کاهش اختیارات جنگی ترامپ؛ نمادین یا واقعی؟

نسیم آنلاین ؛ حسین رضایی: پس از جنایت هولناک و بی سابقه در ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی با دستور مستقیم رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ، نمایندگان کنگره طرحی را در دستور کار قرار دادند تا به واسطه آن اختیارات جنگی ترامپ را محدود کنند. پیش از این نیز بارها سعی در محدود کردن اختیارات جنگی ترامپ را داشته اند.

نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا چهارشنبه اعلام کرد در پی ترور سردار قاسم سلیمانی به دستور ترامپ و به تبع آن افزایش تنش‌ها در منطقه، این مجلس در مورد طرحی رأی‌گیری می‌کند که در صورت تصویب اختیار ترامپ برای درگیر کردن آمریکا در منازعات نظامی را محدود می‌کند . پلوسی قبل از برگزاری رأی‌گیری جدید از اقدام ترامپ در ترور سردار سلیمانی انتقاد کرد . او گفت: «هفته گذشته، دولت یک حمله هوایی تحریک‌آمیز و غیرمتناسب علیه ایران انجام داد که آمریکایی‌ها را به خطر انداخت و این کار را بدون مشورت با کنگره انجام داد.» پلوسی همچنین خاطرنشان کرد که حمله هوایی آمریکا علیه سردار سلیمانی آمریکا را امن‌تر نکرده است.

ترامپ پنجشنبه در واکنش به این طرح، در توییتر نوشت: «امیدوارم تمام جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان علیه قطعنامه اختیارات جنگی که نانسی پلوسی دیوانه مطرح کرده، رأی دهند.» وی سپس این طرح را به تلاش دموکرات‌ها برای استیضاح رئیس‌جمهور مرتبط کرد و مدعی شد که دموکرات‌ها برای ارعاب او تلاش می‌کنند.

نهایتا مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامه ای را با 224 رای موافق در برابر 194 رای مخالف به تصویب رساند. این قطعنامه از دولت می خواهد استفاده نیروی نظامی، علیه دولت یا نیروهای نظامی ایران را خاتمه دهد. همچنین براساس این قطعنامه رئیس جمهور جهت اقدام نظامی علیه ایران باید مجوز کنگره را دریافت کند.

در ساختار رسمی آمریکا و براساس قانون اساسی این کشور فرماندهی کل قوا با رئیس جمهور است اما از سویی دیگر اعلان جنگ با کنگره است. این مساله در تاریخ آمریکا همواره محل اختلاف نظر جدی بوده است. به گونهای که کنگره از حق خود برای اعلان جنگ با تصویب قانون «اختیارات جنگی» سال 1973 دفاع می کند اما وضع این قانون براساس تجربه های گذشته نشان داده نتوانسته است مانع از اقدام دولت ها بدون مجوز کنگره شود.

قانون اختیارات جنگی کنگره از دولت می خواهد ظرف 60 روز از آغاز جنگ، از کنگره مجوز بگیرد و در صورت عدم تصویب، طرف 30 روز باید جنگ خاتمه یابد. در حقیقت با این قانون عملا رئیس جمهور امریکا می‌تواند بدون مجوز کنگره 90 روز بجنگد. از 1973 و تصویب این قانون تا امروز کنگره صرفا در چهار مورد مجوز داده است: لبنان 1983، جنگ خلیج‌فارس 1991، دو بار پس از 11 سپتامبر، و در بقیه موارد روسای جمهور آمریکا راسا اقدام به استفاده از نیروی نظامی کرده اند.

اما آنچه در مورد قطعنامه اخیر قابل بررسی است آن است که این قطعنامه که به «قطعنامه هم زمان» معروف است، صرفا جنبه نمادین داشته و غیرالزام آور است و حتی اگر در مجلس سنا نیز تصویب شود نیازی به امضای رئیس جمهور آمریکا نداشته و هیچ محدودیتی برای ترامپ ایجاد نمی کند و صرفاً جنبه اعلام نظر کنگره در این مورد را دارد.

بنابراین فارغ از اینکه براساس ساختار و قانون اساسی آمریکا ترامپ حداقل تا 90 روز امکان جنگ با هر کشوری را دارد و البته تاریخ گذشته آمریکا نیز نشان می دهد روسای جمهور آمریکا توانسته اند راسا اقدام به جنگ نظامی کنند و بیش از 90 روز نیز ادامه دهند، قطعنامه اخیر مصوب شده در مجلس نمایندگان آمریکا مبنی بر کاهش اختیارات جنگی ترامپ، نیز هیچ جنبه الزام آوری ندارد و صرفا نمادین می باشد.