حرکت چراغ خاموش دولت به سمت مسکن مهر

مسکن مهر یکی از چالش‌های بزرگ و البته حائز اهمیتی است که در دولت نهم و دهم مورد توجه و استقبال بسیاری از شهروندان قرار گرفت؛ این طرح توسط محمد سعیدی کیا وزیر راه و شهرسازی در دولت نهم مطرح شد و با توجه به آمارها، حدود چهار میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر در طول فعالیت دولت نهم و دهم در کشور به بهره‌برداری رسید و قرار بود تا پایان دولت دهم یک و نیم میلیون واحد مسکن‌ مهر روستایی و شهری دیگر به متقاضیان تحویل داده می‌شد که با تکمیل این تعداد واحد حدود شش میلیون خانوار صاحبخانه می‌شدند.

آغاز دولت یازدهم همراه با کارهای نیمه تمام

عباس آخوندی، کار خود را در وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم با شعار اجرای طرح «مسکن اجتماعی» شروع کرد و چندین بار در سخنرانی‌های خود اعلام کرد که این طرح قرار است تحت عنوان یک الگوی پیشرفته در ایران اجرا شود. آخوندی بارها در سخنرانی‌های خود تأکید کرده بود که سنگینی بار مالی و اجرایی مسکن مهر، مانع اجرای طرح مسکن اجتماعی شده است.

مدتی از شروع دولت یازدهم می‌گذشت که خبری تحت عنوان «مسکن مهرهای نیمه تمام» از سوی رسانه‌ها منتشر شد؛ پس از جست‌وجو متوجه شدیم تا پایان دولت دهم ۵۰۰ هزار واحد از واحدهای مسکن مهر وعده شده، ساخته نشده است.

دلیل توقف پروژه مسکن مهر را از مقامات دولتی که جویا شدیم به یک جواب رسیدیم، آن هم گرانی مصالح ساختمانی و برخی تجهیزات اولیه برای نصب در واحدهای مسکن، تورم و گرانی بیش از حد تصور و رکود بازار بود، اما با این اوصاف به دلیل قول و تعهد دولت دهم برای اتمام این واحدها، دولت یازدهم وعده به سرانجام رساندن آنها را داد.

تعیین تکلیف ۵۰۰ هزار واحد مسکونی باقی مانده از دولت نهم و دهم

محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازیِ دولت دوازدهم در این خصوص بیان کرد که از زمان حضور من در وزارتخانه دستور داده شده که تکلیف ۵۰۰ هزار واحد مسکونی باقی مانده مشخص شود و کار تکمیل پروژه‌ها با شتاب در حال انجام است.

به گفته اسلامی، وزارت راه و شهرسازی تصمیم دارد ۴۰۰ هزار واحد مسکونی را تولید کند و وعده آن تحویل واحدها تا پایان دولت دوازدهم است؛ البته در چند ماه گذشته فرآیند ساخت ۱۷۰ هزار واحد آغاز و به صورت روزانه پروژه‌های جدید شروع خواهد شد.

شاید سوال ایجاد شود که تامین منابع مالی این طرح به چه صورت است؟ به همبن منظور وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده که برای تأمین منابع مالی این طرح، ۸۰ درصد پول ساخت و ساز را بانک‌ها به سازندگان وام می‌دهند و نکته قابل توجه این است که این وام قابل انتقال به خریداران است، همچنین میزان وام در نظر گرفته شده برای احداث مسکن ۱۶۰ میلیون در تهران و ۱۲۰ میلیون در کلان‌شهرها و در سایرشهرها ۱۰۰ میلیون تومان است.

آیا طرح مسکن ملی نتیجه خواهد داشت؟

اگر نگاهی گذرا به کارنامه دولت یازدهم و دوازدهم در حوزه مسکن بیندازیم، متوجه می‌شویم که این دولت طرح‌هایی را در بخش مسکن از جمله صندوق پس‌انداز مسکن، فروش اقساطی مسکن، مسکن اجتماعی و حمایتی و مسکن قسطی کارمندان اجرا کرده است؛ اما با توجه به شواهد، این طرح‌ها نتوانسته به صورت کامل در خانه‌دار کردن مردم و ثبات قیمت مسکن اثرگذار باشد.

زمستان سال ۱۳۹۷ بود که موضوع طرح ملی مسکن در دولت دوازدهم مطرح شد، این طرح شامل ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی است که ساخت ۲۰۰ هزار واحد آن در شهر‌های جدید و با مشارکت بخش خصوصی، ۱۰۰ هزار واحد در مناطق بافت فرسوده، توسط شرکت بازآفرینی شهری و ۱۰۰هزار واحد برعهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است؛ البته طرح مسکن ملی قرار است برای سه گروه درآمدی، کم‌درآمدها، گروه‌های درآمدی متوسط و متوسط رو به بالا اجرا شود؛ شروع ثبت نام این طرح در استان‌های سیستان‌وبلوچستان، قم، خراسان‌شمالی و خراسان‌جنوبی بود و به تازگی استان‌های تهران، کرج و قزوین هم با توجه به شرایط ثبت نام کرده اند درحال حاضر بسیاری از شهروندان در این فکرند که با روی کار آمدن این طرح مستاجر بودن از یاد‌ها می‌رود؟ آیا طرح شکست می‌خورد؟ و یا نیمه تمام از صحنه خارج می‌شود؟

تفاوت‌ها و شباهت‌های دو طرح بزرگ ملی مسکن

فارغ از سوالات و ابهامات طرح ملی مسکن، این پروژه علاوه بر تفاوت‌های فراوان دارای شباهت‌های بسیار زیادی با مسکن مهر است که می‌توان آن را نوعی کپی کردن دانست، کپی که شاید برای نشان دادن نتیجه خود زمان زیادی را طلب کند.

به گفته کارشناسان در طرح مسکن ملی، دولت مانند مسکن مهر ورود نمی‌کند؛ در طرح مسکن مهر متقاضیان پس از ثبت‌نام، منابع آنها جمع‌آوری و ساخت پروژه‌ها شروع می‌شد، و دولت مسئولیت اجرای پروژه‌ها را بر عهده داشت؛ اما در طرح ملی مسکن قرارداد مشارکت با بخش خصوصی در قالب ساختار مشخصی به امضا می‌رسد.

حال باید منتظر ماند و دید این طرح فقط برای ثبت در کارنامه دولت دوازدهم اجرا شده است یا مانند وعده‌های پیشین نیمه تمام می‌ماند و یا واژه "مستاجری" را اندکی کمرنگ تر می‌کند.

«باشگاه خبرنگاران جوان»