چند درصد مردم ماسک بزنند کرونا مهار می شود

بعد از توفیق نسبی در مدیریت فصل اول طغیان و اپیدمی بیماری کووید ۱۹ در ایران و ورود به فاز بازگشایی مشاغل، صنوف و اماکن که مرحله فاصله گذاری هوشمند نام گرفت، این مهم با نوعی عادی پنداری شرایط و کاهش مراعات بهداشت فردی و عمومی در مناطق مختلف کشور روبرو گردید، موضوعی که طبیعتاً با توجه به عدم مهار و حذف بیماری و ماهیت سریع الانتشار و سریع الانتقال آن عملاً از میانه خرداد ۹۹ خود را به صورت افزایش تدریجی ضریب بازتولید ویروس در جامعه و صعودی شدن نمودار موارد ابتلای روزانه نشان داد.

این روند در بسیاری از جوامع دیگر از جمله ایالات متحده، فلسطین اشغالی، لوکزامبورگ و برخی کشورهای اروپایی نیز به وضوح مشاهده شد، در حالی که در برخی کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا تاکنون چنین بازگشتی به صورت معنادار مشاهده نگردیده است.

اطلاعات موجود کماکان حاکی از آن است که دو مسیر اصلی انتقال ویروس کووید ۱۹، تماس و قطرات تنفسی است.

قطرات تنفسی زمانی ایجاد می‌شود که فرد آلوده صحبت، سرفه یا عطسه کند و شخصی که در تماس نزدیک با فرد آلوده باشد در معرض قطرات تنفسی عفونی خواهد بود. همچنین این قطرات ممکن است بر روی سطوحی که ویروس بر روی آن زنده می‌ماند، فرود آیند. بنابراین، اشیا و سطوح تماس با فرد آلوده یا قطرات آلوده می‌توانند مسیر انتقال ویروس باشند. کما اینکه به ویژه در مکان‌های سربسته و بدون تهویه مناسب ویروس ممکن است ساعاتی در هوای این مکان‌ها نیز مکان معلق بماند.

ناقلان ویروس کرونا

سازمان بهداشت جهانی گزارش‌هایی مربوط به انتقال ویروس کووید ۱۹ ارائه کرده و شواهد موجود انتقال از افراد دارای علامت، افراد دارای پیش از بروز علامت و افراد بدون علامت اما آلوده به کووید ۱۹ حکایت دارد. همچنین شواهد موجود نشان می‌دهد که این بیماری، از همه این افراد و البته بیشتر توسط موارد دارای علامت منتقل می‌شود.

دوره نهفتگی یا کمون برای کووید ۱۹ به طور متوسط بین ۵ تا ۷ روز در نظر گرفته شده است، اما می‌تواند تا ۱۴ روز هم طولانی شود. در این دوره، که به آن دوره قبل از علامت داشتن هم می‌گویند، افراد آلوده می‌توانند ناقل بوده و ویروس را به دیگران نیز منتقل کنند در حالی که شناسایی این افراد بسیار دشوار به نظر می‌رسد. یافته‌های پژوهشی حاکی است تست مولکولی برخی افراد پس از ۱ تا ۳ روز از مواجهه با ویروس کووید ۱۹ و قبل از بروز علائم می‌تواند مثبت باشد. بنابراین، این امکان وجود دارد که افراد آلوده به کرونا بتوانند ویروس را حتی قبل از بروز علائم منتقل کنند. انتقال ویروس از فردی که علامتی ندارد نیز از طریق قطرات تنفسی یا از طریق لمس اشیا یا سطح آلوده به ویروس صورت خواهد گرفت.

اهمیت استفاده همگانی از ماسک

کماکان راه‌های اصلی پیشگیری از ابتلاء به کرونا، بهداشت دست‌ها از طریق شستن مکرر با آب و صابون یا ضدعفونی کردن با محلول‌های ضدعفونی کننده با پایه الکلی، فاصله گذاری فیزیکی (حداقل یک متر در فضای باز و دو متر در فضای بسته) و استفاده از ماسک (شامل انواع ماسک ساده پارچه‌ای یا ماسک جراحی) خواهد بود.

استفاده همگانی از ماسک در این مرحله یکی از اقدامات مهم پیشگیرانه است که می‌تواند شیوع برخی بیماری‌های ویروسی تنفسی از جمله کووید ۱۹ را محدود نماید.

استفاده از ماسک به تنهایی برای تأمین سطح مناسبی از محافظت، کافی نیست و سایر اقدامات نیز باید در کنار آن اتخاذ شود، لکن مطالعات انجام شده حاکی است استفاده از ماسک حداقل ۴۰ درصد و در کنار سایر تمهیدات تا ۹۵ درصد از موارد جدید ابتلاء به این بیماری خواهد کاست. چنان که برآوردهای محققین نشان می‌دهد اگر تنها نیمی از جمعیت از ماسک استفاده نمایند، بزودی نرخ باز تولید ویروس به یک و حتی کمتر از یک نزدیک شده و جامعه از وضعیت اپیدمی خارج شده و حتی به تدریج به کنترل و مهار بیماری نزدیک می‌شود.

مطالعات مربوط به بیماری‌های شبه آنفلوانزا و کرونا ویروس‌های انسانی نشان می‌دهد که استفاده از ماسک حتی ماسک‌های پارچه‌ای ساده می‌تواند از انتشار قطرات عفونی از یک فرد آلوده به شخص دیگر و آلودگی احتمالی محیط توسط این قطرات تا حد زیادی جلوگیری کند. استفاده از ماسک توسط افراد سالم در تماس با بیمار در خانه نیز می‌تواند به عنوان اقدامی پیشگیرانه مفید باشد.

ماسک لازم است اما کافی نیست

استفاده از ماسک در سطح جامعه اگر با نادیده گرفتن سایر اقدامات اساسی مانند رعایت بهداشت دست‌ها و فاصله فیزیکی و پرهیز از حضور در تجمعات غیرضروری، باعث ایجاد احساس امنیت کاذب شود قاعدتاً اثربخشی بهینه و مورد انتظار در پیشگیری از انتقال و شیوع بیماری را لزوماً نخواهد داشت.

از ابتدای شیوع ویروس کرونای جدید در جهان، مباحث مختلفی در زمینه آن مطرح شد که به مرور تغییر پیدا کرد، این موضوع در حوزه علوم تجربی از جمله طبابت و سلامت موضوع غریبی نیست. دانش تجربی حاصل انباشت تجارب و البته ابطال و تغییر و تحول مکرر گزاره‌ها و انگاره‌های علمی قبلی است.

ویروس کرونا و بیماری ناشی از آن یک بیماری نوپدید محسوب می‌شود و دانش بشر پس از گذشت چند ماه، متغیر بوده و البته شواهد و مستندات موجود هنوز نتوانسته به راهکار مؤثر و قطعی برای پیشگیری، درمان و مقابله با آن دست پیدا کند و همین نشان دهنده علت برخی پیش بینی‌ها، برآوردها یا توصیه‌هایی است که امروز شاید با یافته‌های جدید، نادرست یا در اولویت بالاتر یا پایین‌تر، مهم‌تر یا کم اهمیت تر از آغاز راه مقابله با این بیماری به نظر برسد.

چنانکه سازمان جهانی بهداشت و مراکز مدیریت بیماری‌های واگیر بسیاری از کشورها در هفته‌ها و ماه‌های نخست مواجهه با این ویروس به دلایل گوناگون اعلام کردند که استفاده از ماسک فقط برای کادر درمان و افراد در معرض خطر و پرخطر توصیه می‌شود و به سایر افراد جامعه و جمعیت عادی، توصیه‌ای به استفاده از ماسک ندارند. شرایط امروز و تجربیات و شواهد فراهم آمده اما حاکی است استفاده از ماسک به صورت همگانی بویژه در مرحله بازگشایی که موضوع در خانه ماندن محوریت و امکان تحقق حداکثری گذشته را ندارد در کنار رعایت سایر نکات بهداشت فردی و عمومی اهمیت و ضرورتی اجتناب ناپذیر دارد.

مراکز تحقیقاتی و مؤسسات بین‌المللی سلامت از جمله سازمان بهداشت جهانی از دولت‌ها خواسته‌اند برنامه مدونی برای تشویق شهروندان خود برای استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی تدوین کنند و همه مردم باید از ماسک استفاده کنند زیرا این وسیله می‌تواند از انتقال و انتشار ویروس کرونا ممانعت کند و به کنترل و مهار بیماری کووید ۱۹ منجر شود.

ویروس کرونا نه ضعیف شده و نه از بین رفته است و البته به زودی واکسن یا داروی قطعی هم نخواهد داشت لذا ضروری است در کنار سایر نکات بهداشت فردی و عمومی، هر فردی که از خانه خارج می‌شود، ماسک بزند. در این راستا بارها تاکید شده که هر کسی از خانه بیرون می‌آید باید ماسک داشته باشد اما بیشترین ضرورت استفاده از ماسک در مکان‌های سربسته و مکان‌هایی است که فاصله گذاری فیزیکی به درستی قابل رعایت نخواهد بود.

«خبرگزاری مهر»