پیشنهاد تعطیلات شناور برای مدارس

تعطیلات پی در پی مدارس به علت آلودگی هوا هرچند از منظر حفظ سلامت دانش آموزان اجتناب ناپذیر است اما نگرانی جدی برای اتلاف زمان آموزش و عقب افتادگی درسی وجود دارد؛ مشکلی که به نظر می رسد با درنظر گرفتن راهکارهای مختلف علمی و کارشناسی شده و ایجاد انعطاف در تقویم آموزشی می‌تواند حل و جبران شود.

محمدجواد محسنی نیا با اشاره به تعطیلی‌های پی درپی مدارس به علت آلودگی هوا در هفته‌های اخیر که البته در چندسال گذشته بی سابقه نبوده است اظهار کرد: باید در تقویم آموزشی امسال زمانی را برای جبران عقب افتادگی آموزشی درنظر بگیرند.

وی افزود: متاسفانه زمان آموزش در کشور ما به طور دقیق مشخص نیست؛ از یک سو در تنظیم مقررات به آن توجه نشده و از سویی دیگر در اجرای زمان آموزش گرفتار نواقص و کوتاهی‌هایی هستیم.

این پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش و کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی با اشاره به تعطیلات کلانشهرها به علت آلودگی هوا و تعطیلات مناطقی چون اهواز به علت وقوع سیل و شرایط نامناسب آب هوایی گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته نیز اتفاقاتی از این دست بروز کرده و آموزش و پرورش معمولا دنبال کلاس جبرانی و افزایش ساعات آموزش نیستند. گوش شنوایی وجود ندارد و چشم ها بسته است. باید اصولی برخورد کنیم زیرا دچار مشکلات پایه اساسی در زمان آموزش هستیم.

محسنی‌نیا افزود: تقویم آموزشی ما انعطاف پذیر و سیال نیست. بنده در قالب پژوهشی پیشنهادی مبنی بر وجود تعطیلات خاص ارائه دادم که طبق آن مدارس سه بازه زمانی ۱۰۰ روزه در هرسال به مدرسه بروند و هر ۱۰۰ روز تعطیلات داشته باشند. در این صورت این امکان وجود دارد که این تعطیلات به ویژه در اواخر پاییز و اوایل زمستان به علت وارونگی هوا و شرایط بد آب و هوایی به صورت شناور تغییر کند.

وی درباره اینکه آیا تعطیلی مدارس تنها راهکار کاهش آلودگی هوا در این ایام است اظهار کرد: در این شرایط، سلامت فرزندان ما به خطر می‌افتد به ویژه دانش‌آموزان ابتدایی و راهنمایی؛ به هرحال چاره ای نیست. ولی اگر در زمان آموزش انعطاف داشته باشیم می‌توان عقب افتادگی‌ ها را جبران کرد. زمان آموزش را باید منعطف کرد، البته اگر مدارس چندنوبته نبودند این امکان وجود داشت که زمان آموزش را در چنین شرایطی در هر روز افزایش داد. راهکارهای متنوعی وجود دارد که باید به آن فکر کرد، راه حل داد و آن را عملیاتی کرد. زمان آموزش باید انعطاف پذیر بشود.

اتلاف ۴۲ درصدی زمان آموزش در ایران

این پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش و کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی پیش از این درباره زمان آموزش گفته بود: زمان آموزش در کنار عوامل دیگری مانند عوامل خانوادگی، دوستان و استعداد ذاتی در یادگیری موثر است. زمان آموزش در دوره ابتدایی ۵۱۰۰ ساعت است. این زمان در کشوری چون ژاپن ۵۷۸۵ ساعت است.

محسنی نیا با اشاره به جنبه‌های اقتصادی زمان آموزش گفت: سه وجه مطرح است؛ نخست وجه هزینه‌های اضافی ناشی از افزایش زمان آموزش است، دوم اصلاح اتلاف منابع مالی، انسانی و عدم بهره‌وری امکانات ناشی از تفاوت زمان واقعی آموزشی با زمان رسمی و سومین جنبه از منظر دانش‌آموزان که زمان از دست رفته‌ آموزش به دلیل انتخاب آموزش در مقابل سایر انتخاب‌ها که درآمدهایی را از دست می دهد که همان هزینه فرصت از دست رفته تلقی می شود.

ادامه داد: پنج عامل در تعیین زمان واقعی آموزش موثر است. وقفه‌های زمانی میان ساعات دروس، زمانی که معلم وقت خود را صرف تدریس نمی‌کند، زمانی که دانش‌آموز وقت خود را صرف یادگیری نمی‌کند، غیبت‌های معلم و دانش‌آموز و تعطیلات فصلی و اتفاقی این پنج عامل هستند. زمان واقعی آموزش، سهمی از زمان رسمی و تقویم آموزشی است که به تدریس اختصاص می‌یابد.

این کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی، زمان آموزش در پایه‌های مختلف تحصیلی در کشور را نیز اعلام کرد و گفت: دانش‌آموزان دوره ابتدایی ۸۵۰ ساعت، متوسطه اول ۱۰۲۰ ساعت، متوسطه نظری ۱۱۹۰ ساعت و متوسطه فنی و حرفه‌ای و کاردانش ۱۳۶۰ ساعت آموزش را دریافت می‌کنند.

محسنی نیا افزود: زمان قابل پیش‌بینی در ۹ ماه سال تحصیلی باید ۱۹۲.۵ ساعت و ۳۸.۵ هفته باشد. این زمان را شورای عالی آموزش و پرورش مصوب کرده است. بر اساس این مصوبه یک سال تحصیلی از ابتدای مهر شروع می‌شود و تا پایان سال تحصیلی ادامه می یابد اما زمان آموزش به دلایل مختلف از جمله امتحانات میان ترم و امتحانات پایانی کاهش می‌یابد. همچنین ۱۳ تا ۱۵ روز تعطیلات نوروزی داریم. تعطیلات رسمی در طول سال تحصیلی نیز حدود ۱۵ روز است. تعطیلی هایی در طول سال تحصیلی به دلایل مختلف از جمله بارش برف یا آلودگی هوا را نیز می‌توان به طور میانگین ۱۰ روز درنظر گرفت. در واقع از ۱۷۰ روز زمان آموزش، ۷۰ روز آن از دست می‌رود.

این کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با بیان اینکه این مطلب که می‌گویند آموزش رسمی در ایران ۱۲ هزار و ۹۰۰ ساعت است به هیچ عنوان صحیح نیست عنوان کرد: زمان آموزش در ایران ۱۱ هزار و ۷۳۰ ساعت است و ۴۸۹۰ ساعت تفاوت بین زمان واقعی آموزش با زمان رسمی آموزش داریم و ۴۲ درصد زمان را اتلاف می‌کنیم.

وی افزود: دولت به طور متوسط ۲.۵ میلیون تومان برای هر دانش‌آموز ابتدایی، ۳.۵ میلیون تومان برای هر دانش‌آموز متوسطه اول، پنج میلیون تومان برای هر دانش‌آموز دوره متوسط نظری و پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای هر دانش‌آموز شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش هزینه می‌کند؛ به عبارتی به ازای هر نفر ساعت دانش‌آموز ابتدایی ۲۹۰۰ تومان، دانش‌آموز متوسط اول ۳۴۰۰ تومان، دانش‌آموز متوسطه دوم ۴۲۰۰ تومان و دانش‌آموز فنی و حرفه ای و کاردانش ۴۱۰۰ تومان هزینه می‌کند.

این کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی با اشاره به اینکه هزینه نفر- ساعت اتلاف شده در دوره ابتدایی ۷۹۴۰ میلیارد تومان، متوسطه اول ۳۴۰۰ میلیارد تومان، متوسط دوم ۳۱۵۴ میلیارد تومان است گفت: در مجموع ۱۵هزار میلیارد تومان اتلاف منابع داریم.

«خبرگزاری ایسنا»