن از سران کنونی شورای همکاری گفتند صبر کنید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد، ولی ترامپ رفت و ایران قدرتمند از گذشته در منطقه هست.

* بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است

وی با بیان اینکه این کشورها الان سراغ رژیم صهیونیستی رفته‌اند خطاب به آنها، اظهار داشت: بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است. اگر ترامپ و صدام به شما وفا نکردند، نتانیاهو به ترامپ وفا نکرد و وقتی بایدن برد، نتانیاهو عکس ترامپ را از صفحه توئیتر خود برداشت. حالا شما به این آدمی که نمی‌تواند امنیت خودش را حفظ کند و ده پرونده فساد دارد که روزی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نباشد باید به زندان برود، به این آدم اعتماد کرده‌اید که برای شما امنیت بیاورد.

وی افزود: سیاست کشورهای منطقه که باعث شده کسی مثل ماکرون خود را متولی اینها بداند و اینها به ماکرون یا بدتر از آن نتانیاهو متوسل شوند که برای آنها امنیت بخرد، قطعنامه ۵۹۸ باز است و بند هشت می‌گوید دبیرکل به اضافه هشت کشور و این هشت کشور هستند که می‌توانند پشت میز باشند.

ظریف خطاب به ماکرون گفت: جناب آقای ماکرون جنابعالی هیچ حقی ندارید که پشت این میز باشید. اگر برجام است که برجام مذاکره‌ای ندارد، اگر منطقه است، منطقه را ما با منطقه مذاکره می‌کنیم.

* اگر دوستان قطری و کویتی بخواهند مساعی جمیله را به کار ببرند ما مانع نمی‌شویم/ آن آقابالاسر وجود نخواهد داشت

وزیر امور خارجه درباره میانجیگری بین ایران و عربستان و اینکه آیا برای احیای روابط با ریاض به میانجی نیاز داریم؟ خاطرنشان کرد: اگر دوستان قطری و کویتی بخواهند مساعی جمیله را به کار ببرند ما مانع نمی‌شویم. آمادگی داریم با کشورهای همسایه رابطه همسایگی داشته باشیم. طرح صلح هرمز که رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل ارائه و بعد براساس آن طرح به هفت کشور نامه نوشتند.

وی خطاب به کشورهای منطقه بیان کرد: این طرح روی میز است. ما به شما پیشنهاد نکردیم که این طرح را قبول یا رد کنید. ما گفتیم شما هم ایده‌های خود را روی میز بگذارید. اگر ایده شما این است که یک آقا بالاسر بیاید و برای شما امنیت فراهم کند، آن آقا بالاسر وجود نخواهد داشت. ایده خود را روی میز بگذارید که ما هشت کشور چگونه می‌توانیم با هم همکاری کنیم.

* هشت کشور منطقه نیاز به قیم و مدعی ندارند

وی گفت: به دولت سعودی، امارات و بحرین و سایر دولت‌های منطقه، البته سه کشور دیگر و عراق که مشکلی ندارند و وزیر خارجه عراق هم هفته گذشته ایران بود و عراق هم مایل است نقش مثبتی ایفا کند، پیشنهاد می‌کنم که ما آمادگی داریم پشت یک میز بنشینیم و گفت‌وگو کنیم. دبیرکل سازمان ملل نیز براساس قطعنامه ۵۹۸ حقی را دارد که بتواند این کار را شروع کند و اگر دبیرکل بخواهد می‌تواند شروع کند. اگر نخواهد، هشت کشور منطقه نه نیاز به قیم و نه مدعی دارند. خودشان عاقل و بالغ هستند و آنها فقط برای دوشیدن به اینها نیاز دارند و فقط می‌خواهند ۲۵ درصد سلاح‌های دنیا را به این منطقه بریزند و پولش را از آنها بگیرند و بعد به ما بگویند اینها که نمی‌توانند از این سلاح‌ها استفاده کنند. 

وزیر خارجه گفت: اگر جای کشورهای منطقه بودم اجازه نمی‌دادم این همه منابع که می‌تواند صرف توسعه و زدودن فقر از جهان اسلام شود، صرف هزینه‌های تسلیحاتی شده و به جیب کسانی برود که ذره‌ای احترام برای شما قائل نیستند.

*  آمریکایی‌ها باید نشان دهند این تجربه دوباره تکرار نخواهد شد

وی درباره خسارت‌های برجام نیز افزود: آمریکا باید تعهداتش را انجام دهد و ما این تعهدات را راستی آزمایی می‌کنیم. البته راستی آزمایی دشوار نیست و ما بلافاصله برمی‌گردیم و اجرا می‌کنیم. بعد بحث می‌کنیم راجع به اینکه آمریکا که از برجام خارج شده چطور می‌تواند به ۱+۵ برگردد. آمریکا اگر تعهداتش را اجرا کند علی القاعده ۱+۴ و ایران مخالفتی نمی‌کنند که آمریکا برگردد. برمی‌گردد و آنجا باید یکسری چیزها مشخص شود. یکی از چیزهایی که باید مشخص شود این است که چگونه دوباره این تجربه تکرار نشود و ما چطور می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که چهار سال دیگر رئیس جمهور دیگری مثل ترامپ نیاید. بالاخره ترامپ ۷۴ میلیون رای داشته و آمریکایی‌ها باید نشان دهند این تجربه دوباره تکرار نخواهد شد. 

* بعید می‌دانم این آینده خیلی نزدیک باشد/ فعلا گام اول اجرای تعهدات است

ظریف اضافه کرد: همانطور که حضرت آقا فرمودند پیش شرط بازگشت آمریکا به تعهداتش و بازگشت ایران به تعهداتش یکی از موضوعاتی است که باید درباره آن گفت‌وگو کنیم. اگر گفت‌وگویی است راجع به این موضوعات است نه موضوعات خارج از برجام.

وزیر خارجه تصریح کرد: ما باید مطمئن شویم دفعه بعد تعهدات انجام می‌شود. یکی از این راه‌ها این است که باید خسارات مردم ایران معلوم شود. بالاخره مردم ایران خسارت دیدند و یکی از این راه‌ها این است که تضمین شود این چیزها تکرار نشود. اینها بحث‌هایی است که در آینده خواهیم داشت. البته بعید می‌دانم این آینده خیلی نزدیک باشد، فعلا گام اول اجرای تعهدات است. 

* سفر گریفیتس به تهران ربطی به موضع گیری اخیر بایدن ندارد

وزیر خارجه درباره سفر «مارتین گریفیتس» نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران گفت: مدتی است که قرار بود گریفیتس به ایران بیایید و آمدن گریفیتس ربطی به موضع گیری اخیر بایدن ندارد و قرار است فردا با آن دیدار کنم.

ظریف ادامه داد: در فروردین ۹۴ که جنگ یمن شروع شد، ایران یک پیشنهاد چهار ماده‌ای برای خاتمه بحران یمن ارائه کرد و همین امروز هم اگر قرار باشد راه‌حلی برای یمن باشد، همان است.

* چرا راه‌حل ایران برای بحران یمن اجرا نشد؟

وی با طرح این پرسش که چرا راه‌حل ما اجرا نشد؟ پاسخ داد: محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی بعد از اینکه عادل الجبیر سفیر وقت عربستان در آمریکا توافق کرد بحران تمام شود گفت ما ظرف سه هفته یمن را شکست می‌دهیم. یک ماه دیگر شش سال می‌شود، شش سال است یمن را به خاک و خون کشیدند و آتش بسی که روی میز و آماده بود و یمنی‌ها و گروه‌های یمنی پذیرفته بودند، صرفا به خاطر خیال بافی محمد بن سلمان و خام شدن مقامات آمریکایی و بعد هم ترامپ همدست آنها شد باعث شش سال فاجعه در یمن شد که امروز همه دنیا قبول دارد که بزرگ‌ترین فاجعه انسانی است.

* خوشحالیم بعد از شش سال دولت بایدن فهمیده که آن راه، غلط است/  یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند

وزیر خارجه بیان کرد: خوشحالیم بعد از شش سال دولت بایدن فهمیده که آن راه، راه غلطی است و اگر راه غلطی بوده، متوقف کنید چک سفید امضایی که در اختیار سعودی قرار داده‌اید و اجازه دهید این جنگ خانمانسوز که هیچ پایانی ندارد و هیچ وقت سعودی نمی‌تواند در این جنگ ببرد. سه هفته شد شش سال و شش سال مردم را به خاک و خون کشیدند و شش سال منطقه را ناامن کردند، همانطور که ۱۱ سال سوریه را ناامن کردند. در سوریه شکست خوردند چون این سیاست‌ها و تفکر محکوم به شکست است.

ظریف ادامه داد: همسایگان ما باید این تفکر را کنار بگذارند. این روش‌ها جوابگو نیست. آمریکا ان‌شاءالله یک مقدار عقلانیت را حاکم کرده است و باید در عمل دید. ما همیشه آماده بودیم و یمنی‌ها نیز همیشه آماده بودند.

وزیر خارجه عنوان کرد: یمنی‌ها از روز اول آماده پایان دادن به خشونت بودند، شاهد بودیم استقبال کردند، ولی یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند. دفاع حقی است که در ماده ۵۱ منشور ملل متحد به رسمیت شناخته شده و نمی‌شود روی سر مردان و زنان و کودکان یمنی و در بیمارستان‌ها و مدارس بمب بریزید و توقع داشته باشید یمنی‌ها پاسخ ندهند. متوقف کنید، حتما جنگ متوقف می‌شود.

* فکر می‌کنند با چهار تا سلاح آمریکایی و با درست کردن القاعده و داعش و جبهه النصره و نمونه‌های مشابه آن در یمن و کشتن مردم می‌توانند خواست مردم را سرکوب کنند

ظریف اضافه کرد: این سیاست شکست خورده‌ای است. مگر در سوریه دستاورد داشت؟ وقتی صدام رفت برای ۱۳ سال حاضر نشدند به بغداد سفیر بفرستند بالاخره مجبور شدند سفیر بفرستند و دولت مردمی عراق را به رسمیت بشناسند. همین اتفاق در مورد سوریه می‌افتد و همین اتفاق درباره یمن رخ خواهد داد. اشتباه اینها این است که فکر می‌کنند با چهار تا سلاح آمریکایی و با درست کردن القاعده و داعش و جبهه النصره و نمونه‌های مشابه آن در یمن و کشتن مردم می‌توانند خواست مردم را سرکوب کنند.

وی خطاب به این کشورها خاطرنشان کرد: این تجربه را چند بار این حکام باید تکرار کنند تا متوجه شوند. یک بار با ایران در زمان صدام چنین کردید شکست خوردید بعد صدام علیه خودتان شروع کرد. باز هم وقتی مردم عراق حکومت مردمی به پا کردند حاضر نشدید به عراق سفیر بفرستید. ۱۱ سال تلاش کردید حکومت عراق را سرنگون کنید.

* خواستید منطقه را به آتش بکشید، ولی نتوانستید

وزیر امور خارجه بیان کرد:  ابومصعب الزرقاوی را چه کسی درست کرد؟ داعش را چه کسی درست و از آن حمایت کرد و چه کسی به آنها سلاح داد؟ به کسانی که می‌خواستند دولت عراق را سرنگون کنند. فراموش نکنیم داعش از عراق شروع شد. ابومصعب الزرقاوی پدر داعش کارش را از عراق شروع کرد.

وی خطاب به این کشورها گفت: شما خواستید منطقه را به آتش بکشید، ولی نتوانستید. منطقه را نابود کردید، ولی خودتان نابود شدید. منطقه نابود شد، ولی شما موفقیتی به دست نیاوردید.

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: لازم است همسایگان ما آن دیدگاه را کنار بگذارند و با دیدگاه جدیدی وارد شوند و خواهند دید مردم ایران و جمهوری اسلامی و رهبری خواهان روابط همسایگی هستند. برای ما همسایگان از همه چیز مهمتر هستند. آغوش ایران برای همسایگان همواره باز بوده و می‌توانند به این آغوش بازگردند.

* کم کم داشتند، ما را دور می‌زدند/ ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد

ظریف درباره حضور ایران در منطقه قفقاز اظهار داشت: فشارهایی که آمریکایی‌ها وارد کردند یک واقعیت است. برخی سیاست‌های سخت گیرانه‌ای که در گذشته درباره ترانزیت و دیگر موضوعات داشتیم، نیز یک واقعیت است. شاید درست باشد که کم کم داشتند، ما را دور می‌زدند. یعنی خطوط دیگری درست کرده بودند که طرح کمربند راه چین تقریبا ایران را دور می‌زد و ما خیلی از اینها را تا حالا معالجه کردیم.

وزیر خارجه بیان کرد: ان‌شاءالله با توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد فعلا در پیشنهاد هر دو طرف اینکه ایران باید یک بخشی از کمربند راه باشد و این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کند به خاطر اینکه ایران از نظر جغرافیایی بهترین شرایط را دارد و اینها ان‌شاءالله دارد برمی‌گردد.

ظریف عنوان کرد: در مورد ارتباطات اعم از ارتباطات مواصلاتی و مخابراتی و خطوط لوله انرژی، جمهوری اسلامی ایران در منطقه نقش پیدا می‌کند. در قفقاز الان طرحی است که این خطوط مواصلاتی بعد از پایان بحران قره باغ، ما یکسری خطوط مواصلاتی از گذشته در منطقه داشتیم که متوقف شده بود یکی از این خطوط راه آهن جلفا - نخجوان - ایروان - دریای سیاه است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند.

وی توضیح داد: اینها کریدور جنوب - غرب از خلیج فارس یا حتی از دریای عمان از طریق چابهار تا دریای سیاه از یک طرف، از طریق ایران، نخجوان، ارمنستان، گرجستان و جنوب - شمال یعنی ایران از یک طرف جمهوری آذربایجان و روسیه، از یک طرف ایران، نخجوان، ارمنستان، آذربایجان و روسیه و اینها الان فراهم شده است. 

وزیر امور خارجه بیان کرد: در سفرم به منطقه قفقاز، ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. به لطف خدا رابطه ما با پنج کشوری که در خطوط مواصلاتی نقش دارند، خوب است و در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم.

*  کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند / نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی

رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: باید به دنبال بازی برد - برد باشیم و بازی‌هایی را دنبال کنیم که منافع همه در آن باشد. همسایگان ما نیز باید همین طور فکر کنند. بازی‌های برد - باخت مربوط به دوران گذشته است. در دوران امروز هر کس به دنبال بازی برد - باخت برود، احتمال اینکه بازنده کامل باشد زیاد است.

ظریف اضافه کرد: الان این امکان را داریم با یک کنسرسیوم در منطقه قفقاز بتوانیم مسیری را ایجاد کنیم که باعث آرامش بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان شود و دیگر یک بحران قره باغ را نبینیم و بتوانند باعث آرامش بیشتر بین گرجستان و روسیه و همچنین باعث آرامش بیشتر بین ارمنستان و ترکیه شود و همه کشورهای منطقه از آن بهره‌مند شوند.

وی گفت: نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی. سایرین هم باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از این منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند.

*  فاصله زیادی با تمام شدن توافق با چین نداریم

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین درباره آخرین وضعیت نقشه راه ۲۵ ساله با چین اظهار داشت: در سفر اخیرم به چین آقای «وانگ یی» وزیر خارجه این کشور درباره پیشنهاد متقابلی که ایران داده بود گفت ما در حال نهایی کردن پیشنهاد ایران هستیم. احساس می‌کنم فاصله زیادی با تمام شدن توافق و بعد طی مراحل نداریم.

*  اعزام رایزن بازرگانی توسط وزارت صمت صورت می‌گیرد

ظریف درباره ساختار وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد: رایزن بازرگانی را باید وزارت صمت بفرستد. ما وظیفه هماهنگی داریم و معاون اقتصادی متمرکز است و یکی از تجربیات موفق ما تجدید ساختار بود. ما کمتر در حوزه اقتصادی متمرکز شدیم و در حوزه های میدانی بیشتر تمرکز داشتیم و الان می‌توانیم تلاش کنیم آن تمرکز به حوزه اقتصادی ترجمه شود و نیازمند ایجاد یک توازن بین میدان و اقتصاد هم هستیم.

وزیر خارجه درباره آخرین خبرها از قره باغ گفت: برداشتم این است که نگاه همه رو به جلوست و همه می‌خواهند راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود. امیدواریم از طریق این کنسرسیوم با مشارکت پنج یا شش کشور و تلاش داریم هر شش کشور مشارکت کنند و رایزنی می‌کنیم که بشود زمینه‌هایی را ایجاد کنیم که بازگشت به گذشته ممکن نباشد و ان‌شاءالله در این زمینه موفق شویم و این به نفع همه است.

* نشست نمایندگان ویژه روند آستانه در سوچی

ظریف اظهار داشت: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت و متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و به دنبال جلسه آستانه هستیم که احتمالا به دلیل مشکلات کرونا در سوچی در سطح نمایندگان ویژه سه کشور برگزار خواهد شد.