شفافیت آمار کرونا در ایران نسبت به کشورهای همسایه

دکتر کامران باقری لنکرانی با اشاره به آخرین وضعیت کرونا در ایران اظهار کرد: بحران کرونا آن طور که باید، در کشور جدی گرفته نشد؛ این موضوع صرفا فقط مرتبط با سلامت نبود. تا زمانی که این تفکر به وجود آید که این یک موضوع ملی است و همه دستگاه‌ها باید در آن مشارکت داشته باشند، مدتی زمان برد. شروع ستاد کرونا ابتدا منحصر به وزارت بهداشت شد و مسئولان ارشد اجرایی کشور کار را آن‌طور که باید، جدی نگرفتند.

باقری لنکرانی افزود: اخیراً ما در مقاله‌ای که در بولتن سازمان جهانی بهداشت در منطقه مدیترانه شرقی که ماه گذشته منتشر شد توضیح دادیم که در ایران مرگ و میر کادر درمان بر خلاف دیگر نقاط که از پزشکان کم‌تر بودند، از پزشکان بیشتر هستند.

وی اضافه کرد: اکنون با موجی از فرسودگی شغلی در بین کادر درمان روبرو هستیم که این موضوع در همه دنیا وجود داشته و در کشور ما هم وجود دارد. تقریباً نسبت به قبل از کرونا حدود 30 تا 40 درصد افزایش پیدا کرده است

وزیر اسبق بهداشت بیان داشت: این بحرانی است که ما با آن روبرو هستیم و اطبا و کادر درمانی که با بیماران سروکار دارند به دلایل مختلف فرسوده شده‌اند.

باقری لنکرانی تصریح کرد: پرداختی به پزشکان و پرستاران در طول این 10 ماه و رقم ناچیزی بوده است.‌ پولی که از معاونت برنامه‌ریزی ابلاغ شده بدهی‌های تا پایان سال 98 است؛ در واقع بدهی وزارت بهداشت را به اطبا پرداخت کردند و اضافه کاری مربوط به پرستاران بوده است و هنوز پرداختی کارانه سال 99 را به کسی پرداخت نکردند.

باقری لنکرانی با اشاره به تولید واکسن کرونا افزود: واکسن را رقیب سایر اقدامات قرار ندهیم. بالاخره واکسن تکمیل کننده طرح است. ما نمی‌گوییم واکسن بزنید تا ماسک نزنید؛ نمی‌گوییم واکسن بزنید تا جلوی اقدامات پیشگیرانه را بگیریم.

وی با تاکید بر اینکه واکسن چرخه مقابله با کرونا را تکمیل می‌کند، افزود: اولویت واکسن به نظر بنده همان کادر بهداشت درمان و گروه‌های پرخطر هستند و فعلا برای واکسیناسیون عمومی نه می‌توانیم و نه فعلا صلاح است اقدام کنیم.

وزیر اسبق بهداشت درباره بکارگیری داروها و طب سنتی در درمان کرونا یادآور شد: متاسفانه یک دوگانه اشتباهی در این خصوص پیش آمده که خیلی غلط است؛ اینکه ما بگوییم یا باید داروی شیمیایی استفاده کنیم یا داروی گیاهی. ما هرکدام از این داروهای طب سنتی را اگر مستند کافی برای اثرگذاری آن در درمان کرونا وجود داشته باشد ترویج می‌کنیم.

وی بیان داشت: بنده هم که در این خصوص حرف می‌زنم حداقل 12تا 13 سال داروی گیاهی و با فرمولاسیون طب سنتی را می‌نوشتم و مقاله نوشتم. اما درباره کرونا با اینکه خیلی دلمان می‌خواست محصولات مستندی داشته باشم، اما هیچ محصولی که درمان کننده کووید19 باشد را به صورت علمی نداریم؛ نه در طب سنتی و نه در طب مدرن یا متداول بنابراین نه انکار کرده و نه تایید می‌کنیم؛ ما با ترویج طب سنتی عالمانه مخالف نیستیم. طب سنتی گنجینه مهمی برای تحقیقات است. ما روی 13 ترکیب نیز کار کردیم و برخی از این‌ها مرجعیت علمی در دنیا هم پیدا کرد و به زبان انگلیسی هم چاپ کردیم.

باقری لنکرانی خاطرنشان کرد: وقتی ما حرف کارشناسان را نشنویم و هیچ مکانیزم گفتمانی را هم قرار ندهیم، کارشناس مجبور می‌شود حرفش را در رسانه بزند و وقتی حرفش را زد، باعث اختلاف با نظر رسمی می‌شود و در نتیجه باعث می‌شود بی‌اعتمادی افزایش پیدا کند.

وزیر اسبق بهداشت یادآور شد: اگر بخواهم بگویم که چرا برخی به رسانه مراجعه می‌کنند باید گفت دو گروه هستند، گروهی که آدم‌های دلسوزی هستند که حرفشان را نمی‌توانند در جایی بگویند و در رسانه می‌گویند. متولی این موضوع یعنی وزارت بهداشت و ستاد کرونا باید فضایی به وجود آورند تا هرکس حرف به درد بخوری دارد بزند.

وی اضافه کرد: متاسفانه برخی در این میان به دنبال چهره و مطرح شدن هستند. در اوایل شیوع کرونا فردی که دانشجوی PHD بود حرف عجیبی را گفته بود و حدود 100 هزار نفر در 24 ساعت ویدئوی آن را دیده بودند.

باقری لنکرانی با تاکید بر ساماندهی اطلاع رسانی در حوزه کرونا بیان داشت: فکر می‌کنم اگر وزارت بهداشت نظام اطلاع رسانی خود را تقویت کند، فضا برای حرف‌های نادرست کمتر به وجود می‌آید و فکر می‌کنم اگر وزارت بهداشت گوش شنواتری نسبت به کارشناسان پیدا کند، خیلی بهتر خواهد بود.

وزیر اسبق بهداشت با اشاره به شرایط مقابله با کرونا در طول 10 ماه گذشته در کشور خاطرنشان کرد: در برخی جاها کمبود اکسیژن، در برخی کمبود ونتیلاتور و در برخی کمبود متخصص داشتیم اما در کل وقتی با آمارهای دیگر کشورها تطبیق می‌دهیم با توجه به مخرج کسر، مرگ و میر ما در واقع با خیلی از کشورها قابل مقایسه است.

وی با تاکید بر بالابودن شفافیت آماری ایران در اعلام بیماران و مرگ و میر کرونا در کشور نسبت به دیگر کشورها ادامه داد:‌ الان در منطقه مدیترانه شرقی که 21 کشور بوده و ایران نیز در آن قرار دارد، نصف آمار کرونای گزارش شده، برای ایران است.

باقری لنکرانی افزود: بعضی کشورها واقعا آمار نمی‌دهند؛ یعنی واقعا شفافیت جدی را انجام نمی‌دهند و این کشورها در این زمینه سابقه طولانی دارند؛ مثلا درباره بیماری وبا که قبلا اولین بار در این کشورها آمده بود، این کشورها یک مورد را هم گزارش نکرده بودند اما ایران به خاطر شفافیتی که در نظام سلامت دارد یک مورد مربوط به وبا را هم گزارش کرده بود؛ در حالی که بعضی کشورها متاسفانه در خصوص آمار مربوط به کرونا نیز خیلی شفاف عمل نکردند و برخی نیز سیستم لازم را ندارند. مثلا ما اکنون در یکی استان‌ها روزانه بیش از هزار تست کووید انجام می‌دهیم اما برخی کشورها در کل کشورشان روزانه این تعداد تست را انجام می‌دهند؛ چراکه پول و امکانات آن را ندارند.

وی تاکید کرد: ‌آماری که فعلا دقیق‌ترین وضعیت را می‌تواند به ما ارائه دهد مرگ به ازای هر یک میلیون نفر است که در این زمینه آمار کشور ما از متوسط جهانی مقداری هم پایین‌تر است.

وزیر اسبق بهداشت متذکر شد: البته این هم قابل خدشه است؛ چراکه آمار مرگ مبتنی بر تعداد مرگ‌های با تست مثبت است؛ در حالی که تست مثبت در بهترین شرایط 50 درصد را می‌تواند نشان دهد و در 50 درصد هم ممکن است تست منفی باشد، اما واقعا بیماران به علت کووید19 جان داده باشند.

باقری لنکرانی با تاکید بر اطمینان داشتن افراد از اطلاعات خود در اظهار نظر در خصوص کرونا اظهار داشت: در اظهار نظرها صحبتی نکنیم که این وضعیت فعلی که اتفاق افتاده مختل شود. ما الان با توجه به محدودیت‌هایی که داریم تست کرونا برای کسانی انجام می‌دهیم که به نوعی به ‌بخش درمان مراجعه کردند.

وی اضافه کرد: بیماریابی فعال ما آنقدر زیاد نیست و به همین خاطر درصد تست به ازای جمعیت در کشور ما خیلی بالا نیست و ما در دنیا جزو متوسط رو به پایین هستیم.

وزیر اسبق بهداشت درباره این موضوع که «آیا سابقه‌ای در علم پزشکی وجود داشته که یک شرکت داروسازی بزرگ یا مجموعه تولیدی علمی دست به اقدامات بیوتروریستی بزند؟» گفت: در زمانی که در مورد اچ آی وی تحقیق می‌شد، برخی در بعضی از کشورهای آفریقایی به اسم واکسن یکسری کارهای دیگری انجام دادند. به همین خاطر وقتی از ما پرسیدند نظرتان درباره واردات واکسن چیست؛ گفتیم ما واکسن‌هایی را وارد می‌کنیم که در کشورهایی تولید کننده همان واکسن مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ نه اینکه واکسن برای خودشان مربوط به یک جای دیگر باشد.

باقری لنکرانی افزود: به هر حال ما هر دارو و واکسنی را بخواهیم وارد کشور کنیم حتما باید از کانال تاییدیه سازمان غذا و داروی خودمان باشد و این تایید به طور مطمئن براساس شواهد علمی خواهد بود و بر این اساس نخواهد بود که بگویم مثلا بهداشت جهانی تایید کرده ما نیز تایید کنیم. بلکه ما محتویات را بررسی می‌کنیم و بر اساس اطمینان از همسانی محتوا با آن چیزی که بهداشت جهانی اعلام کرده، مجوز واردات را می‌دهیم.

وزیر اسبق بهداشت یادآور شد: ‌در اینجا یک نکته‌ای وجود دارد و اینکه در این واردات واکسن، مجدد مطالعات انسانی را انجام نمی‌دهیم.

باقری لنکرانی با اشاره به رعایت تعادل در ابراز نگرانی در خصوص واکسن توضیح داد: اگر بخواهیم این طور صحبت کنیم باید توجه داشته باشیم که ما خیلی از داروها را وارد می‌کنیم و در نتیجه با این وضعیت باید بگوییم داروها را هم از صفر تا صد دوباره خودمان بررسی‌کنیم.

وی اضافه کرد: ‌این موضوع شدنی نیست و فرصت درمان را از دست می‌دهیم؛ همچنین اینکه ما الان در ‌بخش داروهای شیمی درمانی نیز تعداد محدودی را خودمان تولید می‌کنیم.