یک حرکت ساده برای رسیدن به آرامش

یکی از ریشه های اصلی اختلافات بویژه در میان زوجین فقدان فرهنگ سکوت و پرهیز از جدال و اصطلاحاً بگومگو است، چنان که مشاجرات و جواب دادن ها و به قول معروف کم نیاوردن در دعوا با یکدیگر، باعث می شود که در اغلب موارد مسائلی مطرح و سخنانی گفته شود که محصولی جز دلسردی و دوری هر چه بیشتر از یکدیگر در پی ندارد. در حالی که سکوت در چنین شرایطی خود کلید بسیاری از قفل ها می شود چنان که در آموزه های دینی به کرات نسبت به سکوت توصیه و تاکید و برکات فراوانی برای آن در روایات اسلامی تصریح شده است. برای مثال امام رضا(ع) فرمودند: «سکوت دری از درهای دانش است، سکوت محبت می آورد، و دلیل و راهنمای همه خیرات است.»1 بی تردید اشاره حضرت(ع) به محبت آور بودنِ سکوت از آن رو است که بسیاری از رنجش ها و عداوت ها ناشی از نیش کلام و گفتن حرف های نامناسب است که با سکوت انسان از آنها مصون می ماند. علاوه بر این، سکوت از کلیدهای حکمت و دانش و رسیدن به مقامات عالیه معرفی شده است، رسول خدا(ص) در این باره می فرمایند: «هنگامی که مؤمن را خاموش ببینید به او نزدیک شوید که دانش و حکمت به شما القا می کند، و مؤمن کمتر سخن می گوید و بسیار عمل می کند، و منافق بسیار سخن می گوید و کمتر عمل می کند».2 مروری بر سیره بزرگان و مشاهیر جهان اسلام هم نشان می دهد که آنها به زیور سکوت آراسته بودند و علم و عمل شان بر سخن آنها فزونی و سبقت داشت. حجت الاسلام «سید حسین حسینی قمی» طی سخنانی با موضوع «سکوت در جدال ها»3 اظهار کرد: خدا رحمت کند عالم بزرگ مرحوم آیت الله العظمی «سید احمد خوانساری» که دارای مقامات معنوی فوق العاده بود، ایشان حدود سال 60 از دنیا رفت و امام خمینی(ره) اعلامیه بلندی در عظمت مقامات علمی و معنوی اش صادر کردند. این استاد اخلاق ادامه داد: ایشان شاگردان بزرگی همچون آیت الله العظمی «شیخ مرتضی حائری»، فرزند موسس حوزه علمیه قم داشتند که خود از استادان مقام معظم رهبری بود و بیشتر استفاده های رهبری از محضر ایشان بوده است. حجت الاسلام حسینی قمی تصریح کرد: آن مقام عالی جلسات درسی در منزل داشت، شاگردان نقل می کنند روزی در میانه درس، همسر این مرجع بزرگ وارد اتاق شد و به دعوا و سر و صدا با این ایشان پرداخت (این خانم زود از دنیا رفت و آیت الله خوانساری سپس با بانویی دیگر ازدوج کرد و فرزندان ایشان از همسر دوم شان هستند). بنابر نقل شاگردان بعد از اینکه آن خانم خوب حرف هایش را زد، در انتها کتابی قطور را برداشت و بر سر آن مرجع بزرگوار زد.. استاد حوزه علمیه اضافه کرد: شاگردان می گویند: اما بعد از اینکه آن خانم رفت، آیت الله خوانساری در حین مرتب کردن عمامه فرمود: «الحمدالله رب العالمین»؛ وقتی شاگردان متعجب شده و پرسیدند چرا او را طلاق نمی دهید، ایشان گفت: هر کسی در دنیا یک آزمون و ابتلایی دارد: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ...»؛ این هم آزمون من است. حجت الاسلام حسینی قمی با بیان اینکه یکی با پدر و مادر، یکی با فرزند، یکی با همسایه، یکی با مال و خلاصه آنکه هر کسی به شکلی و توسط کسی یا چیزی مبتلا می شود، ابراز کرد: طبق گفته شاگردان، مرحوم آیت الله خوانساری فرمود: من با این آزمون می سازم، اگر از این رها شوم آزمونی دیگر در راه است. شاگردان پرسیدند: «این الحمدالله گفتن تان برای چه بود؟» آیت الله خوانساری پاسخ داد: گفتم الحمدالله، چون خدا را شکر به جایی رسیدم که می توانم جواب اش را ندهم! وی با بیان اینکه همین یک راه کار آرامبخش و داروهای اعصاب را می کند، گفت: اگر امروز هم زن و مرد هر کدام به جایی برسند که در مقابل حرف نامربوط یکدیگر جواب ندهند و سکوت کنند، جای شکر دارد. ده ها روایات در مدح کسانی داریم که جدال و بگومگو نمی کنند. حجت الاسلام حسینی قمی با اشاره به خاطره ای شخصی، بیان کرد: چندی پیش شخصی به من می گفت شما که تریبون در اختیار داری تجربه من را به مردم بگو؛ او گفت: مدت ها بود که با همسرم جدل می کردم و دائم بگومگو داشتیم و اوقات مان تلخ می شد، اخیرا قسم خورده ام که پاسخ او را ندهم لذا هر بار بحث مان می شود یاد قسم ام می افتم و سکوت می کنم و همین آبی بر آتش دعواهای ما شده است. بنابر آنچه بیان شد صبر و سکوت و تلاش برای پرهیز از جدل در بگومگوها نه تنها از تشنج های خانوادگی می کاهد بلکه می تواند مانع بروز بسیاری از بزهکاری ها شود چراکه بسیاری از دعواها حتی قتل هایی که پرونده مفتوح در محاکم قضایی دارند با یک بگومگوی ساده و درگیری ناشی از فقدان صبر و سکوت ناشی شده اند در حالی که تلاش برای تسلط بر زبان از طریق سکوت می توانست از چنین سرانجام شومی جلوگیری کند. چنان که مولای متقیان امام علی(ع) فرمودند: «اگر در سخن گفتن، بلاغت بوده باشد، در سکوت سلامت از لغزش هاست!»4 پی نوشت: 1-اصول کافی، جلد 2، صفحه 113؛ 2-بحارالانوار، جلد 75، صفحه 312؛ 3http://vaezin.com/%d8%b3%da%a9%d9%88%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d8%ac%d8%af%d8%a7%d9%84/ 4-غرر الحکم، شماره 3714.

منبع: خبرگزاری شبستان