ناپدید شدن ۱۶ هزار میلیارد تومان از درآمد صادرات فرآورده‌ها

در جدول منابع هدفمندی یارانه ها در تبصره 14 لایحه بودجه 1400، میزان منابع ناشی از فروش داخلی و صادرات فرآورده های نفتی در سال آینده به ترتیب 66.2 و 120 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده اند. همچنین درآمد ناشی از صادرات فرآورده های نفتی معادل 7 میلیارد دلار با ارز 17 هزار تومانی بوده است.

بخش اعظم درآمد ناشی از فروش داخلی فرآورده های نفتی و بخش قابل توجهی از درآمد ناشی از صادرات این فرآورده ها در سال آینده مشابه امسال، ناشی از فروش داخلی و صادرات بنزین است.

براساس پیگیری های خبرنگار فارس از سازمان برنامه و بودجه، در محاسبه میزان منابع ناشی از فروش داخلی و صادرات فرآورده های نفتی در سال آینده، میزان فروش داخلی و صادرات بنزین به ترتیب 91 و 15 میلیون لیتر در روز درنظر گرفته شده است.

بررسی احتمال تحقق پیش بینی صورت گرفته توسط دولت درباره میزان مصرف داخلی و صادرات بنزین در سال 1400 بدون اطلاع از میزان مصرف داخلی بنزین در سال جاری ممکن نیست.

بعد از افزایش ناگهانی قیمت بنزین در آبان ماه 98 تاکنون، وزارت نفت از اعلام میزان مصرف داخلی بنزین خودداری کرده و عملا ماههاست که هیچ آمار رسمی توسط این وزارتخانه درباره این موضوع منتشر نشده است. با این وجود، خبرگزاری دولتی ایرنا با انتشار گزارشی با عنوان «افزایش سهم CNG در سبد سوخت همزمان با کاهش مصرف بنزین» در تاریخ 9 آبان ماه اعلام کرد که متوسط مصرف بنزین در شش ماهه امسال، 74.3 میلیون لیتر در روز بوده است. همچنین روزنامه دولتی ایران با انتشار گزارشی با عنوان «مصرف بنزین؛ یکسال پس از سهمیه بندی» در تاریخ 11 آبان ماه اعلام کرد که متوسط مصرف بنزین در هفت ماهه امسال، 75 میلیون لیتر در روز بوده است.

براساس پیگیری‌های خبرنگار فارس از وزارت نفت، متوسط مصرف بنزین در نه ماهه امسال هم تقریبا مشابه متوسط مصرف بنزین در هفت ماهه امسال بوده و از 75 میلیون لیتر در روز فراتر نرفته است. در نتیجه، انتظار می رود متوسط مصرف داخلی بنزین در سال جاری، همین رقم باقی بماند یعنی حدود 75 میلیون لیتر در روز.

افزایش 20 درصدی مصرف بنزین در سال آینده در هاله ای از ابهام

به گزارش فارس، پیش بینی افزایش میزان مصرف داخلی بنزین در سال آینده به 91 میلیون لیتر در روز در حالی که مصرف داخلی این فرآورده نفتی در سال جاری حدود 75 میلیون لیتر در روز بوده است به معنای پیش بینی رشد بیش از 20 درصدی مصرف بنزین در سال 1400 نسبت به امسال است.

هرچند انتظار می رود افزایش مصرف بنزین در سال آینده قابل توجه باشد زیرا بخشی از کاهش مصرف بنزین در سال جاری ناشی از بیماری کرونا بوده است و بخش زیادی از مردم عطش زیادی به مسافرت در صورت بهبود وضعیت این بیماری دارند ولی نگاهی به آمارهای وزارت نفت درباره روند مصرف بنزین در کشور از سال 68 تاکنون (اطلاعات مندرج در «آمارنامه مصرف فرآورده های نفتی انرژی زا-سال 1397») نشان می دهد که صرفا رشد سالیانه مصرف در چهار سال، دورقمی (بالای 10 درصد) بوده و بالاترین رقم رشد سالیانه مصرف بنزین در سال 82 رخ داده است که مصرف بنزین نسبت به سال قبل آن، 11.4 درصد افزایش یافته است. با توجه به همین موضوع، احتمال تحقق پیش بینی دولت (بخوانید وزارت نفت) مبنی بر رشد 20 درصدی مصرف بنزین در سال آینده، به شدت پایین بوده است.

کارشناسان اعتقاد دارند حداکثر میزان مصرف بنزین در سال 1400 با فرض رشد 10 درصدی که بدبینانه ترین حالت محسوب می شود، 82.5 میلیون لیتر خواهد بود یعنی میزان صادرات بنزین کشورمان در سال آینده 8.5 میلیون لیتر افزایش می یابد و به جای 15 میلیون لیتر در روز، حدود 23.5 میلیون لیتر در روز خواهد بود.

محاسبات صورت گرفته نشان می دهد که اگر این بیش برآورد مصرف داخلی و کم برآورد صادرات بنزین در بخش منابع هدفمندی یارانه ها در جدول تبصره 14 لایحه بودجه 1400 اصلاح شود، حدود 750 میلیون دلار معادل 16.5 هزار میلیارد تومان (با ارز 17500 تومانی) به منابع ناشی از صادرات فرآورده های نفتی افزوده خواهد شد. البته میزان درآمد ناشی از فروش داخلی فرآورده های نفتی با اصلاح این وضعیت حدود 4.2 هزار میلیارد تومان کاهش می یابد. در نتیجه، عملا حدود 12.3 هزار میلیارد تومان به منابع هدفمندی یارانه ها افزوده خواهد شد.

هدف وزارت نفت از بیش برآورد مصرف داخلی بنزین و کم برآورد صادرات این فرآورده نفتی چیست؟

در مجموع، به نظر می رسد وزارت نفت در این بخش، دچار بیش برآورد عمدی مصرف داخلی بنزین شده تا میزان صادرات این فرآورده نفتی را به شدت کمتر اعلام کند و عملا امکان بیشتری برای دور زدن تبصره 14 قانون بودجه سال آینده را داشته باشد و بخش بیشتری از درآمدهای صادرات فرآورده های نفتی را به خود اختصاص دهد بدون آنکه سهم دولت از این درآمدها را در قالب این تبصره پرداخت نماید.

نکته قابل توجه این است که وزارت نفت در سال جاری هم این اشتباه بزرگ را عمدا مرتکب شده بود و در محاسبه میزان منابع ناشی از فروش داخلی و صادرات فرآورده های نفتی در سال 1399، میزان فروش داخلی بنزین را 96.5 میلیون لیتر در روز در نظر گرفته بود، رقمی که حتی اگر کرونا هم رخ نداده بود، به شدت دچار بیش برآورد بود.

انتظار می رود کمیسیون تلفیق مجلس نسبت به اصلاح منابع هدفمندی یارانه ها در تبصره 14 لایحه بودجه 1400 اقدام نماید و جلوی این تلاش های وزارت نفت برای دور زدن قوانین کشور را بگیرد.