علت افزایش قیمت برنج چیست؟
این روزها با نابسامانی بازار و عدم نظارت دقیق که قیمت‌گذاری برنج ایرانی لحظه‌ای شده هر نهاد، صنف و مدیری دلایل خاص خود را درباره گرانی‌ها اخیر مطرح می‌کنند که برخی از این اظهارنظرها تامل‌برانگیز است.
زمزمه گرانی‌های کاذب کالاهای اساسی در ماه‌های اخیر با شیوع کرونا انگار که با گوشت و پوست جامعه عجین شده و مردم و اقشار ضعیف با این گرانی‌ها خو گرفته‌اند، آنها هربار با سیرصعودی و تامل‌برانگیز قیمت‌ها باید یا به نظاره بنشینند، یا در صف‌های طولانی برای تامین نیازهایشان جیب دلالان را پر پول کنند.
در تمام دنیا وقتی کالایی گران می‌شود مردم از خرید آن خودداری می‌کنند، اما در کشور ما هنگامی که حتی زمزمه گرانی کالایی به گوش می‌رسد، مردم چنان برای خرید آن هجوم می‌برند که قیمت آن کالا دو برابر می‌شود.
شهروندان در حالی طی ماه‌ها و روزهای اخیر شاهد گرانی بی‌سابقه قیمت برنج ایرانی بوده‌اند که این ماده غذایی نقشی اساسی در سبد مواد خوراکی ایرانیان دارد. از ابتدای خرداد امسال قیمت انواع برنج ایرانی افزایش قابل توجهی یافت به‌طوری که این روند طی دو ماه گذشته همچنان پابرجاست و با برداشت محصول نوبرانه برنج در شمال کشورمان زمزمه‌های قیمت کاذب و غیرمتعارف در بازار دلالان بیش از ماه‌های گذشته به گوش می‌رسد.
قصه گرانی برنج داخلی به این روزها ختم نمی‌شود چرا که اوایل سال گذشته نرخ این محصول با افزایش 20 تا 30 درصدی روبه‌رو شد و هر کیسه برنج 5 کیلویی طارم و هاشمی حدود 90 هزار تومان بود و امسال هم از دو ماه گذشته زمزمه گرانی‌های با سیر صعودی 30 تا 60 درصدی در بازار روبه‌رو شده است.
البته قیمت برنج ایرانی این روزها مشخص نیست و هر فروشگاهی با توجه به میل خود و وجود تورم انتظاری و نوسانات دلار قیمتی را برای آن در نظر می‌گیرد به‌طوری که برای خرید برنج ایرانی برندهای معروف با قیمت‌های بالای 60 درصد روبه‌رو می‌شوید و همه فروشندگان برکیفی و خالصی محصول خود تاکید دارند.
این روزها با نابسامانی بازار و عدم نظارت دقیق که قیمت‌گذاری برنج ایرانی لحظه‌ای شده هر نهاد، صنف و مدیری دلایل خاص خود را درباره گرانی‌ها اخیر مطرح می‌کنند که برخی از این اظهارنظرها تامل‌برانگیز است.
فعالان صنفی، حذف ارز 4200 تومانی برای واردات برنج از یک سو و افزایش نرخ ارز نیمایی و آزاد از سوی دیگر را عامل گرانی برنج‌های خارجی می‌دانند و معتقدند؛ گرانی برنج وارداتی بر برنج داخلی هم تاثیر گذاشته است. ضمن آنکه تسلط دلالان بر بازار برنج داخلی از گذشته‌های دور تاکنون همچنان ریشه‌دار است.
بنا بر اظهارات دست اندرکاران بخش کشاورزی، با تغییر گروه کالایی برنج به یکباره قیمت در بازار جهش چشمگیری پیدا کرد که این امر بیش از پیش اقشار کم درآمد جامعه را در تامین نیاز خود دچار مشکل کرد. بسیاری از مسئولان بر این باورند که افزایش قیمت برنج هیچ ارتباطی به کشاورز ندارد و تنها با تغییر گروه کالایی و رشد قیمت برنج خارجی؛ عوامل واسطه و دلال نرخ برنج ایرانی را در بازار افزایش دادند تا بتوانند سودهای هنگفتی را به جیب بزنند.
در همین ارتباط چندی پیش سیدجعفر حسینی، مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه گرانی برنج ارتباطی به کشاورزان ندارد، اظهار کرد: «در زمانی که قیمت برنج دست کشاورزان بود، نوسانی نداشت.»
به گفته حسینی؛ «درحال حاضر عمده برنج در دست دلالان و بنکداران است، به همین دلیل قیمت محصول دچار التهاب شده است. «با حذف ارز دولتی و تغییر گروه کالایی، قیمت برنج خارجی جهش چشمگیری در بازار داشت که تأثیر بنکداران و دلالان بر بازار برنج ایرانی نشأت گرفته از این قضیه بود.»
یدالله صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران هم درباره علل گرانی برنج گفت: قیمت برنج داخلی نیز به سبب کاهش عرضه و افزایش قیمت برنج وارداتی، دوری فصل برداشت و افزایش هزینه‌های تولید ناشی از هزینه‌های تحمیلی بیماری کرونا افزایش یافته است.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز دوگانگی در تصمیم‌گیری بین دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی را ازجمله دلایل عدم کنترل تنظیم بازار عنوان کرد و گفت: مطابق قانون مصوب مجلس وظیفه تنظیم بازار به عهده وزارت جهاد کشاورزی بود، اما بنا بر تصمیم سران قوا این وظیفه به وزارت صمت محول شد و همین موضوع مشکلاتی به وجود آورد. اکنون این دوگانگی در تصمیم‌گیری بازار کالاهای اساسی را از کنترل خارج کرده است.
جلال محمودزاده افزود: مشکل بعدی این است که بانک مرکزی، ارز دولتی را در اختیار وزارت صمت و جهاد کشاورزی قرار نمی‌دهد تا کالاها از گمرک ترخیص شوند. اکنون گمرک مملو از کالاهایی است که منتظر تامین ارز هستند و صاحبان کالاها مجبورند هزینه انبارداری پرداخت کنند و نگران از بین رفتن کالاهای خود باشند.
محمد آقاطاهر رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی افزود: کنترل و تنظیم بازار وظیفه دولت است، اما در دو ماه اخیر بنا به دلایلی برنج در بازار توزیع نشد. تغییر ارز دولتی به نیمایی ازجمله دلایل گرانی برنج است. این اتفاق باعث شده برنج، گران‌تر شود و فروشندگان تمایلی به بازگشت قیمت‌های قبل نداشته باشند.
البته در این میان برخی از سودجویان و دلالان دلیل گرانی بی‌سابقه برنج ایرانی را در روزهای اخیر بر گردن سیل و سیلاب در شالیزارهای شمال کشور می‌اندازند، اما آیا سیل اخیر می‌تواند روی نرخ تمام‌شده برنج ایرانی تا این میزان تاثیر بگذارد؟
فروشندگان این محصول استراتژیک در سطح خرده‌فروشی و عمده‌فروشی مدعی هستند که واسطه‌هایی که برای آنها کالا تأمین می‌کنند نه تنها به اندازه کافی برنج به آنان نمی‌فروشند، بلکه قیمت آن را بی‌رویه بالا برده‌اند و پاسخ مناسبی در این زمینه به فروشندگان نمی‌دهند.
باوجود تمام اظهارنظرها برای یافتن مقصر اصلی گرانی برنج داخلی و انتشار آن در رسانه‌ها، طی شرایط فعلی که شیوع کرونا مشکلات معیشتی مردم و اقشار آسیب‌پذیر را دچار چالش کرده و سیر صعودی تمام کالاهای اساسی هر روز و ساعت گریبان‌گیر شهروندان شده و هزینه‌های سبد خانوارها را افزایش و سفره‌های آنها را کوچکتر کرده است به گفته کارشناسان اقتصادی به‌غیر از سوءاستفاده واسطه‌ها و کم‌فروشی فروشندگان برای کسب سود کلان، نبود نظارت دولتی بر بازار دلیل این نا‌سامانی‌ها است.
براساس این گزارش نماینده مردم شاهین شهر در مجلس از رئیس جمهور و تیم اقتصادی دولت خواست تا برای کاهش قیمت برنج که مردم کم درآمد توانایی تامین آن را ندارند تدبیری بیاندیشد.
حسینعلی حاجی دلیگانی در نشست علنی 14 اردیبهشت مجلس قوه مقننه و در تذکر به رئیس جمهور و تیم اقتصادی دولت، تاکید کرد: گرانی وضعیت خاصی را در خصوص معیشت مردم ایجاد کرده کما اینکه قیمت برنج در بازار به اندازه‌ای بالا رفته که مردم ضعیف بدان دسترسی نداشته و یا برای تهیه برنج ارزان قیمت باید صف ببندند.
حذف ارز دولتی عامل گرانی برنج
رئیس اتاق اصناف اصفهان پیرامون دلایل افزایش قیمت برنج در بازار به خبرنگار تسنیم، گفت: با حذف ارز دولتی، قیمت برنج در بازار دستخوش تغییرات شده است.
رسول جهانگیری با بیان اینکه حذف بسته حمایتی دولت از کالاهای اساسی سبب گرانی‌ها شده است و دخل مردم با خرجشان مطابقت ندارد، اظهار داشت: در بازار مواد غذایی مواردی که حمایت‌های دولتی از آنها برداشته شده، شاهد افزایش قیمت بوده‌ایم؛ چراکه خیلی از کالاها قبلاً با ارز دولتی وارد می‌شد، اما اکنون حمایت ارز دولتی از آنها برداشته شده و با ارز نیمایی وارد می‌شوند.
وی افزود: ارز نیمایی هم اکنون با ارز آزاد تقریباً برابری می‌کند و همین سبب افزایش برخی قیمت‌ها در بازار شده است.
عضو هیات رئیسه اتاق اصناف کشور با بیان اینکه گرانی نسبت به گرانفروشی در بازار غالب است، گفت: اکنون بیشتر در بازار گرانی وجود دارد و گرانفروشی هم به‌صورت موردی هست، اما مشکل اصلی بیشتر کاسبان در حال حاضر گرانی است و خیلی از کالاها و مواداولیه تحت‌تأثیر نوسانات و حذف بسته حمایتی افزایش قیمت داشته‌اند.
وی ادامه داد: در این وضعیتی که قیمت همه کالاها افزایش داشته است دولت باید از کالاهای اساسی و حتی برخی کالاها که در اولویت دوم قرار دارند حمایت کند؛ چراکه بسیاری از بازارها، نواسانات بسیار عجیب و هیجانی پیدا کرده‌اند که بیشتر قیمت‌ها هم در آنها واقعی نیست و این نواسانات بر سبد هزینه‌های خانوار هم اثر می‌‌گذارد.
جهانگیری پیرامون اینکه درآمد مردم با سقف افزایش قیمت‌ها مطابقت ندارد، بیان کرد: کمبودی از لحاظ کالاهای اساسی در بازار وجود ندارد. اما این مهم است که دولت به اقشار آسیب‌پذیر جامعه توجه کند و بسته حمایتی را از کالاهای اساسی حذف نکند.
وی اظهار داشت: بخش‌های مختلف اثرگذار در زندگی مردم اگر دچار نوسان شوند، بخش‌های دیگر را نیز به‌طور موج هیجانی در بر می‌گیرند، مانند خودرو، طلا، سکه و ارز که وقتی در آنها نوسانات هیجانی ایجاد شود بدون استثنا در بسیاری از کالاها و خدمات دیگر هم نوساناتی مشاهده می‌شود.
رئیس اتاق اصناف اصفهان با اشاره به تأثیر نظارت بر کنترل قیمت‌ها، اظهار داشت: گرانفروشی وظیفه اصناف، اتحادیه‌ها و سایر دستگاه‌های نظارتی است که به این موضوع رسیدگی کنند، اما کنترل گرانی برعهده دولت است که تدبیری برای گرانی اجناسی که کالای اساسی مردم است داشته باشد تا از اقشار آسیب‌پذیر جامعه حمایت شود.
وی افزود: ما فقط می‌توانیم با گرانفروشی و احتکار کالا در بازار برخورد کرده و کالاهای اساسی را در بازار عرضه تامین کنیم اما آخرین حلقه هستیم و قیمت تمام شده برخی کالاها قبل از رسیدن به اصناف گران شده‌اند.
عدم همخوانی درآمد مردم با گرانی‌ها
جهانگیری با اشاره به شرایط مردم و بازار در وضعیت کرونا اظهار داشت: توصیه ما به دولت این است که در شرایط کرونا و رکود بازار اگر قرار است بسته‌های حمایتی از کالایی حذف شود، در حال حاضر انجام نشود چراکه وضعیت برای مردم مطلوب نیست و قدرت خرید و درآمد شهروندان با گرانی‌ها مطابقت ندارد.
وی با بیان اینکه اصناف هم در این شرایط گرانی متضرر می‌شوند، گفت: گران شدن اجناس شاید ظاهراً به‌نفع اصناف باشد اما اینگونه نیست چرا که به‌دنبال این افزایش قیمت، رکود تورمی در بازار ایجاد می‌شود و معتقدیم که هرچه قیمت کالا مناسب‌تر و قدرت خرید مردم به آن نزدیکتر باشد در کسب‌وکار رونق ایجاد می‌شود.
رئیس اتاق اصناف اصفهان افزود: هم اکنون تمامی کسبه بعد از کرونا، با توجه به افزایش قیمت کالاها دچار رکود تورمی شده‌اند، چراکه افزایش قیمت میزان خرید و فروش و درآمدزایی آنها را کاهش داده است.
گرانی برنج در بازار با حذف ارز 4200 تومانی
بازرس اصلی اتحادیه خواروبار و آجیل فروش اصفهان گفت: حذف ارز 4200 تومانی برای واردات برنج و افزایش نرخ ارز نیمایی و آزاد عامل گرانی برنج‌های خارجی شده است و گرانی برنج وارداتی بر برنج داخلی هم تاثیر گذاشته است.
حمیدرضا باقری با بیان اینکه قیمت‌گذاری برنج ایرانی لحظه‌ای شده و در روزهای اخیر نرخ این کالا افزایش چشمگیری داشته است، اظهار داشت: تاثیر نوسانات نرخ دلار فقط بر افزایش قیمت برنج ایرانی نبوده بلکه تمام کالاهای اساسی مردم را دربرمی‌گیرد تا زمانی که ارز دولتی، آزاد و نیما تک نرخی نشود این وضعیت ادامه دارد.
وی افزود: یکی از دلایل مهم مشکلات اقتصادی که سبب بی‌ثباتی و نرخ بازار شده بار روانی است که از آن به‌عنوان التهاب اقتصادی یاد می‌شود که با گرانی کالایی بسیاری از افراد جامعه برای خرید هجوم می‌آورند و می‌خرند؛ می‌فروشند.
بازرس اصلی اتحادیه خواروبار و آجیل فروش اصفهان ادامه داد: از سوی دیگر خودتحریمی داخلی این شرایط را تشدید می‌کند، متاسفانه در فرهنگ ما هنگام گرانی کالایی خریداران آن بیشتر می‌شود و همین امر سبب افزایش قیمت‌ها است.
وی بیان کرد: رقابتی که در افزایش قیمت‌ها بین فروشندگان برای کسب سود بیشتر وجود دارد سبب خودتحریمی خودمان شده است. به نظرم دولت نقش مهمی در متعادل نگه داشتن بازار دارد اما متاسفانه در برخی از تصمیم‌گیری‌ها و سوءمدیریت‌های دولتی جامعه باعث این تحولات و نابسامانی‌ها خواهد شد.
باقری اضافه کرد: به طور مثال چند نرخی بودن ارز دولتی، آزاد و نیما یکی از مهم‌ترین موارد کنترل بازار است بنابراین اگر ارز تک نرخی بود دیگر التهاب اقتصادی و سوءاستفاده تجار و بازرگانان و این بارروانی جهت مهار این بازار کار سختی نبود و تمام تولیدکنندگان و واردکنندگان هدف مشتری داشتند و آن هم رقابت و افزایش کیفیت در بازار داخلی بود و همچنین رونق اقتصادی داخلی شکل می‌گرفت.
وی افزود: از سوی دیگر در این وضعیت سوءاستفاده دلالان خالی از لطف نیست چرا که نقش تامل‌برانگیزی در افزایش نرخ‌ها دارند و همچنین در جابه‌جایی کالایی از انباری به انبار دیگر که این خود گرانی‌ها را رقم می‌زند و سودهای هنگفتی را در جیب دلالان سرزیر می‌کند.
بازرس اصلی اتحادیه خواروبار و آجیل فروش اصفهان در حال حاضر مصرفکنندگان برنج داخلی همانند ماه‌های گذشته است و به هیچ‌وجه افزایش مصرف نداشته‌ایم و تعداد افراد جامعه هم در این روزهای اخیر رشد نکرده و کمبودی هم در بازار نداشته‌ایم اما تک نرخی نشدن اجناس باعث به وجود آمدن فضای کاذب خرید و فروش می‌شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: واسطه‌گران و رانت‌خواران به جان برنج شمال افتاده‌اند / دولت نابه‌‌سامانی در بازار برنج را کنترل کند به گزارش تسنیم، موضوع حائز اهمیت برای مصرفکنندگان در خرید برنج‌های ایرانی این است که مصرفکنندگان باید برای خرید برنجی که قیمت معقول و استاندارد داشته باشد به مراکز عمده‌فروشی مراجعه کنند و افرادی که نمی‌توانند برای خرید روزانه‌شان به این مراکز بروند باید برنج ایرانی را گران‌تر بخرند؛ گران‌فروشی‌ای که مقصر گرانی آن در زمین مسئولان پاسکاری می‌شود چرا که اخیرا هیچ‌گونه خبری مبنی بر افزایش قیمت برنج ایرانی از سوی مقامات وزارت جهاد کشاورزی اعلام نشده است و این تفاوت چشمگیر قیمت بین عمده فروشی و خرده‌فروشی هم غیرقابل توجیه به نظر می‌رسد که دستگاه‌های نظارتی باید توجه بیشتری به این گران فروشی آشکار نشان دهند.
«خبرگزاری تسنیم»
