متقی‌فر: عدم اظهار نظر مجلس برای اجرای پروتکل الحاقی نوعی مصیبت است
عضو جبهه پایداری در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» اظهار داشت: اجرای اقتصاد مقاومتی با نگاه به غرب قابل جمع نیست/ نقاط ضعف برجام در نهایت باعث خنثی شدن نقاط قوت آن می‌شود/ حجم و سطح غنی‌سازی تعیین شده در متن برجام یک کار ویترینی است
مذاکرات هسته‌ای؛ مسئله‌ای که 23 ماه به طول انجامید تا ایران بتواند متنی مشترک با کشورهای 5+1 را با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) امضا کند، این متن علیرغم تلاش بسیاری که برای حصول آن کشیده شد اما نقاط ضعف و قوت بسیاری را به دنبال خود یدک می‌کشد.
"برجام" به عنوان یک سند بین‌المللی که تعهدات بسیاری را برای دو طرف به همراه دارد مانند همه اسناد دیگر جهان قابلیت نقدپذیری دارد، اما اینکه تا چه اندازه در این سند خطوط قرمز نظام جمهوری اسلامی ایران رعایت شده است و یا اینکه تا چه اندازه ایران متعهد شده و حاضر است بسیاری از دستاوردهای خود را در ازای لغو تحریم‌های ظالمانه بدهد و اینکه در این متن چه امتیازهاتی از سوی ایران داده و در مقابل چه امتیازاتی را از طرف مقابل گرفته است مسائل مهمی است که در گفتگو با مجید متقی‌فر عضو جبهه پایداری بررسی کرده ایم.
متن این گفتگو به شرح ذیل است:
«نسیم» : متن امضا شده توسط ایران و 5+1 قاعدتأ ضعف و قوت زیادی دارد، در خصوص محتوای "قطعنامه"و "برجام " کمی توضیح می‌دهید؟
متقی‌فر: نقاط ضعف "برجام" با مهارت خاص تعبیه شده که در نهایت منجر به خنثی شدن نقاط مثبت این توافق نامه می‌شود، طبق برایند کل مجموعه در این متن چیزی دست ما را نگرفته است، البته با بررسی تکه تکه این متن می‌توان برخی نقاط قوت را پیدا کرد مانند این که ایران می‌تواند غنی‌سازی داشته باشد ولی در محدودسازی و محدودیت ایجاد شده می‌بینید که منتهی به نابودی این می‌شود.
در برجام غنی سازی ما به صورت ویترینی دیده شده است، حجمی و سطحی که تعیین شده است در واقع یک کار ویترینی است، هیچ وقت ما حتی بعد از ده سال و حتی 15 سال هم دسترسی‌ها و صنعتی شدن دست پیدا نخواهیم کرد، درست است طی 8 سال یک محدودیت رفع می‌شود اما یک محدودیتی دیگر باقی هست که باعث می‌شود که آن رفع محدودیت‌ها به ثمر نشیند.
متأسفانه عدم تکثیر ماشین‌های پیشرفته تا 15 سال و بعد از آن تولید تا 200 یک فرسایش تدریجی است. اگر به همین صورت بخواهیم ادامه دهیم متأسفانه نه دانشمندی باقی می‌ماند و نه توسعه ای اتفاق می‌افتد، هر محدودیتی در آینده باعث نابودی تحقیق و توسعه است.
«نسیم»: تاسیسات مهم هسته‌ای مهم ما مانند نطنز، فردو، و اراک چه وضعیتی را بعد از امضا این متن خواهند داست؟
متقی‌فر: تیم مذاکره کننده ما محدودیت را پذیرفته است، فرض کنید در فوردو بخواهیم کار تحقیقاتی انجام بدهیم برای این امر نباید اما و اگر و محدودیتی وجود داشته باشد. این تحقق و توسعه خود به خود منتفی است. بنابراین در برجام ما هر چی بررسی کنیم چیزی که ما را به نقطه‌ای که صنعتی شدن باشد برساند وجود ندارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی هم در مجلس و هم در تلویزیون صحبت‌هایی را داشتند که کمی قابل تأمل است، ایشان گفتند ما چیزی نداشتیم که از دست بدهیم. این صحبت از سوی آقای صالحی خیلی بدتر است. غنی‌سازی که در حال حاضر در برجام تعریف شده است در واقع همانی هست که از قبل داشتیم، ایشان گفته بودند ما اصلاً توان ماشین‌سازی نداشتیم بعد از 15 سال رسیدیم، به IR1 بعد از 20 سال رسیدیم به IR2 سال 85 رسیدیم به یک آبشار سال 90 رسیدیم به بالاتر از ده‌هزار یعنی ظرف 5 سال ایشان چگونه جمع‌بندی می‌کند که بعد از 15 سال به 190 هزار سو می‌رسیم؟
ایشان فکر می‌کند که مثلاً اگر یک زمانی اگر فرض کنیم که قطارها با زغال سنگ حرکت می‌کردند و 50 سال بعد لوکوموتیو درست شده اینقدر هم طول می‌کشد یک نسل جدید بیاید... خیر ایشان بهتر از هرکسی می‌دانند در صورتی که تغییر مدل ماشین‌ها از نسل جدیدتر کمیت ظرفیت تولید آن ماشین را بالاتر می‌برد.
متأسفانه نقد بر موضوع برجام از متن آن صورت نمی‌گیرد بلکه از حواشی آن زمینه انتقاد فراهم می‌شود. آقای عراقچی در حاشیه صحبت می‌کند. می‌گویند غنی‌سازی را به رسمیت شناختند و ما می‌توانیم صنعتی شویم اینگونه گفتن مورد قبول نیست باید بگویند به استناد بند فلان و عبارت فلان آنجا تصریح شده است که این مورد را به رسمیت شناخته‌اند.
«نسیم»: در متن "برجام" آمده است که ما باید برای 15 سال فقط 300 کیلو اورانیوم 3.6 داشته باشیم...
متقی‌فر: بله، همچنین در این متن آمده است بعد از 15 سال ایران نمی‌تواند بیش از 200 سانترفیوژ IR8 تولید کند. در خیلی از بندها و مفاد این متن ما اختیارات را به آمریکا واگذار کرده‌ایم تا او تصمیم بگیرد و ما عمل کنیم ، و این بسیار خطرناک است.
طبق صحبت‌های برخی کارشناسان این قطعنامه بسیار خطرناک تنظیم شده است متأسفانه آنچه در این متن بسیار برای ما مضر است یکی بودن دادستان و متهم برای ایران بسیار خطرناک است، یعنی اینکه اگر آمریکا تخلف کرد ما به خود آمریکا باید شکایت کنیم و خودش هم رسیدگی کند و این یعنی بازگشت ما در ذیل فصل هفتم و این خطرناک است.
متأسفانه ما شاهد عدم انعکاس انتقادات و بررسی های کارشناسی از سوی رسانه‌ها هستیم، بهتر است رسانه‌ها برجام را روی میزبگذارند و عبارت به عبارت متن را بررسی کنند ، آن زمان مشخص می‌شود که به قول آقای روحانی کجا گل زدیم و کجا گل خوردیم که البته از دید ما 6 گل آنها زدند و 1 گل ما زدیم نه اینکه 3 به 2 باشیم.
«نسیم»: لغو تحریم‌ها هدف اصلی جمهوری اسلامی در این مذاکرات بود، تا چه اندازه این هدف محقق شده است؟
متقی‌فر: گفته شده است چیزی که به دست آمده است لغو قطع‌نامه‌هاست اما آنچه مسلم است این قطعنامه‌ای که ما پذیرفتیم باید پیش از آنکه پیش‌نویس آن به شورای امنیت ارسال شود باید به تهران می‌آمد و در برجام مطرح می‌شد و بعد برای تصویب به شورای امنیت می‌رفت. حال که ما هم قبول کردیم که قطعنامه‌ای که صادر خواهد شد باید تبعاتش را بپذیریم، که اجرا نکردن آن به معنای بازگشت به ذیل فصل هفت است.
«نسیم»: خطوط قرمزی که نظام برای مذاکرات مشخص کرد در این متن تا چه اندازه مورد توجه قرار گرفت؟ به عنوات مثال توان نظامی ایرانو حتی بازرسی از مراکز نظامی...
متقی‌فر: این موضوع در واقع به نوعی پیچانده شد، بر اساس آنچه ذکر شده است بعد از شش ماه تازه تخفیف تحریم‌ها به صورت تعلیق است و فقط تحریم‌های شش قطعنامه لغو می‌شود، که این مورد به صورتی است که امکان بازگشت سریع آن وجود دارد.
آقای عراقچی مرتبأ می‌گوید ما تنها مذاکره برای برداشتن تحریم‌های هسته‌ای داشته‌ایم. براین اساس تحریم‌های غیر هسته‌ای سر جایش می‌ماند و ایشان باید توضیح دهند که تحریم‌های ترکیبی‌ها شامل تحریم‌های هسته‌ای و مثلا حقوق بشری برسرجای خود باقی می‌ماند و بنابراین چیز مهمی لغو نمی‌شود چون تحریم‌های هسته‌ای تحریم‌های بسیار اندکی هستند که باید لغو شوند که آنها نیز در وضعیت اقتصادی و معیشت مردم هیچ اثری ندارد.
اصل تحریم‌ها که همان چیزهایی است که رئیس جمهور و کنگره آمریکا به همراه اتحادیه اروپا وضع کرده‌اند باقی می‌ماند، نظر مقام معظم رهبری بر لغو کل تحریم‌ها بوده است نه اینکه بخش اندکی از این تحریم‌ها با عنوان هسته‌ای لغو شود، اگر بنا بر این رویه بود اساسأ چرا مذاکره کردیم؟ از نظر بنده این مذاکره هیچ ثمری نداشته است و ما امتیازاتی که را که ما به آنها داده‌ایم قطعأ برای ما مشکلات زیادی را فراهم خواهد کرد.
«نسیم»: اجرای پروتکل الحاقی در این میان برای ایران چگونه خواهد بود؟ امکان بازرسی‌ها وجود خواهد داشت؟
متقی‌فر: عدم اظهار نظر مجلس برای اجرای پروتکل الحاقی نوعی مصیبت است ، آقای عراقچی اذعان داشتند که پذیرفته‌ایم که پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کنیم ، اگر آژانس ادعا کرد که شما فلان جا غنی‌سازی دارید باید آنجا بازدید شود ولو اینکه آن محل نظامی باشد، و اگر مخالفتی از سوی ایران دیده شود به کمیسیون مشترک ارجاع می‌شود که اگر 5 نفر رأی بدهند لازم الاجرا می‌شود.
هر چه در آن کمیسیون تصویب شود به ضرر ماست و اگر تبعات آن مصوبه‌ها را اجرا نکردیم مجدد آن شش قطعنامه بر می‌گردد و تمام تحریم‌ها هم سر جایش خود باقی می‌ماند.
متأسفانه تیم مذاکره کننده توصیه رهبری مبنی بر عدم بازدید نظامی را رعایت نکردند ، گفته‌اند پذیرفتیم پارچین مدیریت شده بازرسی شود و قرار است 150نفر بدون محدودیت ملیت در آنجا مستقر شوند که این یک فاجعه است، حضور این تعداد بازرس به منزله حضور 150 جاسوس است، حالا فرضاً ما دو با کشور روابط دیپلماتیک نداریم در این ماموریت فرانسوی با اسرائیلی فرقی نمی‌کند.
«نسیم»: اکنون در فضای پسا توافق هستیم، وضعیت اقتصاد کشور در این فضا به چه صورت خواهد بود؟ دولت چه وظیفه‌ای برای مدیدریت بهتر این شرایط دارد؟
متقی‌فر: دولت از اول راه را بی راهه رفته است اقتصاد و معیشت مردم نه شعاری و نه سیاسی، بلکه عملیاتی است باید ظرفیت‌های داخلی را فعال کند ، آنچه مسلم است اگر برجام خوب هم بسته می‌شد منجی اقتصاد ما نبود. دلارهای آزاد شده بدون هیچ برکتی پیش‌خور شد، قطعا وجود پول‌های بلوکه شده کاری را پیش نمی‌برد و دولتمردان ناچارند به ظرفیت‌های داخلی توجه کنند.
متأسفانه تا الآن فرصت‌سوزی شده است، با وجود گذشت حدودأ دوسال از ابلاغ اصول اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری تا کنون حکتی مبنی بر اجرایی شدن این مصوبه دیده نشده است، قطعأ اجرای اقتصادمقاومتی با نگاه به غرب قابل جمع نیست.
ارتباط با غرب منجی اقتصاد ما نخواهد شد اقتصاد مقاومتی اندیشه حضرت امام(ره) بوده توسط مقام معظم رهبری ادامه پیدا کرده است در واقع رهبری هم تبعیت سیاسی می‌کنند. به نظر من اگر تیم هسته‌ای خطوط قرمز را مراعات می‌کردند شاید توافق به گونه‌ای دیگر بسته می‌شد.
«نسیم»: در برخی صحبت‌ها و سخنرانی‌ها از سوی برخی مسئولین شنیده شد که این روند مذاکرات را به صلح امام حسن(ع) تشبیه کردند، امروز تکلیف این افراد چیست؟ ایا الان صلح ما شبیه صلح امام حسن هست؟
متقی‌فر: این یک تحریف است و یک ظلمی است بر امام حسن، باید دید صلح امام حسن در چه شرایطی بود و در چه شرایطی بسته شد؟ این صلح با آن صلح خیلی متفاوت است، از مذاکره ایراد می‌گیریم مذاکره عمر سعد را مطرح می‌کنند، از برجام می‌گوییم صلح امام حسن را مطرح می‌کنند.
اینها نوعی راه در رو حضرات است. که متأسفانه هیچکدام از دولتمردان حاضر به مناظره و صحبت در این مقوله‌ها نیستند.
«نسیم»: اکنون در این فضای ایجاد شده بعد از توافق شاهد موج ورود هیاتهای سیاسی و اقتصادی غربی به کشور هستیم، این روند تا چه اندازه می‌تواند موثر باشد؟
متقی‌فر: دولت تلاش می‌کند برای فرار از این نقدها یک ظرفیت اجتماعی ایجاد کند. ورود انواع هیأت‌های خارجی به ایران تا کنون منتهی به بستن هیچ قراردادی نشده‌است چون هنوز تحریم‌ها برداشته نشده که بتوانند قرار ببندند. در واقع می‌توان گفت این سفرها و آمدن و رفتن‌های هیأت‌های اروپایی نوعی حرکت سیاسی است و مصرف سیاسی و تبلیغاتی دارد.
فابیوس آمد و رفت چه اتفاقی افتاد؟ خروجی عملیاتی نشان بدهند ، موجی به راه افتاده است ، هیأت آلمانی‌ها می‌آیند و می‌روند اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد تا تحریم‌ها برداشته نشود اینها جرأت انعقاد قرارداد ندارند.
دولت باید برای ورود خون‌های آلوده و حتی برای قربانیان هواپیمای ساقط شده توسط ناو آمریکایی غرامت و خون‌بها بگیرد نه اینکه برای عامل وارد کننده ایدز به ایران فرش قرمز پهن کند، متأسفانه شنیدیم که وزیر محترم بهداشت گفتند الآن وقت طرح این حرف‌ها نیست اینها مطالبه حقوق مردم است همین آقایی که می‌گوید هیچوقت یک ایرانی را تهدید نکنید فابیوس با ورود به ایران به همه اهانت کرد و کسی هیچ کاری نتوانست بکند.
در صورتی که این سفرها منتهی به قرارداد شود خوب است، به نظر می‌رسد این رفت و آمدها یک نوع فضاسازی برای رأی آوردن برجام در مجلس است چون این به نفع غربی‌ها است، آنها می‌خواهند نظام حقوقی ما متأثر از این رفت و آمدها باشد.
«نسیم»: برخی هیاتهایی که به ایران می‌آیند ممکن است در پوشش نهادهای فرهنگی، حقوق بشری - ورزشی و غیره به کشور وارد شوند و این امکان هست که در این پوشش مانند چندین سفر گذشته با فتنه‌گران و جاسوسان و منافقین دیدار کنند. در این صورت تکلیف چیست؟
متقی‌فر: اگر سفر این گروه‌ها خالی از آسیب و اشکال باشد مانعی ندارد اما همیشه این خطر وجود دارد که فضایی درست کنند که بگویند همه مشکل‌ها در حال حل شدن است یعنی اثری که واقعیت ندارد وکاذب است ، واقعیت اثر برجام وقتی است که تحریم‌ها لغو شود ولی اگر تحریم‌ها لغو نشود این رفت و آمدها هیچ فایده‌ای ندارد.
اینگونه سفرها این خطرات را نیز به دنبال دارد و ممکن است از این دست دیدارها نیز انجام شود که در این صورت کسانی که این هیأت‌ها را دعوت می‌کنند و باید پاسخگو باشند.
اصل موضوع رودررویی دو تفکر است، برخی در داخل می‌گویند غربی‌ها خوب هستند و نباید حرفی از فتنه زده شود، و برخی دیگر کاملا این رفتارها و این افراد را محکوم می‌کنند، آنچه مسلم است این افراد برای اقدامات مجرمانه خود در دادگاه‌های رسمی ما محکوم شدند و به هر تحرکی از سوی غرب باید با شک و تردید به آن نگاه کرد.
گفتگو و تنظیم: آرزو نوروزجم
