تعلیقِ محدودِ برخی تحریم‌ها، بزرگترین دستاورد برجام

متن گفتگوی فواد ایزدی کارشناس مسائل بین‌الملل با خبرنگار « نسیم آنلاین » پیرامون چگونگی رفع تحریم‌ها پس از روز اجرای برجام بدین شرح است:

*«نسیم آنلاین »: شب گذشته آزانس بین المللی انرژِی هسته ای بر انجام کامل تعهدات ایران در برجام مهر تایید زد و با اعلام رسمی دکتر ظریف و خانم موگرینی برجام اجرایی شد. کم و کیف برداشته شدن تحریم ها در توافق هسته ای از امروز چگونه خواهد شود؟

ایزدی: متأسفانه دوستان دولت دقیق صحبت نمی‌کنند؛ یعنی مطالبی که بیان می‌شود بر اساس متن برجام نیست و حرف‌ها بیشتر جنبه انتخاباتی و سیاسی دارد.

براساس برجام در روز اجرا که امروز است قرار نیست تحریم‌های اصلی چه تحریم‌های آمریکا و چه اروپا تعلیق شوند و به غیر از سه یا چهار دستور اجرایی رئیس جمهور آمریکا که تأثیر خاصی در تحریم‌ها ندارد، چیزی لغو نخواهد شد؛ دلیل آن نیز این است که خیلی از این دستورات توسط کنگره تبدیل به قانون شده و باید توسط همان کنگره نیز لغو شود و اگر دوستان در وزارت خارجه کلمه "لغو" را استفاده می‌کنند صحیح و بر اساس متن برجام نیست.

در رابطه با تحریم‌ها آمریکا شاید اصطلاح تعلیق تحریم‌ها نیز کلمه زیادی برای اتفاقاتی باشد که دارد می‌افتد، چون بحث تعلیق تحریم‌ها نیست و تنها بحث متوقف کردن اجرای آنها مطرح است؛ مثلاً اصطلاح freeze application به معنی این است که ساختار تحریم باقی می‌ماند و برای یک بازه زمانی مشخصی اجرای تحریم متوقف می‌شود که در بعضی موارد 120 روز و در دیگر از بعضی موارد برای 180 روز است که به این معنی است که اگر بر فرض اجرای بعضی از تحریم‌ها برای 120 روز متوقف شد آقای اوباما باید توقف اجرا آنها را دوباره تأیید کند که این در نهایت اهرم فشاری بر علیه ما به دست آمریکا می‌دهد که اگر شما در آن بازه 120 روزه که اجرای قانون تحریم متوقف شده فلان کار را انجام دادید که آمریکا خوشش نیامد و مثلاً توانمندی دفاعی خودتان را افزایش دهید یا در منطقه کاری انجام دهید که عربستان که هم پیمان آمریکا است دلخور شود یا هر بهانه‌ای دیگری که در رابطه با آمریکا بتواند به آن استناد کند، آنگاه سر آن 120 روز دوباره بحث خواهد شد که آیا ما این توقف تحریم را ادامه بدهیم یا نه.

برجام در نهایت هدفش همین بود؛ هدف برجام این بود که هم برنامه هسته‌ای ایران را محدود و مدیریت کند و هم در حوزه های دیگری که ایران اهرم قدرت دارد؛ مثل نفوذ منطقه‌ای، حوزه موشکی، تسلیحاتی و برخی مدیریت‌هایی که ما در داخل کشور داریم؛ تأثیر بگذارد که این اتفاق از امروز شروع شده است.

در مجموع براساس برجام ساختار تحریم‌ها حفظ می‌شود البته ممکن است طرف مقابل شب انتخابات حرکت مثبتی هم برای کمک به دولت انجام دهد.

ایزدی: مثلا ممکن است برای کمک به افرادی که الآن در قوه مجریه هستند (و آمریکایی ها به آنها نیروهای غربگرا میگویند) و معتقد است که این افراد در انتخابات نباید ضربه بخورند، مقداری از پول‌های خودمان که بلوکه شده را آزاد کنند یا ممکن است در سفری که آقای رئیس جمهور به فرانسه دارند هواپیمای ایرباس به ایران فروخته شود که البته با توجه به رکود اقتصادی در اروپا به نفع خودشان هم هست.

در مجموع یعنی هرچند ممکن است همین چند اتفاق کوچک بر اساس برجام اتفاق بیفتد ولی اصل ساختار تحریم‌ها سرجای خود باقی است و بحث لغو هم واقعاً نیست بلکه تعلیق هست منتهی تعلیق با بازه زمانی محدود.

ایزدی: در اروپا رکود اقتصادی حاکم است و ایرباس نیز خیال فروش هواپیما به ایران دارد که برهمین اساس ممکن است در سفر آقای روحانی به فرانسه قرارداد خرید چند هواپیما نیز امضاء شود که البته به نفع اروپایی‌ها و اقتصاد آنهاست که ما هم از آن استقبال می‌کنیم ولی این لغو تحریم‌ها نیست بلکه فقط توقف اجرای تحریم‌ها به صورت موقت است که در مورد آمریکا رئیس جمهور این کشور هر 120 روز باید تصمیم بگیرد که آیا این توقف ادامه پیدا کند یا نه؟ و این در حالی است که سال اینده آقای اوباما دیگر رئیس جمهور نیست و کمتر از یک سال از ریاست جمهوری وی باقی مانده و براین اساس فرد بعدی که می‌آید هیچ الزامی برای ادامه این مسیر ندارد.

به این اساس ادبیاتی که دوستان به عنوان جشن و مثلاً و پیروزی بزرگ و ... در خصوص اجرای برجام استفاده می‌کنند واقعیت ندارد، چون طرف مقابل امتیازهای زیادی از ما گرفته و در عمل امتیاز جدی به ما نداده و هر چیزی نیز که داده است پا در هوا و اهرمی برای ایجاد فشار بر کشور در حوزه‌های دیگر است.

*«نسیم آنلاین »: قوانین تحریمی متعددی که در کنگره مطرح و برعلیه ایران تصویب می‌شود چقدر جدی است؟

ایزدی: این تهدیدها در کنگره جدی هست چون در کنگره اکثریت مخالف برجام بودند و آنها هم که مخالف بودند مخالفتی با اینکه برنامه هسته‌ای ایران متوقف شود یا مثلاً دانشگاه‌های ما در معرض بازرسی قرار گیرند نداشتند بلکه با این موضوع مخالفت داشتند که نکند فلان تحریمی که قرار است تعلیق شود واقعا تعلیق شود و با این موضوع مشکل داشتند.

منتهی تقریباً دو سوم که نگران تعلیق تحریم‌ها بودند رأی ندادند و آن یک سومی که رأی دادند هم دو گروه بودند، یک گروه با آن اکثریت هم نظر بودند که باید با ایران برخورد کرد و تحریم‌ها نباید تعلیق شود؛ منتهی در آن زمانی که رأی گیری می‌کردند متوجه شدند که اگر آمریکا اوباما نتواند با روند برجام کارش را ادامه دهد تقصیر شکست برجام گردن آمریکا می‌افتد و از این جهت با اکثریت کنگره همراه نشدند اما الآن که ما به تعهداتمان عمل کردیم خیالشان راحت است و دست خود را برای تصویب تحریم‌های جدید باز می‌بینند.