در آرزوی پراید

هفته گذشته بازار خودرو بسیار داغ شده بود،‌ به طوری که می‌توان گفت هر روز بین 3 تا 5 میلیون تومان خودروهای پرفروش ایرانی مانند پراید، تیبا و مدل‌های مختلف سمند افزایش قیمت داشته‌اند و مشخص نیست این روند تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد. این در حالی است که شاهد پیش‌فروش‌هایی توسط ایران‌خودرو و سایپا هستیم اما اینطور که پیداست مقصد خودروهای پیش‌فروش شده، شهروندان و مصرف‌کنندگان عادی نیستند و دلالان از آن ذی‌نفع می‌شوند.

افزایش قیمت خودرو در روزهای پایانی سال تبدیل به اپیدمی سال‌های اخیر بازار خودروی کشور شده است و به نظر می‌رسد اساسا راهی هم برای جلوگیری از آن وجود ندارد. حتی با قبول اصل افزایش تقاضا در این روزها، جهش قیمتی شکل گرفته هیچ منطق خاصی ندارد و به نظر می‌رسد عوامل دیگری هم در آن دخیل است.

فعالان بازار خودرو دلیل نوسانات این روزهای قیمت انواع خودرو را کاهش عرضه می‌دانند. به اعتقاد آنها قرار بود با فروش بخشی از تولیدات خودروسازان در حاشیه بازار، اختلاف قیمت‌ها برطرف شود اما نه‌تنها این موضوع محقق نشده بلکه روند رو به رشد اختلاف قیمت‌ها هر روز رکورد جدیدی را ثبت‌ می‌کند. خودروسازان هم در این شرایط سکوت کرده و فقط با اعلام طرح‌هایی، خودرو آن هم برای سال 1400 به مردم می‌فروشند. در سایر فروش‌ها هم مصرف‌کننده به سختی امکان ثبت‌نام دارد و در نهایت مشخص نیست ظرفیت‌های بسیار کم خودروها در پیش‌فروش‌های فوری از آن چه کسانی شده است.

در حال حاضر در بخش خودروهای زیر 100 میلیون تومان، امروز اختلاف قیمت کارخانه تا بازار بسیاری از محصولات از 25 تا 55 میلیون تومان است، به نحوی که قیمت پژو 207 دنده‌ای در کارخانه 96 میلیون و 730 هزار تومان است اما در بازار با اختلاف 47 میلیون تومانی 144 میلیون تومان به فروش می‌رسد. علاوه بر این، قیمت پژو 206 تیپ 2 در کارخانه 67 میلیون و 283 هزار تومان است اما با اختلاف 33 میلیون تومانی در بازار 100 میلیون تومان، پراید 111 در کارخانه 39 میلیون و 900 هزار تومان اما در بازار با اختلاف 24 میلیون تومانی 64 میلیون تومان و دنا در کارخانه 83 میلیون و 623 هزار تومان اما در بازار با اختلاف 55 میلیون تومانی 139 میلیون تومان معامله می‌شوند. در بازار دیروز خرید و فروش خودرو، پراید 111 با رشد 7 میلیون تومانی نسبت به 2 هفته اخیر به 64 میلیون تومان، تیبا از 61 میلیون تومان به 73 میلیون تومان، پژو 206 تیپ 2 از 96 میلیون تومان به 100 میلیون تومان و پژو 206 صندوق‌دار از 114 میلیون تومان به 123 میلیون تومان رسید.

تأثیرگذاری فضای مجازی

از مقصران خاموشی که در روزهای گرانی ارز، طلا، مسکن و حتی خودرو، حرف از آنها زده می‌شود فروشگاه‌های آنلاین و مجازی هستند. با وجود اینکه در سال‌های اخیر تجربه ثابت کرده این بستر‌ها می‌توانند محل مناسبی برای نوسان‌گیری و ایجاد التهابات قیمتی باشند اما تاکنون هیچ تدبیری برای این بازار مجازی اندیشیده نشده است. مشخص نبودن هویت فروشندگان و‌ عدم اعتبارسنجی آگهی‌های بارگذاری شده از اصلی‌ترین مشکلات فضای مجازی در این زمینه است. باید توجه داشت که با وجود تاثیر‌گذاری این سایت‌ها روی قیمت کالاهای مطرح شده اما آنها دلیل اصلی هرج و مرج نیستند.

شرکت‌های خودروساز عامل اصلی گرانی

در این بین رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو بر این باور است برای رونق گرفتن بازار 2 خودروساز بزرگ، فاصله کارخانه و بازار افزایش پیدا کرده است. سعید موتمنی می‌گوید زمانی که فاصله قیمت کارخانه و بازار به 2 میلیون تومان رسید، اغلب خریداران قید پیش‌فروش و مصائب آن را زدند و از این شرکت‌ها خواستند پول آنها را پس بدهند، به همین دلیل منفعت شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا در فاصله بین قیمت بازار و کارخانه است. موتمنی افزود: انحصار در هر بازاری موجب افزایش قیمت می‌شود و تولیدکننده تمایل دارد کالای خود را به بیشترین قیمت بفروشد. وی اظهار داشت: زمانی که مردم برای خرید صف تشکیل می‌دهند، هم قیمت افزایش می‌یابد و هم کیفیت افت می‌کند. وی گفت: زمانی که کالا با هر کیفیتی مشتری دارد، تولیدکننده با کنترل عرضه، قیمت بازار را در اختیار می‌گیرد و به قیمت دلخواه کالای خود را به فروش می‌رساند. موتمنی با بیان اینکه در حال حاضر اختلاف قیمت بازار و کارخانه در خودرو‌های زیر 100 میلیون تومان به 23 تا 45 میلیون تومان رسیده است، ادامه داد: زمانی که اختلاف قیمت کارخانه و بازار به حدود 2 میلیون تومان رسید، افرادی که خودرو ثبت‌نام کردند خواستار دریافت پول‌های خود شدند، به همین دلیل عرضه کم شد تا قیمت‌ها افزایش یابد و مردم از دریافت پول خود منصرف شوند. رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو درباره اینکه آیا فروش حاشیه بازار موجب کاهش قیمت می‌شود، بیان کرد: بهمن و اسفندماه سال گذشته قرار شد درصدی از محصولات خودروسازان با قیمت 5 درصد زیر قیمت بازار عرضه شود که این کار را کردند اما آیا فاصله قیمت کارخانه و بازار از بین رفت؟ وی با بیان اینکه افزایش قیمت موجب شده خرید و فروش راکد شود، افزود: این روند صعودی قیمت موجب ناراحتی مردم شده است.

پیش‌فروش‌های پوشالی

نکته قابل توجه گرانی‌های اخیر خودرو این است که 2 شرکت خودروساز بزرگ کشورمان، طرح‌های جدیدی برای پیش‌فروش خودروهای خود مطرح کرده‌اند. این طرح‌ها در روزهای 12 و 13 بهمن رونمایی شدند. بررسی این طرح‌ها نشان می‌دهد تحویل تمام خودروهای فروخته شده در سال آینده است و حتی برخی از آنها قرار است بهمن‌ماه سال آینده تحویل شوند. با وجود اینکه همواره پس از طرح‌های پیش‌فروش باید انتظار کاهش قیمت را داشت اما به دلیل اینکه این دو خودروساز سابقه بسیار درخشانی در تحویل ندادن بموقع خودروهای پیش‌فروش شده دارند، اساسا مردم به آنها اعتمادی نمی‌کنند و پیش‌فروش‌ها نصیب کسانی می‌شوند که به خودرو نگاه سرمایه‌ای و دلالی دارند. این یعنی کسانی که واقعا نیازمند خودرو هستند اساسا خود را درگیر طرح‌های اینچنینی که مشخص نیست چه زمانی خودرو به آنها تحویل شود نمی‌کنند. در این میان بسیاری از ثبت‌نام‌کنندگان طرح‌های پیش‌فروش که ۶ ماه پیش نوبت تحویل خودروی‌شان فرا رسیده بود، هنوز خودروی خود را تحویل نگرفته‌اند. حتی اجرای برخی تعهدات سال گذشته هم بر زمین مانده است. همه اینها در حالی است که مدیرعامل ایران‌خودرو به صراحت بیان کرده ۱۲۰ هزار خودروی معوق دارند، اما با این حال شروع به ثبت‌نام طرح پیش‌فروش خودرو کرده‌اند. افراد زیادی از این موضوع گلایه دارند، چرا که هنوز خودروهای خود را تحویل نگرفته‌اند و بلاتکلیف مانده‌اند.

شیوه پیش‌فروش خودرو تغییر می‌کند

سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس از برنامه خودروسازان برای تغییر در نحوه پیش‌فروش خودرو خبر داد. سعید باستانی در گفت‌وگو با خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، درباره علت افزایش قیمت خودرو در بازار گفت: موضوع گرانی چهارچرخ‌ها در بازار، در نشست اخیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت مورد بررسی قرار گرفت؛ کاهش تولید خودروسازان و در نتیجه افت عرضه به بازار موجب افزایش قیمت خودرو در بازار شده است. وی از برنامه خودروسازان برای تغییر در شیوه پیش‌فروش خودرو خبر داد و افزود: در طرح‌های پیش‌فروش کنونی، ظرفیت فروش ظرف مدت 2 دقیقه تکمیل شده و خودروها به دست مصرف‌کنندگان اصلی نمی‌رسد. وی اظهار کرد: بازار کشور سالانه به یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو نیاز دارد که باید با تولید داخل یا واردات تامین شود در صورتی که نیاز سالانه کشور تامین نشود افزایش قیمت چهارچرخ‌ها ادامه‌دار خواهد بود. نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه برنامه خودروسازان تولید و تامین نیاز بازار است، اضافه کرد: از آنجایی که تقاضا در ماه‌های پایانی سال افزایش می‌یابد باید تمهیدات لازم برای ساماندهی وضعیت موجود و جلوگیری از بروز مشکلات اندیشیده شود.

فروش فوری خودرو به نام مردم به کام سوداگران

رسیدن خودروهای پیش‌فروش شده به مقاصدی غیر از مشتری واقعی مورد وثوق نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم هست. رضا علیزاده، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، با انتقاد از افزایش قیمت خودرو در بازار، گفت: کمیسیون صنایع و معادن در ماه‌های اخیر با برگزاری جلسات متعدد به دنبال تامین نقدینگی مورد نیاز خودروسازان بود تا در ماه‌های پایانی سال از افت تیراژ تولید آنها و افزایش قیمت‌ها در بازار جلوگیری کند. وی با بیان اینکه تجربه سال‌های گذشته نشان داده در ماه‌های پایانی سال تقاضا در بازار افزایش یافته و خودرو گران می‌شود، افزود: به‌رغم پیگیری‌های متعدد مجلس و کمیسیون صنایع و معادن درباره شیوه ثبت‌نام خودرو در طرح‌های پیش‌فروش، تاکنون خودروسازان سازوکار مناسبی برای تخصیص خودرو به مصرف‌کنندگان واقعی در نظر گرفته نگرفته‌اند. وی اظهار کرد: سوداگرانی که به دنبال خرید خودرو از کارخانه و فروش آن در بازار آزاد هستند از خودروسازان چند گام جلوتر بوده و بر اوضاع مسلط هستند. نماینده مردم در مجلس دهم با انتقاد از عملکرد خودروسازان در طرح‌های پیش‌فروش خودرو، اضافه کرد: این شرکت‌ها تاکنون سازوکار مناسبی برای ثبت‌نام مردم و مصرف‌کنندگان واقعی در نظر نگرفته‌اند و مردم از این روند گلایه‌مند بوده و مدعی هستند پس از باز شدن سیستم حتی یک نفر نیز نمی‌تواند در این طرح‌ها ثبت‌نام کند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ادامه داد: خودروسازان باید شیوه ثبت‌نام در طرح‌های پیش‌فروش خود را تغییر دهند، زیرا در حال حاضر سوداگران در بازار جولان می‌دهند و مردم عادی از این طرح‌ها سودی نمی‌برند.

«روزنامه وطن امروز»