پاکسازی قومی فلسطین؛ روایت یک تاریخ فراموش شده

نسیم‌آنلاین: کتاب «پاکسازی قومی فلسطین» در سال 2006 توسط ایلان پاپه مورخ یهودی‌الاصل نوشته شده است. این کتاب در سال 1390 توسط مصطفی نبوی ترجمه شده و در نشر مگستان به چاپ رسیده است. همچنین سال 1396 محسن کرباسفروشان اقدام به ترجمه و چاپ این کتاب از طریق نشر اطلاعات کرده است.

ایلان پاپه در سال 1954 در سرزمین‌های اشغالی متولد شده است. او از سال 1984 تا 2007 استاد ارشد علوم سیاسی در دانشگاه حیفا بوده و همچنین از سال 2000 تا 2008  رئیس مؤسسۀ مطالعات فلسطینی و اسرائیلی امیل توما در حیفا بوده است. او پس از انتشار اسناد مربوط به روابط بریتانیا و اسرائیل در دهۀ 80 میلادی به بازنویسی تاریخ شکل‌گیری اسرائیل پرداخته و روایتی متفاوت از روایت مورخان رسمی اسرائیل از وقایع 1948 ارائه کرده است.

پس از خروج ایلان پاپه از سرزمین‌های اشغالی در سال 2008، او توسط کنست تخطئه شد. او همچنین پس از انتشار کتابش چندین بار توسط گروه‌های یهودی تهدید به مرگ شد. ایلان پاپه هم اکنون استاد دانشکدۀ علوم اجتماعی و مطالعات بین‌الملل در دانشگاه اگزتر انگلیس است. او همچنین رئیس مرکز اروپایی مطالعات فلسطین در همین دانشگاه می‌باشد.

پاپه در کتاب پاکسازی قومی فلسطین اول دیدگاه‌های مورخان رسمی اسرائیل را شرح و بسط می‌دهد و به نقد هر یک از این دیدگاه‌ها مبتنی بر اسناد تازه انتشار یافته می‌پردازد. سپس در فصل دوم کتاب خود تعریفی از پاکسازی قومی مبتنی بر حقوق بین‌الملل ارائه می‌کند. او معتقد است وقایع 1948 نه یک جنگ علیه فلسطین بلکه پاکسازی قومی مردم فلسطین بوده است و با اینکه شواهد متعددی مبنی بر شباهت پاکسازی قومی فلسطین با اتفاقات یوگسلاوی وجود دارد با این وجود هرگز موجب طرح این مسئله در دادگاه‌های بین‌الملل و محکومیت اسرائیل نشده است.

در فصول بعدی او با تکیه بر اسناد سازمان نظامی هاگانا به چگونگی شکل‌گیری طرح دالت و ابعاد مختلف آن می‌پردازد. او با تکیه بر خاطرات افسران نظامی اسرائیل و اسناد هاگانا شرح دقیقی از جلسات و وقایع منتهی به تصویب طرح دالت ارائه می‌دهد. طرح دالت همان طرحی است که مبتنی بر دستورالعمل‌های آن پاکسازی قومی فلسطین اجرایی شده است.

فصل چهارم کتاب به سلسله عملیات‌های مقدماتی طرح دالت می‌پردازد. این عملیات‌ها به فاصلۀ دسامبر 1947 تا مارس 1948 اجرایی شدند. در این عملیات‌ها صهیونیست‌ها به دنبال سنجش توانایی نظامی خود برای اجرای پاکسازی قومی بودند. در چهار فصل بعدی کتاب روایت دقیقی از وقایع ماه‌های مارس 1948 تا ژانویۀ 1949 ارائه می‌شود. در این روایت پاپه سعی دارد تا توضیح دهد که چگونه وقایع 1948 منجر به آوارگی قریب به یک میلیون فلسطینی شد.

در سه فصل بعدی کتاب روایت سال‌های پس از اشغال مورد توجه قرار می‌گیرد. اینکه صهیونیست‌ها چگونه با بازماندگان فلسطینی‌ رفتار کردند. در این روایت به حبس غیرانسانی و گتوئی کردن زندگی فلسطینیان و هتک حرمت اماکن مقدسه پرداخته می‌شود. در دو فصل آخر به تلاش‌هایی که برای صلح بین فلسطین و اسرائیل شده است اشاره می‌شود. این تلاش‌ها با نادیده ‌انگاری فجایع 1948 و حق بازگشت آوارگان همیشه با شکست مواجه شده‌اند و نتیجه مورد نظر را نداشتند.    

ایلان پاپه معتقد است وقایع 1948 از جمله موارد جنایت علیه بشریت است که تاکنون توانسته پنهان بماند و در هیچ دادگاه بین‌المللی‌ای مورد بررسی قرار نگیرد. از این رو روایت دقیق وقایع از اهمیت روزافزونی برخوردار می‌شود. هم از این جهت که این جنایات به فراموشی سپرده نشود و هم از این جهت که مقدمه‌ای برای محاکمۀ دولتی باشد که از خلال این جنایات تأسیس شده است.