بلاتکلیفی وسط پروژه‌ی تعیین تکلیف
دولت جمهوری اسلامی که خود را متعهد به ساماندهی مهاجران می داند حتما باید نسبت به تامین حقوق ابتدایی زندگی این افراد در کشور تمهیداتی بیندیشد. سالهاست که کارنامه‌ی دولتهای مختلف در مسئله‌ی مهاجرت اوضاع خوبی ندارد.
نسیم‌آنلاین: با روی کارآمدن طالبان در افغانستان موج جدیدی از مهاجرت اتفاق افتاد. یکی از اصلی‌ترین مقصدهای مهاجران افغانستانی به خاطر زبان مشترک و فرهنگ نزدیک ایران بود. دولت جدید با هدف ساماندهی به وضعیت مهاجران افغانستانی چه آنهایی که پیش از این وارد کشور شده بودند و چه آنهایی که در موج آخر وارد ایران شدند، دست به کار شد. طرح سرشماری مهاجران تلاشی بود از سوی دولت برای شناسایی و ساماندهی مهاجران که به صورت همزمان با ایده‌هایی درخصوص تغییرات در ساختار رسمی مدیریت مهاجران مطرح می شد. ایده‌ای که محوریت آن تشکیل سازمان ملی مهاجرت بود که بارها توسط مسئولان دولت از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور مطرح شد.
گام اول این طرح شناسایی و ارائه شناسه‌ای برای هر مهاجر حاضر در ایران بود. گام اول برداشته شد و براساس آمارهای اعلامی حدود 4.5 میلیون افغانستانی در این طرح شرکت کردند و این موفقیتی بزرگ برای مجریان این طرح به حساب می‌آمد. گام بعدی دسته‌بندی و تعیین تکلیف هر کدام از دسته‌های شناسایی شده بود. یعنی دولت جمهوری اسلامی، متناسب با منافع خود و وضعیت مهاجران درخصوص آنها به تصمیم برسد و تکلیف هرکدام از دسته ها را مشخص کند.
اما از فردای پایان طرح سرشماری چالش‌ها آغاز شد. اولین چالش جدی مربوط به قطع شدن دسترسی مهاجران به خدمات بانکی بود. این چالش در شرایطی ایجاد شد که نهاد متولی امور مهاجرین پیگیر حل آن بود. جالب اینجاست که با وجود پیگیری قابل تقدیر صداوسیما این مسئله هنوز به صورت کامل حل نشده است.
چالش خدمات بانکی، تصویری متناقض از آنچه دولت ایران در پی آن است به مهاجران ارائه کرد. از یک طرف پیامِ تلاش برای تعیین تکلیف و به رسمیت شناخته شدن شنیده می‌شد و از طرف دیگر بلاتکلیفی و به رسمیت شناخته نشدن حقوق اولیه‌ی انسانی که پیش از این به رسمیت شناخته شده بود.
چالش دوم با شروع سال تحصیلی نمایان شد. مهاجران برای ثبت نام در مدارس به مدرکی با عنوان«برگه حمایت تحصیلی» نیاز دارند. براساس اعلام وزارت کشور همه‌ی دانش آموزانی که در سالهای گذشته این برگه را دریافت کرده بودند با همین برگه می‌توانستند اقدام به ثبت نام کنند. بجز دانش اموزانی که باید مقطع تحصیلی شان تغییر می‌کرد. دانش آموزان اول ابتدایی هم در همین دسته قرار گرفتند و نیازمند دریافت برگه حمایت تحصیلی بودند. براساس اعلام وزارت کشور این افراد از 20 مرداد با مراجعه به سایت برای دریافت نوبت دفتر کفالت باید اقدام می‌کردند.
اما متاسفانه مهاجران در زمان ثبت نام برای تعیین نوبت حضور در دفتر کفالت با مشکلات بسیاری مواجه شدند. از تعیین تنها یک دفتر در شوراباد برای همه‌ی مهاجران افغانستانی در تهران تا تعیین زمان برای بعد از شروع سال تحصیلی. مسئله‌ای که باعث نگرانی بسیاری از خانواده‌ها شد. نگرانی که البته با عدم پاسخگویی و بلاتکلیفی همراه شد.
دسته‌ی دیگر اما دانش آموزان خانواده‌هایی بودند که در طرح سرشماری شرکت کرده بودند. یعنی مهاجرانی که به تازگی توسط دولت جمهوری اسلامی شناسایی شده بودند و شرکت آنها در طرح سرشماری با هدف تعیین تکلیف‌شان بود. با این دسته هم به نحوی رفتار شد که انگار از ابتدا قرار نبود فرزندانشان از حق تحصیل برخوردار باشند.
هر چند با پیگیری فعالان این حوزه در روزهای گذشته خبرهایی از گشایش در وضعیت بخشی از دانش آموزان مطرح شد اما مسئله مهم‌تر یعنی بلاتکلیفی مهاجران وسط پروژه تعیین تکلیف بسیار آزاردهنده است. دولت جمهوری اسلامی که خود را متعهد به ساماندهی مهاجران می داند حتما باید نسبت به تامین حقوق ابتدایی زندگی این افراد در کشور تمهیداتی بیندیشد. نادیده گرفتن هر کدام از حقوق اولیه و مهم‌تر از آن بلاتکلیفی این افراد، به معنای ناتوانی و سوتدبیر دولت جمهوری اسلامی است. سالهاست که کارنامه‌ی دولتهای مختلف در مسئله‌ی مهاجرت اوضاع خوبی ندارد. نشانه‌ی دیگر این بی‌تدبیری جایی خودش را نشان می‌دهد که دانش آموزانی با وجود داشتن برگه حمایت تحصیلی به خاطر تکمیل شدن ظرفیت مدارس از تحصیل باز می مانند.
تشکر از گزارشهای کامل و خوبتون