عبور ترامپ از خط قرمز چین
تغییر رویکرد ترامپ در قبال تایوان با هدف حفظ فشار علیه چین حتی بعد از ترک کاخ سفید انجام شد حال آنکه انتظار نمی‌رود با روی کار آمدن بایدن هم تغییر چندان مثبتی در روابط واشنگتن-پکن اعمال شود.
«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه ایالات متحده بامداد یکشنبه از لغو تمام محدودیت‌های روابط با تایوان خبر داد. پمپئو طی بیانیه‌ای با اشاره به محدودیت‌هایی که دولت آمریکا از چند دهه قبل بر روابط با تایوان اعمال کرده بود، گفت: ایالات متحده این اقدامات یک‌جانبه را برای خوش آمد رژیم کمونیست پکن انجام داده بود. دیگر بیشتر از این نباید ادامه پیدا کند.
درباره انگیزه‌های دولت ترامپ از این تصمیم که در آخرین روزهای حضور وی در کاخ سفید، اتخاذ شده است می‌توان به چند نکته اشاره کرد:
اولین نکته اینکه این تصمیم دولت واشنگتن در آستانه سفر «کلی کرافت» نماینده آمریکا در سازمان ملل به تایوان اتخاذ می‌شود که قرار است فردا چهارشنبه انجام شود. البته آمادگی کرافت برای سفر به تایوان با انتقاد مقامات چینی هم همراه بوده است. نمایندگی چین در سازمان ملل با هشدار درباره سفر وی، گفت: این اقدام واشنگتن بازی با آتش است.
به اعتقاد چینی‌ها، تایوان بخشی از قلمروی این کشور است و آن را حساس‌ترین مسئله در روابط خود با آمریکا تلقی می‌کنند.
به رغم آنکه تصور می‌شد با حضور ترامپ در مقام ریاست جمهوری آمریکا، روابط این کشور با چین بهتر خواهد شد اما اقداماتی نظیر تحریم‌ها و فشارهای فزاینده اقتصادی، امنیتی، سیاسی، رسانه‌ای و تجارت تسلیحاتی آمریکا با تایوان باعث شد تا بدترین شکل از مناسبات در تاریخ روابط دو کشور شکل بگیرد.
نکته بعد اینکه لغو تمام محدودیت‌های روابط با تایوان از سوی آمریکا، آخرین اقدام دولت ترامپ برای حفظ رویکرد سخت‌گیرانه در قبال چین محسوب می‌شود که پیش از ورود جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا به کاخ سفید صورت می‌گیرد.
اما این سوال مطرح است که چرا دولت آمریکا همچنان سیاست مهار چین را دنبال می‌کند؟ تارنمای شبکه آمریکایی سی ان ان روز پنجشنبه در این باره نوشت: ایالات متحده صحنه هرج‌ومرج و آشوب‌های انتخاباتی است و با وجود گرفتاری کشورهای سراسر جهان در همه‌گیری کووید – ۱۹، چین در مسیر پیشرفت قرار دارد و در حال احیای اقتصاد و دنبال کردن اهداف ژئوپولیتیکی‌اش است. در روزهای اخیر، پکن یک توافق بزرگ سرمایه گذاری با اتحادیه اروپا را منعقد کرده، توافقی که از پتانسیل تضعیف توان واشنگتن برای برآمدن از پس چین برخوردار است.
افزون بر این، اگرچه ممکن است با پایان دوران ترامپ تا حدی از فشارهای واشنگتن بر پکن کاسته شود، اما شواهد حاکی است روابط دو کشور حتی با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا هم دشواری‌های زیادی خواهد داشت. در این میان، «مین شینپی» تحلیلگر نشریه استراتژیست چین، بر این باور است که اساس سیاست محدود کردن و مهار چین در آمریکا در دولت بایدن هم تغییر نخواهد کرد.
او در این باره می‌نویسد: چین بزرگترین رقیب ژئوپولتیک آمریکا باقی خواهد ماند و سیاست خارجی واشنگتن برای مهار پکن در آینده ادامه خواهد یافت.
«وندی کوتلر» معاون سابق دفتر نمایندگی تجاری آمریکا هم در این باره معتقد است: باید در سال‌های پیشرو منتظر افزایش تنش بین آمریکا و چین در زمینه موضوعات اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیک، حقوق بشر و موضوعات مربوط به مردم باشیم.
در مجموع باید گفت که چین خود را برای دوران پساترامپ آماده می‌کند اما تحول در سیاست‌های آمریکا درباره ارزش پول ملی چین، فروش تسلیحات به تایوان، استقرار در دریاهای جنوبی و شرقی چین، مخالفت با نفوذ فزاینده سیاسی و امنیتی چین در هنگ کنگ و سین کیانگ و بسیاری از موضوعات دیگر که در سیاست‌ها و راهبردهای واشنگتن علیه پکن نهادینه شده است، موضوعی نیست که تنها با رفتن دولت ترامپ تغییر کند.
به همین دلیل، می‌توان پیشبینی کرد که چین همچنان در آینده روابط دشواری را با دولت جدید آمریکا تجربه کند. البته، مدیریت هوشمندانه دولتمردان چینی در مهار سیاست‌های تهاجمی ترامپ در طول چهار سال گذشته، در کنار رشد اقتصادی این کشور در شرایطی که جهان با مشکلات کرونا دست و پنجه نرم می‌کند، مؤید این نکته است که مسئولان دولت چین راه مقابله با سیاست‌های تهاجمی آمریکا را می‌دانند و تغییر دولت‌ها در واشنگتن، تغییری در راهبرد کلان چین ایجاد نمی‌کند. ناکارآمدی سیاست‌های ترامپ در مهار چین در چهار سال گذشته در همین چارچوب قابل تحلیل است.
