شفافیت داوطلبانه؛ از وعده تا عمل

نسیم‌آنلاین؛ علی رحیمی: بیش از دو سال از انتخابات اسفند 98 و ورود نمایندگان منتخب به مجلس شورای اسلامی می‌گذرد. وعده تحقق شفافیت در مجلس از وعده‌هایی بود که نمایندگان مجلس علی الخصوص نمایندگان لیست اصول‌گرایان موسوم به لیست وحدت، از همان ابتدا مکررا به آن می‌پرداختند. در 13 خرداد 99 برای اولین‌بار در مجلس یازدهم ایده شفافیت در قالب "طرح شفافیت آراء نمایندگان" به هیات رئیسه مجلس فرستاده شد. از همان زمان مخالفت‌هایی از درون مجلس با طرح مذکور وجود داشت. عمده مخالفان معتقد بودند که طرح شفافیت آراء نمایندگان جامع نبوده و صرفا به شفافیت آرا می‌پردازد و موضوعاتی مثل تعارض منافع، شفافیت اموال نمایندگان و محدودیت‌هایی که باید بر فعالیت‌های اقتصادی بستگان نمایندگان ایجاد شود، در این طرح مغفول مانده است. نهایتا در 15 بهمن ماه سال 99 طرح شفافیت آرا به حدنصاب لازم برای تصویب نرسید و این طرح از دستور کار خارج شد.

رای نیاوردن طرح شفافیت آرا نمایندگان منجر به این شد که موافقان طرح در اسفند ماه سال گذشته در نامه‌ای که به امضاء 162 نفر از نمایندگان مجلس رسیده بود، از رئیس مجلس خواستند که نسبت به اجرای طرح شفافیت داوطلبانه در هیات رئیسه مجلس اقدام کند؛ نمایندگان مجلس همین‌طور اعلام کردند با توجه به این که شفافیت آراء به حقوق فردی نمایندگان مربوط است، می‌خواهند به صورت داوطلبانه این طرح را اجرا کنند.

"از آنجا که چند هفته از تقدیم گزارش نهایی طرح شفافیت به هیئت رئیسه محترم می‌گذرد و به هر دلیل همچنان در دستور صحن علنی قرار نگرفته است ما امضا کنندگان این نامه صراحتا درخواست می‌کنیم؛ 

۱-کلیات به صورت دوشوری به رای گذاشته شود و رای گیری برای آن طبق درخواست تقدیمی گذشته جمعی از نمایندگان به صورت علنی و شفاف انجام پذیرد.

۲-تا قبل از رای گیری طرح ، از همین تاریخ بخش های از مفاد گزارش نهایی تقدیم شده طرح که به حقوق فردی نمایندگان مربوط است، از جمله اعلام شفافیت وضعیت آرای نماینده در هر جلسه علنی درباره امضا کنندگان این نامه به صورت داوطلبانه انجام شود. 

۳-هیات‌ رییسه مجلس نیز بخش مربوط به خود در متن گزارش نهایی طرح را در اولین جلسه‌اش به تصویب رسانده و اجرا نماید."[1]

 در همین راستا نزدیک به دو ماه بعد مالک شریعتی نماینده تهران در توییتر از آماده شدن بستری برای انتشار عمومی آرا به نام پالمان مجازی خبر داد:

" اجرای داوطلبانه شفافیت آرای نمایندگان: با پیگیری نامه 162 نفره از رئیس مجلس و مساعدت ایشان، تاکنون حدود 30 نماینده آرای مستند خود را از IT مجلس دریافت کرده‌ایم و این آمار به تدریج در حال افزایش است.

به همت دکتر بحرینی[2]، سامانه "پارلمان مجازی" برای انتشار عمومی آراء آماده شده است."

پس از خروج طرح شفافیت آرا نمایندگان از دستور کار مجلس و نامه 162 نفره نمایندگان در ابتدای اردیبهشت امسال مجلس طرح شفافیت قوای سه‌گانه را در دستور کار قرار داد. طرحی که در همان ابتدا شورای نگهبان 11 مورد مغایرت با قانون اساسی و موازین شرع و 9 مورد ابهام در این طرح تشخیص داد. ضعف طرح در ضمانت اجرا و جامعیت طرح باعث شده است که تا امروز این طرح هم به جایی نرسد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی نه تنها نتوانسته‌اند پس از گذشت دو سال از مهمترین ابزار خود یعنی قانون‌گذاری برای تحقق وعده شفافیت استفاده کنند بلکه در عمل کردن به وعده چندماه قبل خود درباره اجرای داوطلبانه آراء هم تا امروز ناموفق بودند و جز عده کمی از نمایندگان مجلس، تاکنون نه از سامانه خبری شده است نه از انتشار عمومی آراء توسط نمایندگانی که نام آن‌ها  در ذیل نامه به چشم می‌خورد.