مالیات جدید سیگار؛ به کام برندهای بین‌المللی!
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی از مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی برای تعیین مالیات نخی سیگار خبر داد و گفت که اگر این مصوبه جایگزین قانون قبلی مالیات سیگار شود، مالیات پرداختی از سوی تولیدکنندگان داخلی ۱۵۰ درصد افزایش و مالیات سیگار تولید با برندهای بین المللی ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.
موضوع مالیات بر سیگار همواره مناقشاتی بین وزارت بهداشت و تولیدکنندگان سیگار به همراه داشته؛ چراکه مجموعه وزارت بهداشت و ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور معتقدند سیگار در ایران ارزان است و با افزایش مالیات بر سیگار مصرف کاهش می‌یابد و برای خزانه نیز یک منبع درآمد است. از طرف دیگر بر اساس آمارهای مجموعه بهداشتی کشور، مصرف دخانیات سالانه نزدیک به ۶۰ هزار مرگ را در کشور رقم می‌زند و ضرر ۴۰ هزار میلیارد تومانی برای حوزه سلامت به دنبال دارد، اما در بین ۱۸۲ کشور عضو کنوانسیون کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت، ایران حداقل میزان مالیات بر محصولات دخانی را دارد و بر این اساس خواستار اصلاح ساختار مالیات بر دخانیات در فصل بودجه هستند. اما تولیدکنندگان محصولات دخانی معتقدند سیگار به نسبت سرانه درآمد در مقایسه با کشورهای دیگر ارزان نیست و افزایش مالیات سیگار عموما منجر به افزایش قاچاق می‌شود؛ چراکه اساسا تولید در ایران گرانتر از کشورهای همسایه تمام می‌شود. ضمن اینکه انتقاداتی هم به مصوبه جدید کمیسیون تلفیق درباره مالیات سیگار دارند که بیشتر به ضرر تولیدکنندگان داخلی می رسد و به سود برندهای بین‌المللی است.
در این رابطه محمدرضا تاجدار، رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بر اساس ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه برای سیگار تولید داخل ۱۰ درصد، تولید برندهای بین المللی ۲۵ درصد و واردات سیگار ۴۰ درصد مالیات تعریف شده، اما اطلاعات موثق حاکی از آن است که کمیسیون تلفیق مجلس می‌خواهد این مالیات را با مالیات ۵۰ تومانی برای هر نخ سیگار تولید داخل، ۱۰۰ تومانی برای هر نخ سیگار با برند بین المللی و ۱۵۰ تومانی برای واردات هر نخ سیگار جایگزین کند.
اما به گفته وی تصویب این مصوبه به تولید کنندگان داخلی بیشتر از همه ضربه می‌زند؛ چراکه در حال حاضر با در نظر گرفتن بالاترین قیمت پایه (قیمت تمام شده برای تولیدکننده) هر کارتن سیگار داخلی دو میلیون تومان و برای تولید با برند بین‌المللی پنج میلیون تومان، مالیات هر کارتن سیگار بر اساس قانون برنامه ششم به ترتیب ۲۰۰ هزار تومان و یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان است، اما در صورت تصویب مالیات نخی مالیات هر کارتن ۱۰ هزار نخی سیگار تولید داخل ۵۰۰ هزار تومان و تولید با برند بین المللی یک میلیون تومان خواهد بود؛ بنابراین مالیات سیگارهای داخلی ۱۵۰ درصد افزایش و مالیات تولید با برند بین المللی ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.
البته تاجدار با بیان اینکه هنوز مشخص نیست کمیسیون تلفیق می‌خواهد قانون جدید را جایگزین ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه کند یا این مبلغ را به آن اضافه کند، تصریح کرد: اگر مصوبه کمیسیون تلفیق جایگزین قانون قبلی شود، بازار تولید داخل در اختیار قاچاقچیان قرار می‌گیرد و از برندهای بین‌المللی نیز حمایت می‌شود، اما اگر این مصوبه به قانون قبلی اضافه شود، به طور کلی اثری از صنعت دخانیات به ویژه برندهای ایرانی نخواهد ماند.
وجود بیش از ۵۰۰ نوع محصول دخانی در بازار
وی در ادامه با اشاره به اینکه سیگارهای داخلی در گرید C و D قرار دارند، اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۵۰۰ نوع محصول دخانی از ۹۰ برند قاچاق در بازار وجود دارد که بیش از ۴۵۰ محصول از آنها در محدوده قیمتی برندهای ایرانی قرار دارد. این در حالی است که تنها رقیب برندهای بین المللی برند مارلبرو است. به عبارت دیگر قاچاق از اساس کالاهای تولید داخل را هدف قرار داده و ایران هم تاکنون برای مقابله با قاچاق پروتکل دو جانبه با هیچ کشوری امضا نکرده است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر ۵۵ درصد بازار در اختیار برندهای بین‌المللی و ۴۵ درصد در اختیار تولیدکنندگان داخلی است، گفت: مصرف کنندگان کالاهای داخلی به تغییرات قیمت حساسیت بیشتری دارند؛ چرا که قشر ضعیف جامعه از این محصول استفاده می‌کند و با افزایش قیمت یا باید سیگار را ترک کند یا باید به دنبال جایگزین ارزانتر برود که عموما محصولات قاچاقی است که با نرخ ارزانتر در بازار عرضه می‌شود. اما در کالاهای گرید A و B که عموما برندهای بین المللی هستند شاهد چنین روندی نیستیم و مصرف کننده آنها توانایی خرید کالاهای گرانتر را دارند.
تاجدار همچنین با بیان اینکه مشخص نیست پشت پرده این ماجرا چیست، تصریح کرد: وقتی به لحاظ انتظامی مقابله مناسب با قاچاق سیگار صورت نگرفته باید به لحاظ اقتصادی با آن مقابله کنیم؛ به طوری که مراقبت کنیم فاصله قیمتی کالای قاچاق با کالای مجاز زیاد و صرفه اقتصادی آن بیشتر نشود. البته این روند در سال‌های ابتدایی هر مجلس تکرار می‌شود و بدون بررسی تجارب قبلی عوارض سیگار افزایش می‌یابد و منجر به افزایش قاچاق می‌شود و بعدا مجلس مجددا آن را اصلاح می‌کند. البته امسال وضعیت بدتر است؛ چراکه مصوبه کمیسیون تلفیق اساسا تولیدکننده داخلی را هدف قرار داده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در صورت سیاستگذاری درست و تامین ارز مورد نیاز مواد اولیه، امکان تولید سیگار به اندازه مصرف داخلی وجود دارد، تصریح کرد: همانطور که در نیمه اول سال جاری هم شاهد بودیم، تامین نشدن ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی در حوزه دخانیات منجر به کمبود محصول، افزایش قیمت و افزایش قاچاق سیگار شد.
آیا سیگار در ایران ارزانتر از کشورهای دیگر است؟
تاجدار با اشاره انتقاداتی که نسبت به ارزان بودن سیگار در کشور مطرح می‌شود، تصریح کرد: قیمت سیگار در کشورهای مختلف باید به نسبت سرانه درآمد مقایسه شود. در حال حاضر گرانترین سیگار در استرالیا است که هر پاکت آن ۲۰ دلار قیمت دارد و در همین کشور یک ساعت کار حداقل ۲۰ دلار درآمد دارد، اما در ایران هر ساعت کار تقریباً ۱۱ هزار تومان درآمد دارد و یک پاکت سیگار حدود ۲۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره مقایسه قیمت تمام شده تولید سیگار در ایران و کشورهای همسایه نیز اظهار کرد: قیمت‌های تمام شده تولید را می‌توان بر این اساس مقایسه کرد که عموماً قاچاق سیگار از کشور ارزانتر به کشور گرانتر انجام می‌شود و ما هم شاهد هستیم که برای مثال قاچاق سیگار به کشور ترکیه خروجی است و به همین دلیل این کشور مالیات و عوارض را کاهش داده، اما از کشورهای امارات، عراق، افغانستان و آذربایجان به ایران قاچاق می‌شود که نشان می‌دهد در این کشورها تولید سیگار ارزانتر تمام می‌شود. ضمن اینکه هزینه تولید در ایران به دلیل تحریم‌ها و مقررات سخت گیرانه بازگشت ارز و ثبت سفارش مواد اولیه، ۲۵ درصد نسبت به کشورهای دیگر بیشتر است. در نتیجه این شرایط، با عوارض و مالیات سال جاری هم ۲۰ میلیارد سیگار قاچاق در کشور عرضه شده است.
همچنین به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی با توجه به اینکه ۷۰ درصد مواد اولیه تولید محصولات دخانی از طریق واردات تأمین می‌شود و مابقی آن نیز به واردات برخی مواد وابسته است، افزایش نرخ ارز تاثیری بر کاهش قاچاق این محصول ندارد.
