جزئیات برنامه پیشنهادی به دولت برای گران‌سازی برق و گاز
به زبان ساده براساس طرح نامه رفع ناترازی انرژی قرار است که در یک بازۀ پنج ساله قیمت برق و گاز واقعی بشود و قیمت این حامل‌های انرژی در بازاری تحت عنوان بازار مبادلۀ انرژی تعیین شود.
نسیم‌آنلاین: هفتۀ گذشته بود که رئیس‌جمهور با اعلام اعداد عجیب و غریب از یارانۀ پنهان دولت در حوزۀ انرژی انتقاد کرده و گفت باید این یارانه را مستقیم به خود مردم بدهیم تا عدالت برقرار شود.
بعد از این اظهارنظر، به نظر می‌رسد که عزم دولت برای انجام این کار جدی است و طرح‌هایی نیز برای این کار پیش‌بینی شده است. یکی از این طرح‌ها، طرح‌نامۀ رفع ناترازی انرژی (ویرایش بیست و پنجم) است.
به زبان ساده در این طرح قرار است که در یک بازۀ پنج ساله قیمت برق و گاز واقعی بشود و قیمت این حامل‌های انرژی در بازاری تحت عنوان بازار مبادلۀ انرژی تعیین شود.
برای سهولت اجرای طرح، مصرف انرژی خانگی و صنعتی از همدیگر تفکیک شده‌اند. همچنین این طرح قیمت واقعی گاز را ۱۰ سنت بر متر مکعب و قیمت واقعی برق را ۶ سنت بر کیلووات ساعت پیش‌فرض گرفته است.
گاز و برق خانگی:
برای مصرف خانگی، میزان سهمیه هر خانوار با توجه به اقلیم و ۱۲۰ درصد میانگین مصرف هر منطقه مشخص می‌شود.
هر خانواری که بخواهد بیشتر از این سهمیه مصرف کند، باید گاز و برق را به قیمت بازار مبادلۀ انرژی تهیه کند.
همچنین اگر خانواری کمتر از این میزان سهمیه مصرف بکند، مابه‌ازای آن را دولت حساب می‌کند و به قیمت بازار مبادلۀ انرژی به حساب سرپرست خانوار واریز می‌کند.
گاز و برق صنایع:
در قسمت صنایع، برنامه به این صورت است که مقداری سهمیه به هر واحد تولیدی اختصاص داده می‌شود و به تدریج میزان قیمت سهمیه افزایش پیدا می‌کند. این برنامه در سه فاز انجام می‌شود و طراحان به دنبال این هستند که صنایع از فرصت اجرای تدریجی برای افزایش بهره‌وری و منطقی کردن مصرف‌شان تا پایان برنامه استفاده کنند.
1- فاز اول
در سال اول و دوم اجرای طرح، آن دسته از صنایعی که نرخ گاز و برق‌شان نزدیک به قیمت واقعی است، باید گاز و برق را به قیمت واقعی و از بازار مبادلۀ انرژی تهیه کنند.
به غیر از آن، به هر یک از واحدهای تولیدی سهمیه گاز و برق با قیمت یارانه‌ای داده خواهد شد.
میزان سهمیه نیز بر اساس میانگین مصرف گاز و برق آن صنعت تعیین خواهد شد. این میزان برای نیروگاه‌ها ۴۵ درصد میانگین مصرف گاز سال قبل و برای سایر صنایع ۶۵ درصد میانگین مصرف انرژی سال قبل خواهد بود.
صنایع نیاز مازاد بر سهمیه را باید از بازار مبادلۀ انرژی و به قیمت واقعی تأمین کنند.
2- فاز دوم
در فاز دوم طرح یعنی سال سوم و چهارم قیمت‌ها با شیب تندتری افزایش خواهند یافت. همچنین یارانه نقدی به برخی از صنایع تولیدکنندۀ محصولات استراتژیک داده خواهد شد تا این افزایش قیمت‌ها جبران شود.
3- فاز سوم
در فاز سوم یعنی سال پنجم به بعد، قیمت‌ها برای همۀ صنایع واقعی می‌شود و تمامی صنایع و نیروگاه‌ها می‌بایست همۀ نیاز خود را از بازار مبادلۀ انرژی تأمین کنند.
قیمت سهمیه‌ای گاز و برق نیز سالانه افزایش می‌یابد. ۱۰ درصد قیمت واقعی در سال اول، ۲۵ درصد سال دوم، ۴۵ درصد سال سوم، ۷۰ درصد سال چهارم و در سال پنجم نیز با قیمت واقعی برابر خواهد شد.
گاز و برق سایر بخش‌ها:
قیمت گاز و برق واحدهای کشاورزی، آموزشی، فرهنگی و مذهبی کماکان یارانه‌ای (به صورت درصدی از بازار) خواهد بود و توسط دولت تأمین خواهد شد.
قیمت گاز و برق واحدهای تجاری و بخش خدمات از سال اول واقعی خواهد شد. در طول اجرای طرح این واحدها از معافیت مالیاتی برای جبران فشار هزینه‌ای برخوردار خواهند بود.
قیمت در بازار مبادلۀ انرژی توسط مردم و واحدهای اقتصادی مشخص می‌شود. در این بازار تولیدکنندگان انرژی(نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و شرکت‌های تولید گاز) و همچنین خانوارهایی که مصرف کمتر از سهمیه دارند سمت عرضه بازار و واحدهای اقتصادی و خانوارهایی که می‌خواهند بیشتر از سهمیه مصرف کنند سمت تقاضای بازار را تشکیل می‌دهند.
پیش‌بینی می‌شود درآمد دولت از اجرای این طرح در سال اول ۱۲ میلیارد دلار و در سال پنجم ۴۹ میلیارد دلار باشد.
