زنگ خطر فرونشست زمین در تهران

مهرداد کتال محسنی در یک برنامه رادیویی صحبت می‌کرد، درباره فرونشست زمین اظهار کرد: فرونشست زخم سرباز کرده زمین بر اثر بهره‌برداری بی‌رویه و فعالیت‌های نامناسب اقتصادی و اجتماعی انسان‌ روی زمین است.

معاون فنی اداره محیط زیست استان تهران در ادامه گفت: پدیده فرونشست زمین در تهران یک پدیده بدیهی است چرا که ۲۱ درصد از جمعیت کشور و ۳۰ درصد از فعالیت‌های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی در استان‌های تهران و البرز متمرکز شده‌اند و از بیش از ۱۱۰ درصد از منابع آب‌های قابل برداشت در تهران استفاده می‌شود.

کتال‌محسنی با بیان اینکه فرونشست زمین در تهران از مرحله هشدار گذشته و به مرحله بحران رسیده است، تصریح کرد: آگاهی‌بخشی و آموزش مردم درباره چگونگی استفاده بهینه از منابع می‌تواند تا حد زیادی پدیده‌ها و مخاطرات محیط زیستی را کاهش دهد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه دستگاه‌های مختلفی از جمله وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، محیط زیست، مجلس و دانشگاه‌ها در وقوع پدیده فرونشست زمین مقصر هستند، گفت: محیط زیست به‌تنهایی نمی‌تواند جلوی پدیده‌های این چنینی را بگیرد. امیدواریم در آستانه ۵۰ سالگی سازمان محیط زیست، نیرو، اعتبارات و تجهیزات لازم در اختیار ما قرار گیرد تا بتوانیم نقش خود را به‌درستی ایفا کنیم.

کتال‌محسنی با بیان اینکه پدیده فرونشست بیشتر داخل محدوده شهری بر اثر حفاری‌های مترو اتفاق می‌افتد، گفت: فرونشست در منطقه جنوب و جنوب‌غربی تهران حد فاصل مناطق مسکونی، کشاورزی و مهاجرپذیر مانند ورامین، پاکدشت و دشت‌های مختلف رخ داده است.

معاون فنی اداره محیط زیست استان تهران با اشاره به راهکارهای کاهش پدیده فرونشست تصریح کرد: کشورهای پیشرفته از پساب و فاضلاب تولید شده بیش از هفت بار استفاده می‌کنند اما ما در برخی موارد محدود از این آب‌ها استفاده مجدد می‌کنیم درحالی‌که با کمبود شدید منابع آبی مواجه هستیم.

وی با تأکید بر لزوم توجه به آمایش سرزمین و توان اکولوژیک هر منطقه گفت: متاسفانه پروژه‌های بزرگ از جمله سدسازی و انتقال آب بین حوضه‌ای مطابق با معیارهای محیط زیستی نیست.

در ادامه این برنامه رضا شهبازی - مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، مهندسی و زیست محیطی- با اشاره به تعریف یونسکو از پدیده فرونشست زمین اظهار کرد: نشست محدوده وسیعی از سطح زمین در امتداد یک محور قائم به دلایل مختلف با عنوان فرونشست شناخته می‌شود.

مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، مهندسی و زیست‌محیطی با اشاره به اینکه فرونشست پدیده جدیدی نیست، گفت: این پدیده از حدود ۸۰ سال پیش در جنوب کالیفرنیا آغاز شد و امروز به عنوان یکی از پیامدهای دنیای مدرن و تکنولوژی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه نرخ فرونشست در ایران دوبار پایش شده است، تصریح کرد: متاسفانه دشت‌های مختلف کشور به جز دشت‌های کویر مرکزی در جنوب سمنان به دلیل عدم سکونت در آن‌ها با پدیده فرونشست مواجه هستند.

شهبازی با اشاره به اینکه ۵۰ درصد از منابع آب در استان تهران در بخش شهری استفاده می‌شود، اظهارکرد: ۳۰ متر مکعب آب در ثانیه معادل سه رودخانه پر آب کرج وارد تهران و مصرف می‌شود و بیشتر از این میزان، از آب چاه‌های تهران برای فضای سبز و توسعه شهر تهران برداشت می‌شود.

مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، مهندسی و زیست محیطی برهم خوردن چرخه طبیعی آب را دلیل عمده فرونشست‌ها معرفی کرد و گفت: بازگشت به چرخه طبیعی موجب بهبود وضعیت می‌شود اما در حال حاضر با توجه به توسعه شدید تهران امکان چنین کاری وجود ندارد.

شهبازی در پایان گفت: بیشترین جمعیت ایران در خشک‌ترین مناطق کشور از جمله تهران، کرج، اصفهان، مشهد و تبریز متمرکز شده‌اند و این یک مسئله اساسی است.