شرح خطبه متقین نهج البلاغه؛ آیین‌نامه انقلاب اسلامی 22

نسیم آنلاین : یکی از کتب مهجور مانده میان شیعیان نهج البلاغه است که رهبر معظم انقلاب در اهمیت آن می فرمایند: «نهج‌البلاغه کتاب تدوین شده انقلاب اسلامی است و آیین‌نامه این انقلاب به حساب می‌آید.» در همین راستا و جهت تبیین بهتر و ساده تر این گنجینه از معارف اسلامی در ایام ماه مبارک رمضان هر روز و بصورت سلسله وار چکیده ای از سه جلد کتاب شرح نهج‌البلاغه برگرفته از بیانات حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی) را خواهیم آورد.

در مقدمه خطبه متقین، همام بن شریح به حضرت عرض کرد که متقین را برای من توصیف کن. حضرت او را توصیه کردند به تقوا. سپس به شرح آن پرداختند که متقین چگونه‌اند سپس فرمود: بردباران و دانشمندانند، نیکوکاران و پرهیزکارانند، کسی اگر نگاه کند، خیال میکند شوریده حالند. به فکر یک امر بزرگی هستند؛ از کار خود به کم راضی نیستند. اگر کار زیاد هم بکنند، آن را زیاد نمیشمرند. همواره خود را متهم میشمارند؛ از خود خشنود هیچ وقت نیستند؛ همیشه خودشان را زیر سؤال دارند که چرا این کار را کردی، چرا کم مجاهدت میکنی. از آنچه کرده اند، همیشه بیمناکند که نکند کم کرده باشم، نکند مواظبت نکرده باشم. وقتی کسی از اینها تمجید میکند و نیکویی از تعریف دیگران به خودشان میلرزند پس میگوید من خود را بیشتر می شناسم تا دیگران مرا.

یکی از نشانه های متقین و پرهیزکاران این است که در او توانگری و نیرومندی را میبینی همراه با دین. ظرافت کار مؤمن اینجا است که باید رعایت بکند؛ قدرتمند بودن، معمولا موجب میشود که انسان قید و بندهای اخلاقی و دینی را کنار بگذارد. لذاست که آدم میبیند این قدرتهای گوناگون در طول تاریخ، هرچه هستند موجب فسادند و اگر یک کار خوب هم میکنند، ده کار بد همراهش میکنند؛ چون با دین همراه نیست، با تدین و دین داری همراه نیست. متقین هرچه دارند با دین دارند؛ قوتشان و توانگری شان همراه دین است.

حضرت میفرماید خصوصیت متقین این است که حزم و احتیاط را همراه میکنند با لین و نرمش؛ ایمانی دارند همراه با یقین، آزمند دانستن و دانا شدن هستند؛ علمشان را آمیخته اند با حلم. حلم یعنی انسان دارای ظرفیت باشد. و میانه روی در حال غنا و بی نیازی. عبادت را همراه با خشوع دارند. اگر دچار فقر و فاقه هستند، در آن حال هم تجمل داشته باشند. یعنی اگر چنانچه دچار کمبود و تنگی زندگی هستند، خودشان را آراسته نگه میدارند. اینها در حال شدت و سختی ها صبر دارند. سختی آبرویی، سختی مالی و مانند اینها. اهل طلبند؛ یعنی نمی نشینند که هرجور شد بشود؛ دنبال این هستند که زندگی کسب کنند منتها از طریق حلال و زندگی در راه هدایت.

شب که میشود، همت او این است که خدا را شکر بگوید صبح که برخاست همتش ذکر و یاد خداست. شب حذر میخوابد. حذر یعنی هشیارانه یعنی آن کسی که میخوابد اما سلاحش دم دستش است. دل خوشی او به آن چیزهایی است که زایل نمیشوند زایل شدنی ریاست، پول، عمر انسان است. زایل نشدنی عمل صالح است. زهد و بی رغبتی ایشان در آن چیزهایی است که باقی نمیماند. زهد یعنی بی رغبتی نه اینکه هرگز نخواستن بلکه یعنی به آنچه دنبالش میرود، دل نبستن.

متقین قول را آمیخته مبکنند با عمل. آن چیزی که حقیقتا میتواند دنیا را به اصلاح کند، همت خود ما است، که با نصیحت و با تبیین حاصل میشود. واقعا خودمان خودمان را نصیحت کنیم.

الان فرصت خیلی خوبی است برای قرار گرفتن در سلک بندگان صالح خدا؛ آن صالحین درجه یک. قبل از انقلاب این فرصت نبود؛ قبل از انقلاب ما چه کار میکردیم که در ردیف مثلا فرض کنید سلمان یا ابی ذر بتوانیم قرار بگیریم؟ مگر اینکه شاید یک مبارزه ای میکردیم و این مبارزه هم مثلا به یک شکنجه هایی و بعد هم شهادتی منتهی میشد، امروز شما میتوانید کاری بکنید که شما را از سلمان و اباذر هم بالاتر ببرد؛ امروز این میدان باز شده که شما بتوانید گره ای را از کار یک جامعه بزرگ باز کنید؛ کار امروز آن چنان اهمیت مضاعفی دارد که میتواند حقیقتا ماها را در سلک بندگان صالح خدا قرار بدهد اگر عمل بکنیم، اگر با نیت خوب عمل کنیم، اگر خسته نشویم، اگر از کج روی ها و کج تابیها و بددلی ها خودمان را باز بداریم، اگر در مقابل ملاحظات گوناگونی که برایمان پیش می آید خودمان را نبازیم، اگر در مقابل فشارها و لغزشگاه هایی که در مقابل ما درست میکنند خودمان را حفظ کنیم؛ اگر امروز این مراقبتها را بکنیم، میتوانیم خودمان را حتی بالاتر از مؤمنین والای صدر اسلام قرار بدهیم.

منبع: بخش خطبه متقین از جلد راه روشن مدیران