باغگلی، عدالت آموزشی و مدارس دولتی
حسین باغگلی، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش بیان کرد: حل مسئله خصوصی‌سازی مدارس با کیفیت‌بخشی به مدارس دولتی است و بعد از آن به صورت طبیعی جابه‌جایی از مدارس غیردولتی به دولتی اتفاق خواهد افتاد.
نشست بررسی اولویت‌های آموزش و پرورش دولت سیزدهم به همت مجله تصویری فرهنگراه برگزار شد که در آن سجاد صدیقی، معلم و پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت به گفتگو با حسین باغگلی، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش دولت سیزدهم پرداخت و که متن سؤالات و پاسخ‌ها به شرح زیر است:
سؤال: کدام ساز و کارها در بی‌عدالتی آموزشی تأثیر دارد و چه برنامه‌هایی برای آن دارید؟
حسین باغگلی: وزارت آموزش و پرورش، خدمات‌دهندگان و خدمات‌گیرندگان زیادی دارد و این باید پذیرفته شود که بخش بزرگ و سختی است. اولین چیزی که ادلات آموزشی ما را پیچیده می‌کند، همین گستردگی از نظر کمیت و فرهنگ و اقلیم‌های مختلف است. دنیای تعلیم و تربیت پیچیدگی پیدا کرده است. امروز مانند گذشته اطلاعات محدود و کم نیست و ارتباطات به شدت گسترده است. امروزه به آموزش و پرورش نیز به عنوان یک ابزار نگاه می‌شود. بخش زیادی از این سازوکارها باید با همکاری نهادهای خارج از دولت تدوین شده و جلو رود. زمانی این دست موضوعات حل می‌شود که نیروی انسانی قوی و پای‌کار داشته باشیم و این الگو باید به مأموریت دولت جدید تبدیل شود.
من نوعی باید در درون دولت با بخش‌های مختلف بجنگم و برای معلمان تلاش کنم.معلمان خط مقدم در این جبهه هستند و باید پشتیبانی کامل از آنان داشته باشیم. ما برای پزشکان و کلاً مسائل پزشکی، همه کار می‌کنیم و همه نیروهایمان را در مناطق مختلف برای همکاری روانه می‌کنیم اما برای کمک به معلمان، این همکاری را نداریم. عدالت آموزشی زمان محقق می‌شود که امکانات دولت در اختیار آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت قرار بگیرد. البته باید راهکارهای جدید و خلاقانه نیز وجود داشته باشد.
سؤال: ساز و کار شما در سطح اختیار خودتان برای اجرای عدالت آموزشی به صورت واقعی، خصوصاً در درون خود وزارت‌خانه چیست؟
حسین باغگلی: در حال حاضر شهرها و روستاهایی داریم که مکانیسم جذب معلم در آن اشکالات اساسی دارد. معلمان باید از سطح علمی و خلاقیت کافی برخوردار باشند و باید کاری کنیم که معلمان ما به تخصص لازم برسند و سطح توانمندی ما باید افزایش پیدا کند و باید با بهره‌وری از داشته‌های موجود باید پیشرفت کنیم. ما درمورد هزینه‌کرد باید دقت لازم و برنامه‌ریزی درست داشته باشیم.
طرح شهاب طرح خوبی است که می‌بایست اجرا می‌شد. به عبارتی هر کس در هر جای کشور متناسب با توانمندی و استعداد خود بتواند رشد کند و فعالیت داشته باشد. اگر این طرح ده سال پیش اجرا شده بود، امروز نیروهای ویژه‌ای داشتیم. امروزه این مسئله بسیج عمومی در راستای آموزش و پرورش را باید بپذیریم و نباید بهانه‌تراشی‌های دولت به خاطر درگیری در بخش‌های دیگر را بپذیریم.
سؤال: به نظر شما وضعیت فعلی ما در عرصه بودجه آموزش و پرورش و کسری آن چیست و چه برنامه‌هایی برای جبران آن دارید؟
حسین باغگلی: مسئله ما این است که این ۱۳۰ هزارمیلیارد تومان در وزارت آموزش و پرورش را چگونه هزینه می‌کنیم؟ در بخش‌های مختلف چه کارهایی انجام می‌دهیم و هزینه‌کرد آنان چقدر است؟ باید بازنگری مفصلی در بخش‌های مختلف صورت گیرد تا به کیفیت مطلوب برسیم؟ ما نیازمند به تجزیه و تحلیلی هستیم که از آن در بودجه‌ریزی سالیانه استفاده کنیم. در حال حاضر بخش اعظمی از بودجه امسال بسته شده است ولی تا جایی که می‌توانیم باید در برنامه‌ریزی بودجه سال آینده به این مسئله اساسی توجه کنیم. اعداد و ارقامی که در حال حاضر برای بودجه آموزش و پرورش مطرح است، خیلی نگران‌کننده نیست. بسیاری از اینگونه چالش‌ها در جای جای کشور و بخش‌های مختلف وجود دارد و ما مؤظف هستیم این مدیریت را انجام دهیم.
در حال حاضر بازی‌ای در آموزش و پرورش وجود دارد که خود شبه‌خصوصی است. آموزش و پرورش عمومی یعنی همه زیرساخت‌های آموزش باید در خدمت باشد تا تربیت نسل اتفاق بیفتد. ما در حال حاضر با یک کسری بودجه مزمن روبه‌رو هستیم که ریشه آن باید حل شود. ما سال‌هاست این حرف‌ها را می‌زنیم اما در لایه سیاست‌گذاری کاری نمی‌کنیم. سال‌هاست وظیفه سنگینی به عهده وزارت‌خانه آموزش و پرورش است که به تنهایی توانایی این کار را ندارد و باید همه نهادهای دولتی به همکاری بیایند. باید گفت سهم دیگر وزارت‌خانه‌ها در اجرای اهداف تعلیم و تربیت چیست؟
سؤال: برای ساخت و ایجاد مدارس باکیفیت دولتی چقدر سرانه و هزینه‌کرد لازم است؟
حسین باغگلی: مسئله ما بهره‌وری است. بنده پیشنهاد یک معاونت بهره‌وری و اقتصادی را در داخل وزارت آموزش و پرورش دارم. بنده هم مدرسه دولتی و هم مدرسه غیردولتی داشتم. مدارس امام رضا دو دسته هستند و یکسری عام‌المنفعه و یکسری وابسته مانند مدارس دولتی هستند و تمامی هزینه‌ها حداقلی است.
مسئله ما در حال حاضر این است که در آینده پیش رو، فضای جامعه از خدمات مدارس دولتی فاصله می‌گیرد و ما باید زمینه‌ای را فراهم کنیم که مدارس دولتی به مخاطب خود پاسخگو باشند که در قالب‌های مختلف می‌توانیم این را مطرح کنیم. کشورهایی که امروز در مسئله آموزش و پرورش پیشرو هستند، تعداد اهداف کمی برای سیاست‌های خود دارند. ما متأسفانه تعدد اهداف زیادی در آموزش و پرورش داریم. ما در نظر داریم با سندتحول به دنبال اهداف ریشه‌ای‌تر و پایه‌ای‌تر باشیم.
از برنامه‌های جدی من نقش‌آفرینی مردم در حوزه آموزش و پرورش است و باید در این راستا از ظرفیت مردم استفاده ویژه شود. من برای کسب این جایگاه به مجلس خواهم رفت و باید رأی اعتماد آنان را بگیرم. این نمونه نیز یک مثال برای آموزش و پرورش است و در آنجا نیز مدارس باید پاسخگو باشند.
سؤال: نظر شما درمورد خصوصی‌سازی در آموزش و تعارض منافع در آن چیست؟
حسین باغگلی: رویکرد دولت حاضر مسئله عدالت و شفافیت است. ما وارد اجرایی‌سازی اصل تعارض منافع خواهیم شد و امکان ندارد کسی تصمیمی متناسب با منافع خود بگیرد. بخش زیادی از مدارس غیردولتی با هدف درآمدزایی ساخته نشده‌اند. مشکل از آنجایی است که آموزش تبدیل به یک صنعت شده است. اگر قرار است مردم وارد فضای آموزش شوند و هزینه دهند، باید اجازه هزینه‌دادن را به آن‌ها بدهیم. مسئله ما در خصوصی‌سازی آموزش، بحث مشارکت مردم نیست و مسئله هزینه‌هاست.
حل مسئله خصوصی‌سازی مدارس نیز با کیفیت‌بخشی به مدارس دولتی است و بعد از آن به صورت طبیعی جابه‌جایی از مدارس غیردولتی به دولتی اتفاق خواهد افتاد. ما نیازمند یک ایده‌ای هستیم که تیم مدرسه به صورت فعالانه و با رویکرد ارائه خدمت حضور داشته باشند.
با توجه به قانون اساسی و خدمات آموزش رایگان؛ خصوصی‌سازی با روش فعلی مورد پذیرش نیست اما یک واقعیت خارجی به نام مدارس غیردولتی وجود دارد که یک‌شبه نمی‌توان آنان را حذف نمود. بنابراین اگر مدارس دولتی باکیفیت وجود داشته باشد، دیگر مدارس غیردولتی مانوری نمی‌توانند دهند.
سؤال: برنامه شما برای مسئله رتبه‌بندی معلمان و ساز و کارهای آنان چیست؟
حسین باغگلی: این مسئله صرفاً منوط به افزایش حقوق نیست و از این مسئله باید به عنوان یک مسیر جهت‌بخشی استفاده کنیم. باید شاخص‌ها به نفع کیفیت‌بخشی باشد و این مسئله نیز باید برنامه‌های ما وجود داشته باشد. ما از آیین‌نامه رتبه‌بندی حتماً به نفع کیفیت‌بخشی استفاده خواهیم کرد.
اصل تصویب این موضوع در مجلس شورای اسلامی است اما بعد از تصویب و اجرا و تعیین بودجه آن با دولت است. انجام نظام رتبه‌بندی از اولویت‌های ماست اما در واقعیت به بودجه و برنامه‌های ما بستگی زیادی دارد و همه چیز دست یک نفر نیست. تا جایی که بنده توانایی مدیریت داشته باشم و با توجه به ظرفیت‌های موجود، این برنامه را پیش خواهیم برد. بنده اگر چیزی بگویم، پای آن خواهم ایستاد. من تمام تلاش خود را خواهم کرد تا پایان امسال تمامی جزئیات و اعداد و ارقام را دقیق بگویم.
سؤال: منظور شما از شبکه قدرت در آموزش و پرورش چه کسانی چیست و چه کسانی هستند؟
حسین باغگلی: منظور بنده این است که گروه‌هایی وجود دارند که با آمدن من و تفکرات من، منافع‌شان به خطر می‌افتد و به همین خاطر با بنده مخالف هستند و بنده حتی سرشبکه این گروه را نیز می‌شناسم.
سؤال: کمبود ۲۰۰ هزار معلم را تا اول مهرماه چگونه جبران خواهید کرد؟
حسین باغگلی: دوستان وزارت آموزش و پرورش دولت قبل، کارهای زیادی برای این قضیه کردند و به اطلاع بنده نیز دادند و ما در مهرماه این مشکل را نداریم و با استفاده از راه‌حل‌های موقتی و بازنشستگان می‌توانیم این مسئله را حل کنیم که البته برای حل ریشه‌ای آن باید برنامه ویژه داشت.
سؤال: برای مسئله کرونا و سامانه‌های مجازی و نرم‌افزار شاد، چه برنامه‌هایی برای برطرف‌کردن ضعف‌های موجود دارید؟
حسین باغگلی: تصمیم‌گیری به بازگشایی مدارس باید به استان‌ها و شهرستان‌ها واگذار شود و در اینجا نیز کمک ملی لازم داریم و باید برای این قضیه برنامه ویژه داشته باشیم. تمام محتواهای درسی تبدیل به محتوای رسانه‌ای شده است و باید از ظرفیت ویژه آن استفاده کنیم. ما در یک شرایط بحرانی هستیم و باید واقعی به مسئله نگاه کنیم. حل مسائل فرمول‌های مختلفی دارد و باید بپذیریم که نگاه‌های مختلفی وجود دارد.
